Sau khi một lượng lớn tài liệu mật về tình báo quân sự bị rò rỉ, Mỹ đã bị hàng loạt quan chức từ các đồng minh và đối tác như liên minh Ngũ Nhãn, Bỉ, Đức, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Ukraine “truy” về chi tiết và cách ngăn chặn, đối phó.
Vụ tài liệu tuyệt mật về tình báo và quân sự liên quan cuộc chiến ở Ukraine và các vấn đề toàn cầu khác bị rò rỉ đã khiến mối quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh rơi vào tình trạng khủng hoảng, theo trang tin Politico.
Vụ việc cũng đặt ra câu hỏi về cách Mỹ sẽ sửa chữa sự cố được coi là một trong những vụ rò rỉ thông tin tình báo lớn nhất của Mỹ kể từ vụ WikiLeaks tung hàng triệu tài liệu nhạy cảm lên mạng từ năm 2006 đến năm 2021.
Đồng minh “truy” Mỹ trong bối rối, thất vọng
“Khủng hoảng” từ vụ rò rỉ đặc biệt cao vì phần lớn các tài liệu đề cập cuộc chiến ở Ukraine – những thông tin mà Mỹ từng nhiều lần nói rằng có được nhờ nỗ lực hợp tác giữa các đồng minh ở NATO, châu Âu và các nơi khác.
Những ngày qua các quan chức cấp cao của chính phủ Mỹ chạy đua để xoa dịu các đồng minh từ châu Âu đến Trung Đông đang thất vọng và bối rối sau vụ rò rỉ.
Lầu Năm Góc chụp từ trên không. Ảnh: REUTERS
Sau khi thông tin rò rỉ được lan truyền vào tuần trước, các quan chức tình báo cấp cao, Bộ Ngoại giao Mỹ và Lầu Năm Góc đã liên hệ với các đối tác nhằm trấn an, xoa dịu những lo lắng liên quan sự cố này. Thông tin này được bốn quan chức - một người Mỹ, hai người châu Âu và một người từ nước thành viên liên minh tình báo Ngũ Nhãn (Five Eyes – Mỹ, Canada, Anh, Úc, New Zealand) cho biết.
Một người nói rằng các thành viên của Ngũ Nhãn đã yêu cầu Mỹ báo cáo về sự việc nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi thực chất. Các câu hỏi đã được gửi riêng đến Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ (ODNI), Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI).
Trong khi đó, các quan chức ở Anh, Bỉ, Đức, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và Ukraine câu hỏi với Mỹ rằng làm sao mà các tài liệu lại bị rò rỉ lên mạng, rằng ai chịu trách nhiệm về vụ rò rỉ, và Mỹ sẽ có những biện pháp gì để đảm bảo thông tin được xóa khỏi mạng xã hội. Các nước này cũng đặt câu hỏi liệu chính quyền Tổng thống Joe Biden có các biện pháp nhằm ngăn sự cố rò rỉ này xảy ra lần nữa không.
Theo lời các quan chức châu Âu thì sáng 10-4 các quan chức Mỹ đã nói với các đồng minh rằng Mỹ đang điều tra và vẫn đang cố gắng tìm hiểu toàn bộ phạm vi vụ rò rỉ.
Mỹ lập nhóm liên ngành xử lý vụ việc
Ngày 9-4, người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết chính quyền đã tập hợp một nhóm liên ngành “tập trung vào việc đánh giá tác động mà các tài liệu được chụp ảnh này có thể gây ra đối với an ninh quốc gia của Mỹ cũng như đối với các đồng minh và đối tác của chúng tôi”.
Bà Singh xác nhận rằng các quan chức Mỹ đang liên lạc với “các đồng minh và đối tác” trên toàn cầu, đồng thời nói thêm rằng Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn đang đánh giá “tính hợp lệ” của các tài liệu được đăng lên mạng xã hội.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết Mỹ đã tập hợp một nhóm liên ngành “tập trung đánh giá tác động mà những tài liệu này có thể gây ra đối với an ninh quốc gia của Mỹ cũng như đối với các đồng minh và đối tác”. Ảnh: GETTY IMAGES
Chưa rõ tham gia vào nỗ lực liên ngành này gồm những ai. Politico dẫn nguồn tin quan chức cấp cao Mỹ cho biết chỉ có các cấp chính phủ cao nhất mới được thảo luận về cách quản lý vụ rò rỉ.
