CẦN THƠ, Việt Nam
Chính quyền thành phố Cần Thơ đă tổ chức cho họp mặt các công ty kinh doanh, giới đầu tư năm 2025 hôm 23 tháng Bảy. Tại đây, một công ty có đề nghị xin trồng cây dược liệu quư hiếm tại thị xă Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng (cũ), nơi khá nổi tiếng trồng hành tím.
Theo báo Người Lao Động, Vĩnh Châu là một trong những vựa hành tím lớn nhất Việt Nam. Gia công làm hành tím này là một trong những nghề mưu sinh của nhiều gia đ́nh ở đây.
Theo thống kê hồi năm 2015, ở Vĩnh Châu có 221 người mù hai mắt, nay lại có đến hơn 1,000 người bị mù một mắt. (Ảnh: Phạm Công/Người Lao Động)
Ông Lê Xuân Đắc, tổng giám đốc công ty Đầu Tư Sản Xuất Kinh Doanh Đặc Ân, đề nghị các sở, ban, ngành tại Cần Thơ tạo điều kiện thuận lợi để cho công ty ông được triển khai cho trồng cây dược liệu quư hiếm tại Vĩnh Châu.
"Tôi biết có một vùng là Vĩnh Châu có từ 4,000 đến 6,000 hécta đất nông nghiệp với 1,200 hộ trồng hành tím lên đến 1,700 hécta. Trong đó, có 1,248 người bị mù do trồng hành tím, phần lớn là bị hỏng giác mạc. Thế hệ cha ông của người dân Vĩnh Châu trồng hành tím, tay dơ rồi dụi vào mắt thế là bị hỏng giác mạc, đến con cái họ trồng hành tím th́ vẫn tiếp tục làm như vậy", báo Người Lao Động dẫn lời ông Đắc nói.
Sau khi các thương lái cho thu gom hành tím về nơi tập trung, họ đă xịt phủ một loại phấn có chất độc Mipcin chứa hoạt chất Methyl-Parathion để ủ hành tím. Cứ 1 tấn củ hành th́ trộn một bao bột đất sét khoảng 40 kg với khoảng 2 đến 4 kg thuốc trừ sâu Mipcin, nhằm bảo quản cho củ hành không bị hư.
Với đôi bàn tay và đôi mắt trần, những người bóc hành thuê lom khom suốt ngày bên đống củ hành chứa đầy hóa chất độc hại. Trong cái nóng hừng hực, mồ hôi nhễ nhại trên khuôn mặt lấm tấm bụi, cứ thế mà họ lấy tay lau mồ hôi, dụi vào mắt. Thậm chí, nhiều đứa trẻ cũng theo cha, mẹ ra băi làm thuê.
Cố gạt đi những ḍng nước mắt giàn giụa do mùi cay xè của hành, của phấn ủ hóa chất, cô Huỳnh Thị Trang, ở xă Ḥa Lộc (cũ), nói:
"Dù biết là nghề nguy hiểm nhưng nếu không làm th́ lấy ǵ để nuôi con".
"Xóm kế bên, mấy nhà có người thân cũng mù cả đôi mắt, thậm chí c̣n bị nằm liệt giường", cô Trang cho biết thêm.
Gia đ́nh ông Thạch Pholla, ở xă Lạc Ḥa, ba đời làm nghề bóc hành thuê. Từ lúc lên 5 tuổi, ông Pholla đă bị hư mất con mắt bên trái do một lần theo cha mẹ đi cắt hành thuê, sau khi nghịch với phấn hành rồi đưa tay dụi vào mắt. Mới đây, con mắt c̣n lại của ông Pholla cũng bị mù. Một ḿnh vợ ông đi bóc củ hành thuê không đủ để nuôi sống gia đ́nh năm người nên cả ba đứa con đành phải bỏ học.
Rồi phận đời nghiệt ngă, một lần vợ ông trộn phấn hành, bụi bay vào khiến cho một mắt không c̣n thấy ǵ nữa. Đến con dâu ông cũng bị mù cả hai mắt khi chỉ mới vừa ở tuổi đôi mươi.
Củ hành tím Vĩnh Châu là đặc sản nổi tiếng của tỉnh Sóc Trăng (cũ), nay là thành phố Cần Thơ. (Ảnh: Hoàng Kim/Người Lao Động)
Bác sĩ Trần Trường Giang, trưởng Khoa Mắt bệnh viện Đa Khoa Trung Ương Cần Thơ, khẳng định củ hành tím không thể gây ra mù mắt cho người tiếp xúc mà chính những hóa chất thường dùng để bảo quản trong mỗi vụ sản xuất mới là nguyên nhân chính.
Nói về vấn đề trên, ông Ngô Thái Chân, giám đốc Sở Nông Nghiệp và Môi Trường Cần Thơ, thừa nhận trong nhiều đời nay, người dân ở Vĩnh Châu đă trồng từ 1,600 đến 1,700 hécta hành tím với sản lượng khoảng 160,000 tấn/năm.
"Tuy nhiên, đối với thông tin mà công ty nói rằng là hiện nay ở Vĩnh Châu bà con nông dân trồng củ hành tím rồi bị mù mắt, bị ảnh hưởng mù mắt th́ không đúng. Thông tin này là công ty Đặc Ân xem những video trên mạng khoảng hai mươi mấy năm về trước. Thông tin này chúng tôi khẳng định không là chính xác", ông Chân dưa ra lời phản bác.