Việc tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh sẽ góp phần quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh hẹp ống sống, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Hẹp ống sống là tình trạng ống sống (khoảng trống bên trong cột sống chứa tủy sống và các dây thần kinh) bị thu hẹp bất thường. Sự thu hẹp này gây áp lực lên tủy sống và các rễ thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như đau, tê, yếu hoặc ngứa ran ở lưng, cổ, tay hoặc chân.
Hẹp ống sống do các nguyên nhân như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, chấn thương cột sống, bệnh lý cột sống bẩm sinh hoặc các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp, bệnh Paget xương, khối u cột sống...
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh hẹp ống sống
Chế độ ăn uống hợp lý giúp người bệnh hẹp ống sống cải thiện triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh hẹp ống sống vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cột sống, cân nặng và mức độ viêm nhiễm trong cơ thể. Một chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp:
Kiểm soát cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì tạo áp lực lớn lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hẹp ống sống. Chế độ ăn cân bằng giúp duy trì cân nặng hợp lý, giảm áp lực lên cột sống và các dây thần kinh bị chèn ép.
Giảm viêm: Một số thực phẩm có thể gây viêm hoặc làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể. Chế độ ăn chống viêm giúp giảm viêm, từ đó giảm đau và các triệu chứng khác của hẹp ống sống.
Cung cấp dưỡng chất cho xương khớp: Các chất dinh dưỡng như canxi, vitamin D, magie, collagen... rất quan trọng cho sức khỏe xương khớp, giúp xương chắc khỏe, sụn khớp dẻo dai và giảm nguy cơ thoái hóa.
Hỗ trợ quá trình phục hồi: Sau phẫu thuật hoặc trong quá trình điều trị bảo tồn, chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.
Uống đủ nước:Nước giúp duy trì độ ẩm cho các khớp và đĩa đệm, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và đào thải độc tố.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho người bệnh hẹp ống sống
Đối với người bệnh hẹp ống sống, việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu là vô cùng quan trọng để hỗ trợ sức khỏe cột sống, giảm đau và viêm, cũng như thúc đẩy quá trình phục hồi.
Canxi: Là thành phần chính cấu tạo nên xương, giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa loãng xương - một yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng hẹp ống sống. Nguồn thực phẩm: Sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai), cá hồi, cá mòi (ăn cả xương), tôm, cua, rau xanh (cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh), đậu hũ, hạnh nhân.
Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả hơn, đồng thời cũng đóng vai trò trong việc duy trì sức khỏe cơ bắp và hệ miễn dịch. Nguồn thực phẩm: Cá hồi, cá thu, lòng đỏ trứng, sữa bổ sung vitamin D. Tắm nắng buổi sáng (15-20 phút) cũng là một cách tốt để cơ thể tự tổng hợp vitamin D.
Magie: Giúp duy trì mật độ canxi trong xương, củng cố cấu trúc xương và hỗ trợ chức năng thần kinh cơ. Nguồn thực phẩm: Các loại đậu, rau xanh lá đậm, hạt bí, hạt điều, bơ.
Vitamin C: Là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, hỗ trợ sản xuất collagen (một protein quan trọng cho sụn khớp và các mô liên kết) và tăng cường hệ miễn dịch. Nguồn thực phẩm: Cam, chanh, bưởi, ổi, kiwi, dâu tây, ớt chuông.
Vitamin K: Giúp vận chuyển canxi từ máu đến xương, giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa canxi lắng đọng ở các mô mềm (như mạch máu). Nguồn thực phẩm: Natto (đậu tương lên men), phô mai, lòng đỏ trứng, thịt gà.
Omega-3: Là acid béo thiết yếu có đặc tính kháng viêm, giúp giảm đau và viêm trong cơ thể, có lợi cho người bệnh hẹp ống sống. Nguồn thực phẩm: Cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, hạt lanh, hạt chia, dầu cá.
Collagen: Là protein cấu trúc chính của sụn khớp, xương và các mô liên kết. Bổ sung collagen có thể giúp duy trì sự dẻo dai của sụn khớp và hỗ trợ quá trình phục hồi. Nguồn thực phẩm: Nước hầm xương, da heo, bì heo, chân gà. Có thể bổ sung collagen qua thực phẩm chức năng.
