Thực hư công dụng "thần dược" nhau thai bà đẻ

Những ngày gần đây nhiều người xôn xao về nhau thai (tử hà sa) không nguồn gốc xuất xứ rõ ràng được bán trong các cửa hiệu thuốc bắc và coi đó như một vị thuốc quý chữa bách bệnh(?).

Người ta truyền tụng về một số công năng đặc biệt như tăng cường sinh lực, cường dương, tinh khô, suy huyết, chữa vô sinh... khiến mặt hàng này thành "sốt" và tăng giá.

Mập mờ nhãn mác, xuất xứ

PV vào một hiệu thuốc Đông y mang tên D.P.Đ. (số 6 Hàng Vải, Hà Nội) hỏi mua nhau thai bà đẻ. Ông chủ hiệu nói luôn: "Ở cửa hàng của tôi không bán. Dạo này đông người hỏi mua loại này quá. Để tôi hỏi cô em xem có không thì lấy nhé". Ngay lập tức, ông bấm điện thoại liên lạc. "Nó vừa mới hết xong, tiếc quá", ông chủ quay ra nói. Theo sự chỉ dẫn, chúng tôi tìm đến những hiệu thuốc Đông y ở phố Lãn Ông.

Mập mờ xuất xứ

Gần đây, khi có thông tin trên báo chí về việc mua nhau thai không rõ nguồn gốc, các chủ cửa hàng Đông y ở phố Lãn Ông (Hà Nội) bỗng trở nên cảnh giác hơn. Qua mấy hiệu thuốc hỏi mua nhau thai bà đẻ, chúng tôi đều nhận được cái lắc đầu: "Hết hàng rồi! Mà sao dạo này mọi người hỏi mua nhiều thế. Muốn mua thì phải đặt trước, chiều hoặc mai quay lại mới có".

Bà chủ hiệu thuốc P.T đầu tiên tỏ ý nghi ngờ. Nhưng nghe chúng tôi trình bày khẩn khoản, hôm nay cuối tuần, muốn mua gấp mai về quê cho ông anh "yếu sinh lý" lấy vợ 3 năm chưa có con. Có độ tin tưởng, bà chủ "động lòng": "Để tôi hỏi thử xem còn hàng không. Nhau thai dạo này hiếm lắm, đông người mua mà. Nhà tôi đặt mua tại bệnh viện nhưng họ cũng chưa cung cấp nhau tươi nên chưa chế biến được". Chúng tôi tỏ ra ngạc nhiên, tưởng chỉ có nhau thai khô có chữ Trung Quốc?. Bà chủ khẳng định chắc chắn: "Nhau đấy không tốt. Nhà tôi, đặt mua nhau tươi trong bệnh viện rồi tự chế biến. Như thế sẽ tốt hơn nhiều, giá cả cũng sẽ đắt hơn. Hàng đảm bảo mà". Quay ra một người, dáng như người giúp việc bà chủ bảo: "Đợt này nhà mình đặt 3kg à, sao mãi không thấy có nhỉ". Trước khi chúng tôi ra về, bà chủ còn gửi chúng tôi danh thiếp, hẹn chiều gọi lại nhé.

Mang bộ mặt thất vọng, chúng tôi đi hỏi hiệu thuốc khác. Hàng này lại giới thiệu sang hàng khác. Tới hiệu của dược sỹ T.T.N, có bán nhau thai nhưng bà chủ lại bảo: "Phải mua cả 100g, không bán xé lẻ. Bởi bóc ra phần còn lại không còn nhãn mác sẽ mất tác dụng". Chủ cửa hàng này cho biết: "Nhà tôi cũng mua nhau thai tươi về chế biến, nhưng dạo này hiếm chỉ có nhau thai khô đóng gói sẵn thôi". Theo bà N.T.N thì một gói 100g, giá bán hơn 1 triệu đồng và không bán nửa gói. "Nếu mua dùng thử. Cho sắc cùng với thuốc bắc thì nên mua gói nhỏ. Ở chỗ tôi hết gói nhỏ rồi. Gói đóng 100g là cả một bánh nhau đấy", bà chủ này nói.

Chúng tôi lại tìm đến một số hiệu thuốc khác hỏi mua nhau thai đều không được. Qua hiệu T.D, người bán hàng có dáng người đẫy đà ngồi ngay sát vỉa hè ngả ghế mời ngồi rồi nói: "Nhau thai cửa hàng tôi không có. Mà muốn mua được đến hiệu T.K hỏi mua tử hà sa, người ta có mới bán cho. Cửa hàng ấy hay bán hàng viễn vi (dạng hàng ký gửi vài tháng mới bán được một gói) may ra họ còn hàng". Cũng theo bà chủ "tốt bụng" này, chúng tôi được biết: Nhau thai đóng gói có chữ Trung Quốc cũng có nhưng giá khác nhau. Loại bằng cái bánh quy, có 5 chữ Trung Quốc trên bao bì mua vào 110 ngàn đồng/gói, bán cho khách 120 ngàn đồng. Loại có 10 chữ Trung Quốc giá 200-250 ngàn đồng/gói. Tuy nhiên, với những hiệu thuốc bắc có đưa vị tử hà sa vào đơn thuốc thì giá được đẩy lên gấp đôi tới 500 ngàn đồng/gói.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, tại một số phòng khám Trung Quốc, trung bình một thang thuốc điều trị vô sinh gồm 7 vị thuốc trong đó có tử hà sa giá 300-500 ngàn đồng. Thậm chí, một số thầy thuốc còn mua cả nhau thai tươi về ngâm rượu hoặc viên thành những viên thuốc nhỏ dạng như "linh đan" để bán cho người tiêu dùng.

