Vào đêm trước khi cuộc tấn công của Israel xảy ra, các chỉ huy quân sự cấp cao Iran không trú ẩn trong những ngôi nhà an toàn mà ở nhà riêng của họ - sai lầm khiến họ phải trả giá bằng tính mạng.
Các lãnh đạo cấp cao của Iran dự tính rằng khoảng 1 tuần nữa cuộc tấn công của Israel mới có thể xảy ra, nếu cuộc đàm phán giữa Tehran với Washington tại Oman vào ngày 15/6 thất bại, một số quan chức thân cận với giới lãnh đạo Iran nói với báo New York Times.
Các quan chức cho biết vì suy đoán sai lầm, Iran đã không triển khai biện pháp phòng ngừa.
Theo một số quan chức cấp cao và hai thành viên Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran (IRGC), vào đêm trước khi cuộc tấn công của Israel xảy ra, các chỉ huy quân sự cấp cao Iran không trú ẩn trong những ngôi nhà an toàn mà ở nhà riêng của họ - sai lầm khiến họ phải trả giá bằng tính mạng.
Tướng Amir Ali Hajizadeh, chỉ huy đơn vị hàng không vũ trụ của Lực lượng Vệ binh cách mạng, và các sĩ quan cấp cao của ông đã không tuân thủ chỉ thị không được tụ tập tại một địa điểm. Họ tổ chức cuộc họp chiến tranh khẩn cấp tại một căn cứ quân sự ở Tehran và đã thiệt mạng khi Israel tấn công căn cứ này.
Đội cứu hoả làm nhiệm vụ ở Tel Aviv sau khi Iran phóng hàng trăm tên lửa tấn công đáp trả. (Ảnh: Reuters)
Đến tối 13/6, Chính phủ Iran mới đánh giá được mức độ thiệt hại mà chiến dịch quân sự của Israel gây ra trong cuộc tấn công vào sáng sớm hôm đó, nhắm vào ít nhất 15 địa điểm trên khắp Iran, bao gồm Isfahan, Tabriz, Ilam, Lorestan, Borujerd, Qom, Arak, Urmia, Ghasre Shirin, Kermanshah, Hamedan và Shiraz, 4 quan chức Iran cho biết.
Israel đã phá hủy phần lớn năng lực phòng thủ của Iran, phá hủy radar và phòng không; gây thiệt hại cho kho tên lửa đạn đạo, sát hại những nhân vật cấp cao trong chuỗi chỉ huy quân sự. Ngoài ra, các cấu trúc trên mặt đất của nhà máy hạt nhân lớn tại Natanz bị hư hại nghiêm trọng.
Trong các tin nhắn riêng được chia sẻ với New York Times, một số quan chức đã tức giận hỏi nhau: "Phòng không của chúng ta đâu rồi?", "Làm sao Israel có thể đến và tấn công bất cứ thứ gì họ muốn, giết chết các chỉ huy cấp cao của chúng ta, và chúng ta không có khả năng ngăn chặn điều đó?".
Họ cũng tức giận với những thất bại lớn về tình báo và phòng thủ, khiến Iran không thể dự đoán trước cuộc tấn công.
"Cuộc tấn công của Israel hoàn toàn khiến giới lãnh đạo Iran bất ngờ, đặc biệt là việc sát hại các nhân vật quân sự cấp cao và các nhà khoa học hạt nhân. Nó cũng cho thấy Iran thiếu năng lực phòng không thích hợp để Israel có thể ném bom các địa điểm quan trọng và căn cứ quân sự của chúng tôi mà không vấp phải trở ngại nào", ông Hamid Hosseini, một thành viên của ủy ban năng lượng thuộc Phòng Thương mại Iran, tiết lộ.
Ông Hosseini cho biết sự xâm nhập của Israel vào bộ máy an ninh và quân sự của Iran khiến các quan chức bị sốc.
