Việc Israel không kích Qatar gây chấn động quốc tế và khiến triển vọng đàm phán Israel-Hamas thêm mờ mịt.

[Romano]

Sự kiện Israel không kích Qatar nhằm vào trụ sở ban lãnh đạo Hamas tại thủ đô Doha đặt ra nhiều câu hỏi về triển vọng đàm phán Israel-Hamas liên quan tình hình ở Gaza.

Đòn không kích chấn động quốc tế
Ngày 9-9, Lực lượng Phòng vệ Israel thông báo đã thực hiện một “cuộc tấn công chính xác” nhằm vào ban lãnh đạo cấp cao của lực lượng vũ trang Hamas tại thủ đô Doha. Theo Lực lượng Phòng vệ Israel, chiến dịch được phối hợp với Cơ quan An ninh Nội địa Israel (Shin Bet) và nhắm vào các thủ lĩnh chủ chốt của Hamas.

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh đây là một hành động đơn phương của Israel và quốc gia này hoàn toàn chịu trách nhiệm về chiến dịch.Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman al-Thani cho biết nước này chỉ được Mỹ báo 10 phút trước cuộc không kích và bảo lưu quyền đáp trả. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc họp bàn vụ việc vào ngày 10-9.

Phía Hamas phản đối mạnh vụ không kích, cho rằng Israel muốn phá hoại các nỗ lực trao đổi tù nhân và ngừng bắn tại Gaza. Hamas thông báo lãnh đạo cao cấp vẫn sống sót, nhưng 5 thành viên cấp thấp và một nhân viên an ninh Qatar thiệt mạng, trong đó có con trai và một phụ tá của ông Khalil al-Hayya - thủ lĩnh Hamas đang lưu vong. Hamas cáo buộc Israel vi phạm luật pháp quốc tế và phá hoại mọi cơ hội đạt thỏa thuận.

Đại sứ Israel tại Mỹ - ông Yechiel Leiter cảnh báo rằng Israel sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu Hamas và sẽ thực hiện thêm các cuộc tấn công nhằm vào những thủ lĩnh còn sống sót. Ông Leiter khẳng định quan hệ đối tác Mỹ-Israel vẫn chặt chẽ, mặc dù Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ rằng ông cảm thấy “rất tồi tệ” về vụ không kích này, theo đài CNN.

Trong thông điệp trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nhấn mạnh quyết định này thuộc về ông Netanyahu, không phải Mỹ. Chủ nhân Nhà Trắng cho rằng việc loại bỏ Hamas là một mục tiêu hợp lý, nhưng việc Israel hành động trên lãnh thổ Qatar - quốc gia có chủ quyền và là đồng minh gần gũi của Mỹ, đang đóng vai trò trung gian hòa giải - không phục vụ lợi ích của cả Tel Aviv và Washington.

Vụ không kích của Israel tại Doha vấp phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Hàng loạt nước như Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Iran, Cuba, Venezuela, Malaysia... lên án, cảnh báo nguy cơ leo thang căng thẳng và kêu gọi kiềm chế, tôn trọng chủ quyền Qatar.

Triển vọng mờ mịt
Sau gần hai năm nỗ lực cân bằng ngoại giao, Qatar bất ngờ trở thành tâm điểm của cuộc xung đột mà nước này đang cố gắng làm trung gian. Cuộc không kích của Israel đã đảo lộn nhiều tháng đàm phán hướng tới chấm dứt xung đột tại Gaza và có thể làm phức tạp vai trò của Qatar trong việc thương lượng một lệnh ngừng bắn giữa hai bên, theo tờ The Washington Post.Trong vai trò trung gian, Qatar từng tổ chức hàng chục vòng đàm phán ngừng bắn, tạo điều kiện trao đổi tù nhân và hỗ trợ vận chuyển viện trợ nhân đạo. Vài tuần gần đây, các nhóm đàm phán của Israel và Hamas đã báo cáo tiến triển hướng tới một thỏa thuận ngừng bắn kèm trao trả con tin, được chính quyền ông Trump hậu thuẫn.Các nhà phân tích và nhà ngoại giao đánh giá triển vọng đàm phán ngắn hạn đang mờ mịt. Ông Firas Maksad, Giám đốc khu vực Trung Đông và Bắc Phi tại Eurasia Group, nhận định: “Nạn nhân đầu tiên của cuộc tấn công này có lẽ là bất kỳ triển vọng nào về lệnh ngừng bắn, dù tạm thời hay lâu dài”.

Các chuyên gia nhận định vụ tấn công có thể ảnh hưởng lâu dài đến uy tín và khả năng trung gian của Qatar, đồng thời làm gia tăng lo ngại về việc xung đột lan rộng ở vùng Vịnh. Với bối cảnh các vụ tấn công gần đây, nhiều quốc gia trong khu vực e ngại “xung đột đang mở rộng đến những nơi trước đây chúng ta tưởng là an toàn”, ông Maksad nhận xét.

Theo chuyên gia Hasan AlHasan tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), sự kiện này sẽ khiến con đường ngoại giao duy nhất hướng tới một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza có nguy cơ đổ vỡ, đồng thời làm dấy lên lo ngại lớn hơn từ các quốc gia Ả Rập về các cam kết an ninh từ phía Mỹ, theo CNN.

Ông Daniel B. Shapiro, cựu Đại sứ Mỹ tại Israel và thành viên danh dự Sáng kiến An ninh Trung Đông Scowcroft, nhận định việc Israel tấn công các nhà đàm phán Hamas và chiến dịch sắp tới ở Gaza “là điềm báo không lành” cho các con tin còn lại. Ông Shapiro cảnh báo việc tái chiếm Gaza có thể gây nguy hiểm cho con tin, dân thường Palestine và binh sĩ Israel, đồng thời làm phức tạp bất kỳ thỏa thuận bền vững nào sau đó.