Ngay cả những quan chức cấp cao làm việc về chính sách của Ukraine và Nga cũng như về các danh mục đầu tư liên quan đến các quốc gia được đề cập trong các tài liệu cũng không biết chính quyền sẽ phản ứng như thế nào.
“Tôi không biết kế hoạch là gì” – Politico dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ nói về vấn đề này.
Hơn 100 tài liệu tình báo của Mỹ chứa thông tin mật, nhạy cảm về cuộc chiến ở Ukraine, hoạt động quân sự của Nga, Trung Quốc và Trung Đông đã được đăng trên Discord, một ứng dụng nhắn tin an toàn, ngay từ ngày 2-3. Các tài liệu được đưa lên dưới dạng ảnh chụp, có vẻ như đã được gấp lại và sau đó được vuốt phẳng, chứa thông tin tối mật, bao gồm cả thông tin từ CIA.
Politico cho biết đã xem xét các tài liệu và nhận thấy một số tài liệu dường như đã được bộ phận tình báo của Bộ tham mưu liên quân, được gọi là J2, tập hợp thành các bản tóm tắt về các vấn đề toàn cầu được lấy từ các hệ thống tình báo khác nhau của Mỹ.
Các tài liệu bị rỏ rỉ từ tháng 3 dường như không cho thấy bất kỳ thay đổi rõ ràng nào, nhưng khi một số trong số đó được đăng lại trên Discord vào tháng 4, ít nhất một tài liệu dường như đã bị thay đổi để hiển thị số người chết ở Ukraine tăng cao đáng kể. Vẫn chưa xác định được hết mức độ mà các tài liệu đã bị thay đổi, và do ai.
“Cách thức rò rỉ và nội dung rất bất thường. Tôi không thể nhớ được có lúc nào Mỹ bị rò rỉ một số lượng tài liệu quy mô thế này với mức độ thông tin xác thực rộng thế này, lại chỉ được đưa lên mạng xã hội chứ không phải như trường hợp hồ sơ Snowden vốn được cung cấp đến một nhóm nhà báo trước tiên” – Politico dẫn ý kiến một cựu nhà phân tích tình báo Mỹ chuyên phân tích tập trung về Nga.
Lầu Năm Góc, CIA, ODNI và FBI từ chối bình luận về ý kiến này.
Phản ứng trái chiều ở Ukraine về vụ rò rỉ
Politico dẫn ý kiến một nhà lập pháp cấp cao của Ukraine rằng vụ rò rỉ "không được coi là một vấn đề lớn ở đây”.
Trong khi đó tại Kiev, các quan chức cấp cao Ukraine đổ lỗi cho Nga về vụ rò rỉ và mô tả đây là một chiến dịch thông tin sai lệch.
“Điều rất quan trọng cần nhớ là trong những thập niên gần đây, các hoạt động thành công nhất của các cơ quan đặc biệt của Nga đã được thực hiện bằng Photoshop” – ông Andriy Yusov, đại diện của Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine, lên tiếng ngày 7-4. Theo ông Yusov, phân tích sơ bộ các tài liệu cho thấy những con số về thiệt hại mà cả Nga và Ukraine phải gánh chịu đã “bị bóp méo”.
Tuy nhiên một số quan chức trong hàng ngũ an ninh quốc gia cấp cao của Ukraine tức giận vì vụ rò rỉ. Có thông tin các nhà lãnh đạo quân sự Ukraine đang bận rộn chuẩn bị cho một cuộc phản công mùa xuân.
Mặc dù các tài liệu đã được ghi ngày tháng và có khả năng không có tác động ngay lập tức đến các hoạt động chiến trường của Ukraine, nhưng việc công bố thông tin được xem là nội bộ là một sự bối rối và tiềm ẩn vấn đề an ninh lâu dài đối với các chỉ huy quân sự của Ukraine.
Chưa rõ Mỹ sẽ thay đổi mức độ chia sẻ thông tin tình báo về cuộc chiến Ukraine trong những ngày và tuần tới như thế nào. Mỹ chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine và các đồng minh châu Âu kể từ năm 2022. Trong những tháng trước khi xảy ra xung đột Nga-Ukraine, cộng đồng tình báo Mỹ đã chia sẻ thông tin với các đồng minh để xây dựng một liên minh hỗ trợ cho Kiev và chuẩn bị các biện pháp trừng phạt có mục tiêu đối với Nga. Các quan chức cấp cao của Mỹ cho rằng chiến lược đó là một thành công lớn — cho phép Mỹ, các đồng minh châu Âu và Kiev chuẩn bị tốt hơn cho cuộc tấn công của Nga.
