Nhân vật được xem là “người bảo vệ thành trì” cuối cùng ở dải Gaza

[Romano]

Có biệt danh “Bóng ma của Lữ đoàn al-Qassam” và với tư cách là chỉ huy mới của lực lượng Hamas ở Dải Gaza, ông Izz al-Din al-Haddad đang nắm giữ số phận của các con tin Israel và được cho là “người bảo vệ thành trì” cuối cùng ở vùng đất của Palestine này.Dày dạn kinh nghiệm trong các hoạt động tình báo và vũ trang

Với việc thủ lĩnh Hamas là ông Mohammed Sinwar bị Israel hạ sát mới đây, cơ cấu chỉ huy quân sự của nhóm vũ trang này đã bị ảnh hưởng đáng kể. Nhân vật hiện đang nổi lên như là nhà lãnh đạo quân sự của nhóm ở dải Gaza là ông Izz al-Din al-Haddad, một chỉ huy dày dạn kinh nghiệm trong các hoạt động tình báo và vũ trang.

Được biết đến với bí danh “Abu Suhaib” và “Bóng ma của Lữ đoàn al-Qassam”, al-Haddad không chỉ trốn thoát khỏi cuộc truy lùng gắt gao nhất của Israel mà còn được cho là nắm giữ thẩm quyền đối với số phận của các con tin, hoạt động quân sự và những quyết định quan trọng liên quan đến các cuộc đàm phán ngừng bắn. Thăng tiến của ông al-Haddad trong hệ thống cấp bậc của Hamas đã kéo dài hàng thập kỷ. Sự nghiệp của ông bắt đầu ở Lữ đoàn Izz ad-Din al-Qassam với tư cách là chỉ huy cấp đại đội. Từ đó ông phụ trách 1 tiểu đoàn và theo thời gian đã chỉ huy tổng cộng 6 tiểu đoàn, 1 đơn vị đặc nhiệm. Sau vụ Israel hạ sát chỉ huy Bassem Issa (lãnh đạo cao nhất của lực lượng Hamas tại thành phố Gaza City vào năm 2021), al-Haddad được bổ nhiệm làm chỉ huy Lữ đoàn Gaza, một trong những vị trí quan trọng nhất trong lực lượng vũ trang của nhóm. Vào tháng 6-2024, ông được cho là đã được chỉ định làm Tổng chỉ huy của Hamas ở phía Bắc Gaza.

Sau cái chết của thủ lĩnh Yahya Sinwar, tờ The Wall Street Journal chỉ ra rằng, al-Haddad đã đảm nhận trách nhiệm chỉ huy 2 khu vực rộng lớn và 14 tiểu đoàn. Trên thực tế, al-Haddad đã chia sẻ quyền chỉ huy lực lượng Hamas ở dải Gaza với ông Mohammed Sinwar cho đến khi ông Sinwar bị Israel hạ sát. Sự phân chia quyền lực này đánh dấu sự khởi đầu cho việc củng cố quyền kiểm soát của al-Haddad đối với lực lượng quân sự của Hamas.

Vai trò của ông al-Haddad trong cuộc tấn công Israel ngày 7-10-2023

Tờ Ynet cho biết, đêm trước cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7-10-2023, ông al-Haddad đã triệu tập cuộc họp bí mật với các chỉ huy dưới quyền mình. Trong cuộc họp, ông đã phát một tài liệu phác thảo các mục tiêu cốt lõi như: Bắt cóc hàng loạt binh lính Israel để đưa về Gaza; ghi chép thời gian thực về cuộc tấn công; bắt giữ người Israel ở các cộng đồng biên giới.

Vai trò của al-Haddad trong các sự kiện ngày hôm đó đã được chứng minh bằng nhiều đánh giá tình báo. Trong số các hoạt động do ông chỉ huy có cuộc tấn công vào căn cứ quân sự Nahal Oz, nơi hơn 60 binh lính Israel và 15 thường dân đã thiệt mạng. Nhiều người khác đã bị bắt làm con tin và đưa về Gaza. Sau đó, al-Haddad đã trả lời phỏng vấn trên chương trình “More hidden than revealed” của đài Al Jazeera, trong đó ông bảo vệ hành động của Hamas khi tuyên bố nhóm vũ trang này đã phát hiện việc Israel lên kế hoạch triển khai một chiến dịch quy mô lớn ở Gaza. “Hamas đã phát động cuộc tấn công vào ngày 7-10 sau khi phát hiện thông tin từ các máy chủ của Đơn vị 8200” - ông al-Haddad nói và khẳng định rằng tổ chức này đã xâm nhập hệ thống của Israel, lấy được một tài liệu nêu chi tiết về kế hoạch quân sự của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).

Sống sót qua ít nhất 6 vụ ám sát

Al-Haddad từ lâu đã là mục tiêu của quân đội Israel. Ông đã sống sót qua ít nhất 6 vụ ám sát, với các cuộc tấn công được tiến hành từ năm 2008. Các cuộc không kích của Israel nhắm vào nơi ở của ông đã được thực hiện vào các năm 2008, 2012, 2021, 2023. Kể từ khi cuộc xung đột Israel - Hamas nổ ra, 3 chiến dịch có mục tiêu khác đã được thực hiện nhằm tiêu diệt al-Haddad, bao gồm 1 chiến dịch Israel đột kích vào địa điểm được cho là ông đang ẩn náu, nhưng al-Haddad vẫn trốn thoát.