3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh cho người bệnh bị hẹp ống sống
3.1. Thực phẩm nên ăn
Bông cải xanh là một trong loại rau lá xanh đậm cung cấp nhiều vitamin K, C, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa tốt người bệnh hẹp ống sống.
Các loại rau: Rau lá xanh đậm (cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh, cải ngọt…) và các loại rau củ khác (bắp cải, cà rốt, ớt chuông, khoai lang, cần tây, hành tây…) đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn của người bệnh hẹp ống sống vì chúng cung cấp nhiều vitamin K, C, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp hỗ trợ sức khỏe xương khớp, giảm viêm, tăng cường hệ miễn dịch.
Các loại trái cây: Cam, chanh, bưởi, ổi, kiwi, dâu tây và ớt chuông… đều là những loại trái cây cung cấp vitamin C dồi dào, cùng với nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa khác, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe xương khớp và giảm viêm, những yếu tố quan trọng đối với người bệnh hẹp ống sống.
Các loại hải sản: Các loại cá (cá hồi, cá mòi, cá thu, cá ngừ, cá tuyết…), tôm, cua, ghẹ, hàu không chỉ giàu canxi, kẽm mà còn chứa nhiều vitamin D, omega-3 và protein. Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả hơn, omega-3 có đặc tính kháng viêm, giúp giảm đau và viêm ở người bệnh hẹp ống sống.
Sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai): Đây là nguồn cung cấp canxi tuyệt vời cho sức khỏe xương khớp, giúp duy trì mật độ xương, ngăn ngừa loãng xương và hỗ trợ chức năng thần kinh cơ, rất có lợi cho người bệnh hẹp ống sống.
Đậu phụ: Là một thực phẩm rất tốt cho người bệnh hẹp ống sống nhờ hàm lượng canxi, protein và isoflavone cao. Bổ sung đậu phụ vào chế độ ăn uống một cách hợp lý sẽ giúp hỗ trợ sức khỏe xương khớp, giảm viêm và cải thiện các triệu chứng của bệnh.
Hạnh nhân: Là một thực phẩm rất tốt cho người bệnh hẹp ống sống nhờ hàm lượng magie, canxi, vitamin E, chất béo lành mạnh và chất xơ cao. Bổ sung hạnh nhân vào chế độ ăn uống một cách hợp lý sẽ giúp hỗ trợ sức khỏe xương khớp, giảm viêm và cải thiện các triệu chứng của bệnh.
Thực phẩm giàu collagen: Nước hầm xương, da heo, bì heo, chân gà… có thể cung cấp một số dưỡng chất cho xương khớp.
3.2. Thực phẩm nên tránh
Đồ ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ chứa nhiều chất béo xấu, ít chất dinh dưỡng và nhiều muối không tốt cho người bệnh hẹp ống sống.
Thực phẩm chế biến sẵn: Xúc xích, thịt xông khói, đồ hộp, mì ăn liền thường chứa nhiều muối, chất béo bão hòa và cholesterol, chứa nhiều chất phụ gia và chất bảo quản gây giữ nước, ảnh hưởng đến mật độ xương…
Đồ ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ: Gà rán, khoai tây chiên, đồ xào không tốt cho người bệnh hẹp ống sống vì chúng gây tăng cân, chứa nhiều chất béo xấu, ít chất dinh dưỡng và nhiều muối.
Đồ ngọt, nước ngọt có gas: Bánh kẹo (bánh ngọt, bánh quy, kẹo, socola), nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp (thường được thêm đường), trà sữa, cà phê pha sẵn có đường, kem và các món tráng miệng ngọt (bánh pudding, chè), ngũ cốc ăn sáng có đường, nước sốt và gia vị là những thực phẩm dễ gây tăng cân và ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp.
Rượu bia và các chất kích thích: Có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tình trạng bệnh. Ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi và các chất dinh dưỡng khác.
Lưu ý:
Chế độ ăn cần được cá nhân hóa dựa trên tình trạng sức khỏe, mức độ hoạt động và các bệnh lý nền của từng người. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn chế độ ăn phù hợp. Kết hợp chế độ ăn uống hợp lý với tập luyện thể dục vừa phải, phù hợp và các phương pháp điều trị khác để đạt hiệu quả tốt nhất.
Việc tuân thủ một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh sẽ góp phần quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh hẹp ống sống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