Muốn phóng 1.000 tên lửa
Trong cuộc cạnh tranh ngầm suốt mấy thập kỷ qua, Israel đã tiến hành nhiều hoạt động bí mật ở Iran, nhằm vào các mục tiêu quân sự và hạt nhân, ám sát các nhà khoa học hạt nhân.
Tuy nhiên, cuộc tấn công phức tạp và nhiều hướng hôm 13/6 huy động dàn máy bay chiến đấu hùng hậu sau khi các điệp viên Israel bí mật tuồn bộ phận tên lửa và máy bay không người lái vào Iran, cho thấy mức độ tiếp cận và năng lực mới.
Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei đã được chuyển đến địa điểm an toàn bí mật, nơi ông vẫn giữ liên lạc với các quan chức quân sự cấp cao còn lại. Trong bài phát biểu trên truyền hình, ông nói rằng Israel đã tuyên chiến với Iran bằng cuộc tấn công lần này, đồng thời tuyên bố sẽ trả thù và trừng phạt.
"Họ không nên nghĩ họ tấn công và mọi chuyện đã kết thúc. Không, họ đã bắt đầu. Họ đã khơi mào cuộc chiến. Chúng tôi sẽ không để họ thoát khỏi tội ác này mà không bị tổn hại", ông Khamenei nói.
Sáng 13/6, Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran - gồm 23 người chịu trách nhiệm về các quyết định an ninh quốc gia - họp khẩn để bàn bạc về cách phản ứng. Trong cuộc họp, ông Khamenei cho biết muốn trả thù nhưng không muốn hành động vội vàng, hai quan chức nắm được nội dung cuộc họp cho biết.
Câu hỏi đặt ra là liệu Tehran có thể duy trì một cuộc chiến kéo dài với Israel và có thể cả với Mỹ hay không, khi khả năng phòng thủ và tên lửa của Iran đã bị tổn hại nghiêm trọng. Một quan chức cho biết trong cuộc họp rằng nếu Israel đáp trả bằng cách tấn công cơ sở hạ tầng hoặc nhà máy nước và năng lượng của Iran, biểu tình hoặc bạo loạn có thể nổ ra.
Một thành viên của IRGC nắm được nội dung cuộc họp cho biết, các quan chức hiểu rằng ông Khamenei đang đối mặt với quyết định mang tính định mệnh trong gần 40 năm nắm quyền: Theo đuổi một cuộc chiến tranh toàn diện hay chấp nhận thất bại mất thể diện?
"Ông Khamanei không có lựa chọn nào tốt. Nếu leo thang, ông ấy có thể phải đối mặt với chiến dịch tấn công tàn khốc hơn của Israel và có thể cả Mỹ. Ngược lại, ông ấy sẽ chịu nhiều sức ép hoặc nguy cơ mất quyền lực", ông Ali Vaez, giám đốc dự án nghiên cứu Iran thuộc Nhóm Khủng hoảng quốc tế nhận định.
Cuối cùng, ông Khamenei chỉ đạo quân đội Iran tấn công Israel. Hai thành viên của IRGC cho biết, kế hoạch ban đầu là phóng tới 1.000 tên lửa đạn đạo vào Israel để áp đảo hệ thống phòng không của đối thủ và gây thiệt hại tối đa. Tuy nhiên, cuộc tấn công của Israel vào các căn cứ tên lửa đã khiến việc di chuyển tên lửa từ nơi cất giữ và đặt lên bệ phóng một cách nhanh chóng trở nên bất khả thi.
Cuối cùng, Iran chỉ có thể huy động khoảng 100 tên lửa trong đợt tấn công đầu tiên. Ít nhất 7 địa điểm xung quanh Tel Aviv đã bị tấn công, khiến 1 người thiệt mạng và ít nhất 20 người khác bị thương, đồng thời làm hư hại các tòa nhà dân cư.
Sau khi đợt tấn công của Israel đã lắng xuống phần nào, quân đội Iran vội vã sửa chữa một số hệ thống phòng không bị hư hỏng và lắp đặt hệ thống mới, các quan chức cho biết.
VietBF@ sưu tập
