Theo như có một đoạn ghi âm - được cho là cuộc liên lạc vô tuyến giữa lực lượng hải quân hai nước trước khi nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh bắt đầu cuộc tập trận vào chiều 6/12, thì mới đây đã được đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) đã công bố đoạn ghi âm này như bằng chứng cho thấy một cảnh báo đã được đưa ra và có xác nhận trước khi vụ việc xảy ra, như Trung Quốc muốn chứng minh Nhật Bản đã biết trước?.
Tờ South China Morning Post (SCMP) đưa tin, vào ngày 9/12, Trung Quốc đã công bố thêm chi tiết về vụ đối đầu trên không hôm 6/12 giữa máy bay chiến đấu của Trung Quốc và Nhật Bản, khi hai bên lời qua tiếng lại về vụ việc khóa mục tiêu bằng radar trong bối cảnh căng thẳng leo thang.
Ảnh máy bay chiến đấu Trung Quốc do các quan chức Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cáo buộc các máy bay chiến đấu J-15 của Trung Quốc từ tàu sân bay Liaoning đã khóa radar điều khiển hỏa lực nhắm vào máy bay chiến đấu F-15 của Nhật Bản trong không phận quốc tế gần đảo Okinawa của nước này.
Trong khi đó, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn tuyên bố vào ngày 9/12 rằng đó là “thông lệ tiêu chuẩn đối với máy bay chiến đấu trên tàu sân bay trên toàn thế giới khi kích hoạt radar tìm kiếm trong quá trình huấn luyện bay, và là biện pháp thường xuyên và cần thiết để đảm bảo an toàn bay”.
Theo SMCP, phát biểu của ông Quách ngụ ý rằng tín hiệu radar mà phía Nhật Bản phát hiện ra là từ một radar tìm kiếm quét sóng liên tục để giám sát không phận của Trung Quốc, chứ không phải là tín hiệu radar khóa mục tiêu mang tính thù địch. Tuy nhiên, khi được phóng viên hỏi, ông Quách đã không phủ nhận một cách rõ ràng rằng radar điều khiển hỏa lực đã được kích hoạt không liên tục.
Liên lạc vô tuyến diễn ra hai lần
Một đoạn ghi âm - được cho là cuộc liên lạc vô tuyến giữa lực lượng hải quân hai nước trước khi nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh bắt đầu cuộc tập trận vào chiều 6/12 - cũng đã được Yuyuantantian - một tài khoản mạng xã hội do CCTV điều hành - công bố vào ngày 9/12.
Đoạn ghi âm được công bố như bằng chứng cho thấy một cảnh báo đã được đưa ra và có xác nhận trước khi vụ việc xảy ra, nhằm đáp trả lời phủ nhận việc nhóm tác chiến tàu sân bay Liaoning đã báo trước về khu vực huấn luyện của Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi.
“Đây là tàu chiến 101 của Hải quân Trung Quốc. Đội hình của chúng tôi tổ chức huấn luyện bay trên tàu theo kế hoạch. Hết”, một giọng nam nói bằng cả tiếng Trung và tiếng Anh được nghe thấy trong đoạn ghi âm.
“Chào tàu chiến 101 của Trung Quốc, đây là tàu chiến 116 của Nhật Bản. Tôi đã nhận được thông báo của các bạn”, một giọng nữ trả lời bằng tiếng Anh.
Trong đoạn ghi âm có nhắc đến tàu Nanchang (số hiệu 101) - một tàu khu trục Type 055 mang tên lửa dẫn đường trong nhóm tác chiến tàu sân bay Liaoning, và tàu JS Teruzuki (số hiệu 116) - một tàu khu trục lớp Akizuki thuộc Sư đoàn Hộ tống 6 của Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản, được điều động để giám sát hạm đội Trung Quốc, theo một thông cáo báo chí trước đó của Bộ Quốc phòng Nhật Bản.
Tài khoản Yuyuantantian trích dẫn “thông tin nội bộ” cho biết việc liên lạc vô tuyến giữa Nanchang và Teruzuki diễn ra vào lúc 14:10 và một lần nữa vào lúc 14:28 ngày 6/12.