Theo các nguồn tin tình báo, al-Haddad cực kỳ cảnh giác về nơi ở và hoạt động của mình. Ông ta thường xuyên thay đổi địa điểm và duy trì các giao thức an ninh chặt chẽ, chỉ dựa vào một số ít người thân cận. Sự thận trọng mang tính chiến lược này đã giúp ông ta khó bị bắt giữ, ngay cả khi Israel đã treo thưởng 750.000 USD cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ hoặc giết chết ông. Con trai cả của ông là Suhaib đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel tại thành phố Gaza City vào ngày 17-1-2025. Cuộc không kích tương tự cũng cướp đi sinh mạng của cháu trai ông. Vào tháng 4-2025, con trai thứ hai của al-Haddad cũng đã thiệt mạng trong một chiến dịch của Israel.

Al-Haddad có ảnh hưởng như thế nào đến Hamas?

Al-Haddad cũng là một nhân vật cấp cao trong al-Majd, một đơn vị phản gián nội bộ do thủ lĩnh Yahya Sinwar thành lập. Tổ chức này được giao nhiệm vụ xác định và loại bỏ những người bị cáo buộc là cộng tác với Israel. Công việc của Al-Haddad tại al-Majd đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ của ông với thủ lĩnh Sinwar và cung cấp cho ông cái nhìn sâu sắc về bối cảnh đe dọa nội bộ ở Gaza. Các báo cáo chỉ ra rằng, sự tin tưởng giữa al-Haddad và anh em thủ lĩnh Sinwar bắt nguồn từ nhiều năm hợp tác, cả trong các hoạt động tình báo và chiến lược vũ trang. Mối quan hệ này đã giúp ông trở thành người kế nhiệm tiềm năng sau khi các nhân vật cấp cao của Hamas bắt đầu trở thành mục tiêu trong các cuộc tấn công của Israel.

Sau cuộc giao tranh dữ dội trong những tháng đầu của cuộc chiến, đã có một thời gian tạm lắng ngắn ngủi, trong đó một số con tin người Israel đã được thả. Trong một lần bàn giao như vậy liên quan đến 3 con tin (bao gồm cả Emily Damari, người mang 2 quốc tịch Anh - Israel), ông al-Haddad được cho là đã tham gia đảm bảo quá trình bàn giao diễn ra suôn sẻ.

Tờ The Times đưa tin, đến thời điểm này al-Haddad đã bắt đầu giám sát cả lĩnh vực quân sự và dân sự trong các nỗ lực tái cấu trúc của Hamas tại Gaza. Ông cũng được cho là đã nắm giữ quyền phủ quyết đối với đề xuất ngừng bắn mới nhất do Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông là ông Steve Witkoff làm trung gian. Hamas cho biết họ chấp nhận thỏa thuận “về nguyên tắc”, nhưng sau đó đề xuất thay đổi mốc thời gian thả con tin. Đề xuất này bị ông Witkoff chỉ trích là “không thể chấp nhận được” và là một động thái “chỉ đưa chúng ta thụt lùi”. Ảnh hưởng của al-Haddad đối với các quyết định có rủi ro cao như vậy cho thấy hiện ông nắm giữ vai trò quyết định không chỉ trong các chiến thuật trên chiến trường mà còn trong việc hoạch định chính sách chiến lược của Hamas. Vị thế hiện tại của al-Haddad khiến ông trở thành một trong số ít cá nhân có khả năng “bật đèn xanh” hoặc ngăn chặn một thỏa thuận ngừng bắn.

Trong khi al-Haddad vẫn giữ vai trò ở phía sau hậu trường, thì công tác ngoại giao phần lớn đã được giao cho những người khác. Ông Muhammad Ismail Darwish, một nhân vật ít người biết đến, đã nổi lên như một nhà đàm phán chủ chốt thay mặt cho Hamas.

Trường hợp của ông Muhammad Shabana

Mặc dù al-Haddad hiện được coi là chỉ huy chính của Hamas ở Gaza, một nhân vật cấp cao khác đã từng được coi là người kế nhiệm tiềm năng là ông Muhammad Shabana - chỉ huy Lữ đoàn Rafah. Shabana đảm nhận vai trò chỉ huy Lữ đoàn Rafah trong Chiến dịch Bảo vệ biên giới năm 2014, sau cái chết của 3 lãnh đạo Hamas. Ông đã chỉ huy 4 tiểu đoàn, bao gồm đơn vị Nukhba tinh nhuệ đóng vai trò tiên phong trong cuộc tấn công vào Israel ngày 7-10-2023.

Giống như al-Haddad, ông Shabana đã sống sót sau một số nỗ lực ám sát của Israel. Các báo cáo cho thấy ông đã bị nhắm mục tiêu trong các hoạt động trên bộ của IDF ở Rafah và 3 người con trai của ông đều đã thiệt mạng trong cuộc xung đột. Có suy đoán rằng Shabana có thể đã chết cùng với thủ lĩnh Mohammed Sinwar trong một cuộc tấn công ở đường hầm. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa được cả phía Israel và Palestine xác nhận. Do không có thông tin xác nhận về số phận của Shabana nên quyền lãnh đạo Hamas của ông al-Haddad ở thời điểm hiện tại dường như không phải bàn cãi.