Thịt so biển ngon, nhưng rất độc

Ở vùng biển nước ta và một số nước trên thế giới có 2 loài vật có hình thức khá giống nhau là con sam biển và con so biển. Sự giống nhau đã làm nhiều người nhầm lẫn, mang về nấu ăn nên đã gây ra nhiều vụ tử vong rất thương tâm.

Độc tố của so từ buồng trứng

Con so biển có tên khoa học là Carcinoscorpius rotunnicauda. Loài so biển thường gọi là cua móng ngựa (horseshoe crab). Con so biển trưởng thành có chiều dài tối đa 25cm (không kể đuôi), nặng trung bình 0,3 - 0,5kg, tối đa 1kg, tiết diện đuôi của con so hình tròn hoặc hình bầu dục, không có gai.

Con so thường sống đơn lẻ, ít khi ghép đôi như con sam. Tuy nhiên, đặc tính sống đơn lẻ không nên coi là đặc điểm nhận dạng để phân biệt giữa sam biển với so biển vì đôi khi người ta cũng bắt gặp so biển sống đôi như sam, mặc dù rất ít.

Đuôi sam (phải) có tiết diện hình tam giác, đuôi con so (trái) có tiết diện tròn hoặc bầu dục

Cần đặc biệt lưu ý là con so biển có chứa độc tố Tetrodotoxins (TTX) rất nguy hiểm. Chất TTX của con so thường tập trung chủ yếu ở buồng trứng. Vào mùa sinh sản, hàm lượng chất độc TTX trong con so rất lớn nên càng nguy hiểm.

Chất độc TTX từ buồng trứng có thể lây lan ra các bộ phận khác của con so. Khi ăn thịt so, chất độc nhanh chóng ngấm vào cơ thể và chỉ sau 1 - 4 giờ sẽ gây ngộ độc cấp với dấu hiệu đau bụng, nôn mửa, tay chân bủn rủn, vùng môi, lưỡi, đầu ngón tay ngứa ngáy và tê cứng, dẫn đến suy hô hấp, trụy tim mạch. Nếu không được cấp cứu kịp thời dễ dẫn đến tử vong.

Tetrodotoxin không bị phân hủy bởi nhiệt độ cao, vì thế sau khi nấu chín, thịt so biển vẫn gây ngộ độc. Hiện nay, chưa có thuốc để giải độc TTX. Một điều rất trở trêu là hầu hết hải sản có chứa chất độc nguy hiểm thì thịt của chúng lại rất ngon và có giá trị dinh dưỡng cao như thịt cá nóc, thịt con so... Điều này càng dễ dàng gây nguy hiểm cho những người bất cẩn.

Đặc điểm nhận dạng: quan trọng nhất là đuôi

Con sam tên khoa học là Tachypleus tridentatus, giống như rùa, ba ba, vích... nó không có độc tố. Con sam trưởng thành có kích thước và khối lượng lớn hơn con so (nặng từ 1,5 - 2kg).

Một đặc điểm rất dễ nhận ra sự khác nhau giữa con sam và con so là đuôi sam có tiết diện hình tam giác, ba cạnh kéo dài đến tận cuối đuôi, ở đỉnh tam giác có các gai nhọn giống như lưỡi cưa. Ngược lại đuôi con so có tiết diện tròng hoặc hình bầu dục, không có gai.

Nếu gặp con so biển, tuyệt đối không được sử dụng, không cho người khác hoặc cố tình chặt đuôi để làm người mua lầm tưởng là con sam.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh/ Bee.net.vn