Lần thông báo thứ hai bao gồm thêm thông tin – “cuộc huấn luyện dự kiến bắt đầu lúc 15:00 và kéo dài khoảng sáu giờ, chủ yếu ở khu vực phía nam tàu sân bay” – và Teruzuki một lần nữa xác nhận qua vô tuyến rằng họ đã nhận được thông báo. Nhưng sau khi cuộc huấn luyện bắt đầu, hai máy bay chiến đấu F-15 của Nhật Bản đã được phát hiện tiếp cận khu vực này, Yuyuantantian cho biết thêm.
Nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh di chuyển trên biển. Ảnh: chinamil.com.cn
Khoảng cách gần nhất là dưới 50 km?
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn tiếp tục đổ lỗi cho sự hiện diện của máy bay chiến đấu Nhật Bản trong khu vực huấn luyện của nhóm tác chiến tàu sân bay Liaoning vì đã “tạo ra sự cố nguy hiểm lẽ ra không bao giờ xảy ra”, cố tình phá vỡ các cuộc tập trận quân sự bình thường và hợp pháp của Trung Quốc và gây căng thẳng.
Trước đó vào ngày 9/12, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Koizumi nói với các nhà lập pháp nước này rằng phía Nhật Bản “chưa xác nhận bất kỳ thông báo nào trước đó về các hoạt động huấn luyện thông qua NOTAM (Thông báo cho phi công) hoặc cảnh báo hàng hải”.
Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, sự cố diễn ra hai lần. Lần đầu là hiện tượng radar trên máy bay chiến đấu F-15 bị nhiễu sóng gián đoạn xảy ra vào lúc 16:32, kéo dài trong 3 phút. Còn lần thứ hai là nhắm vào một chiếc F-15 khác hai giờ sau đó, lúc 18:37, và tín hiệu gián đoạn trong hơn 31 phút.
Cũng trong ngày 9/12, đài NHK (Nhật Bản) đưa tin rằng, phân tích cho thấy máy bay chiến đấu Trung Quốc đã khóa mục tiêu vào chiến đấu cơ Nhật Bản từ khoảng cách 52 km trong lần đầu tiên và 148 km trong lần thứ hai, và các quan chức Nhật Bản vẫn đang điều tra mục đích của Bắc Kinh.
Bài đăng của Yuyuantantian còn cung cấp sơ đồ quỹ đạo của các máy bay chiến đấu. Sơ đồ cho thấy hai máy bay chiến đấu Nhật Bản thực hiện động tác ngoặt hình chữ V, trong khi máy bay chiến đấu Trung Quốc di chuyển theo quỹ đạo hình elip. Theo sơ đồ, khoảng cách gần nhất giữa chúng là dưới 50 km.
Yuyuantantian không nêu rõ trường hợp nào được mô tả trong sơ đồ. Tuy nhiên, tài khoản này cho rằng hành động của Nhật Bản “đã làm gián đoạn nghiêm trọng các hoạt động huấn luyện bình thường của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) và đặt cả hai bên vào tình thế nguy hiểm”, vì tầm hoạt động của radar trên hầu hết các máy bay chiến đấu hiện nay là hơn 50 km.
“Vì máy bay Nhật Bản cố tình xâm nhập khu vực tập trận của Trung Quốc, chúng tự động nằm trong tầm phát hiện của radar Trung Quốc và đương nhiên có thể cảm nhận được tín hiệu radar”, Yuyuantantian cho biết trên sơ đồ, đồng thời ám chỉ đó là radar tìm kiếm chứ không phải radar điều khiển hỏa lực."
“Tương tự, máy bay Trung Quốc cũng phát hiện ra tín hiệu radar từ các máy bay chiến đấu Nhật Bản”, tài khoản này nói thêm.
Theo SMCP, vụ việc này làm nổi bật căng thẳng đang diễn ra giữa Trung Quốc và Nhật Bản sau phát ngôn gây tranh cãi của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi về vấn đề Đài Loan (Trung Quốc).
Vào ngày 7/11, bà Takaichi phát biểu trước Quốc hội Nhật Bản rằng một cuộc khủng hoảng ở eo biển Đài Loan có thể biện minh cho sự can thiệp quân sự của Tokyo - điều mà Bắc Kinh cho là đã vượt qua "lằn ranh đỏ".