Đồn thổi công năng như thần dược

Anh Nguyễn Mạnh Hùng (Thái Thịnh-Đống Đa- Hà Nội) đi khám Đông -Tây y kết hợp đều được kết luận là yếu sinh lý nên khó có con. Được người mách, mua nhau thai về sử dụng ngâm rượu hoặc xào, nấu canh ăn có thể "cải thiện" được. Nghe đến nhau thai tươi thì anh thấy sợ, nên vợ đã mua nhau thai khô về bổ sung vào thuốc bắc cho chồng uống. Chị Mai, vợ anh Hùng nói: "Có bệnh thì vái tứ phương. Ai mách sao làm vậy. Chỉ mong anh ấy có sức khoẻ và nhà có tiếng trẻ con". Chính vì lẽ đó, chị không ngại việc tốn tiền, tốn sức tìm mua tử hà sa cho chồng.

Có thật sự là "thần dược"?

Được biết, y học cổ truyền coi nhau thai là một vị thuốc có tên là tử hà sa. Nhau thai còn được gọi là thai bàn, nhân bào, thai y, tên gọi khoa học là Placenta Hominis. Theo sách "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" thì nhau thai có vị mặn, ngọt, ôn, trong đó có chất protid đặc biệt cấu tạo bởi 8 phân tử, có nhiều loại kháng thể, nhiều loại hormon như hormon bài tiết sữa, hormon kích thích tuyến giáp, nhiều loại enzyme, tiết tố sinh hồng cầu...

Tìm trong một số các tài liệu y học cổ truyền đều ghi ứng dụng lâm sàng của nhau thai là để trị cơ thể suy nhược, khí huyết hư tổn như có các bệnh lao, thiếu máu, suy nhược thần kinh, viêm phế quản mãn ở người già, hen suyễn kéo dài. Thuốc có tác dụng làm cường tráng cơ thể, dùng riêng hoặc phối hợp với các loại thuốc bổ khác như nhân sâm. Hoặc có thể dùng riêng bột nhau thai hòa nước uống hoặc pha chế cùng một số loại thuốc khác như bách bộ, bối mẫu, bạch sâm... Một số trường hợp khác thì có thể dùng nhau thai tươi (bề mặt nhau thai mịn, sáng bóng, có màu đỏ và bề dày khoảng 2 - 4cm; một nhau thai bình thường nặng khoảng 400 - 600g) rửa sạch, nấu nhừ hoặc thái băm nhỏ, rán trứng mà ăn để bổ huyết, tăng sữa cho người mẹ.

Phát triển từ những gì ghi trong sách vở, người bán hàng cũng thổi thêm những tác dụng thần kỳ, những người sử dụng tử hà sa đạt được kết quả như mong muốn khiến nó trở thành một loại thần dược. Nhiều người tìm mua, tất nhiên sẽ có nhà cung cấp. Không có nhau thai tươi để sấy khô bán thì nhiều cửa hiệu tìm mua hàng trôi nổi nhập lậu từ Trung Quốc. Tất nhiên những sản phẩm này đều ngoài luồng, không có kiểm định của cơ quan chức năng. Và nói là nhau thai khô, nhưng cũng chưa một cơ quan nào phân tích để biết thành phần của gói thực phẩm này gồm những gì.

Bác sỹ sản khoa Đinh Thu Hiền (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết, ở Việt Nam việc sử dụng nhau thai để làm món ăn bổ dưỡng ở các thành phố gần như không còn. Việc làm thuốc cũng rất hạn chế bởi các quy định y tế quản lý nhau thai rất nghiêm ngặt và cũng có nhiều vị thuốc khác thay thế. Bác sỹ Hiền cũng khuyến cáo, người dân nên thận trọng trong sử dụng thuốc và các chế phẩm dạng như thực phẩm chức năng mà người bán hàng thổi công năng như thần dược, đặc biệt.

Thanh tra Y tế Hà Nội sẽ vào cuộc

Chiều 15/7, trao đổi với PV báo ĐS&PL, Chánh thanh tra Sở Y tế Hà Nội Nguyễn Việt Cường cho biết: "Tôi vừa đi công tác về chưa nắm được thông tin trên thị trường có bán nhau thai khô (tử hà sa) chữa bệnh. Tôi sẽ kiểm tra lại thông tin và cung cấp cho PV sau. Trong một vài ngày tới, chúng tôi sẽ cử cán bộ đi kiểm tra tại các khu vực bán thuốc Bắc trên địa bàn mà báo chí phản ánh. Nếu phát hiện có bán tử hà sa không rõ nguồn gốc xuất xứ, chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý nghiêm".

Sau khi PV cung cấp thông tin, một số hiệu thuốc Bắc có mua nhau thai tươi về chế biến, ông Cường tỏ vẻ ngạc nhiên và hứa sẽ cho xác minh lại thông tin. Ông Cường cũng cho biết thêm, thời gian qua, thanh tra Sở Y tế tăng cường thanh, kiểm tra hoạt động của các hiệu thuốc Đông y nhưng chưa phát hiện sai phạm. Thời gian tới, chúng tôi tập trung rà soát và chấn chỉnh công tác xét duyệt cấp giấy phép hành nghề y học cổ truyền.

Theo NĐT