Ngày 16/11/2021, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tổ chức cuộc gặp trực tuyến.
Hai bên đã tiến hành trao đổi, giao lưu đầy đủ, sâu sắc về các vấn đề chiến lược, tổng thể, cơ bản và các vấn đề quan trọng mà hai bên cùng quan tâm.
Chủ tịch Tập Cận Bình chỉ ra, hiện nay, sự phát triển của Trung Quốc và Mỹ đang ở giai đoạn then chốt, “ngôi làng trái đất” của nhân loại cũng đang đối mặt với rất nhiều thách thức. Trung Quốc và Mỹ là hai quốc gia có nền kinh tế lớn hàng đầu trên thế giới và là ủy viên thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, cần phải tăng cường đối thoại và hợp tác, vừa thực hiện tốt công việc nội bộ của mỗi nước, vừa gánh vác trách nhiệm quốc tế đáng có, cùng thúc đẩy sự nghiệp cao cả về phát triển hòa bình của nhân loại. Đây là nguyện vọng chung của hai nước cũng nhân nhân dân thế giới, đồng thời cũng là sứ mệnh chung của lãnh đạo hai nước Trung - Mỹ.
Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh, thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc và Mỹ, bảo vệ môi trường quốc tế hòa bình ổn định trong đó bao gồm cả việc ứng phó có hiệu quả đối với các thách thức toàn cầu như: Biến đổi khí hậu, dịch bệnh COVID-19 đều đòi hỏi phải có một quan hệ Trung - Mỹ lành mạnh và ổn định. Trung - Mỹ cần tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình, hợp tác cùng thắng.
"Tôi mong muốn cùng với ngài Tổng thống hình thành sự đồng thuận, tích cực hành động, dẫn dắt quan hệ Trung - Mỹ phát triển theo hướng tích cực. Điều này là cần thiết để mang lại hạnh phúc cho nhân dân hai nước, đồng thời cũng là sự kỳ vọng của cộng đồng quốc tế" - nhà lãnh đạo Trung Quốc phát biểu.
Ông Tập Cận Bình cũng chỉ ra rằng, 50 năm qua, sự kiện quan trọng nhất trong quan hệ quốc tế đó là sự khôi phục và phát triển của quan hệ Trung - Mỹ đã mang lại hạnh phúc cho hai nước và thế giới. Trong 50 năm tới, việc quan trọng nhất trong quan hệ quốc tế là Trung Quốc và Mỹ phải tìm ra con đường chung sống đúng đắn. Lịch sử công bằng, những hành động mà một nhà chính trị thực thi cho dù không thành công thì lịch sử cũng sẽ ghi lại - "Hy vọng ngài Tổng thống phát huy sức lãnh đạo chính trị, thúc đẩy chính sách Trung Quốc của Mỹ trở về quỹ đạo đúng đắn và thiết thực."
3 nguyên tắc
Ông Tập Cận Bình đã tổng kết kinh nghiệm và những bài học trong phát triển quan hệ Trung - Mỹ, và cho biết việc Trung Quốc và Mỹ chung sống trong thời đại mới cần kiên trì 03 nguyên tắc sau:
Một là, tôn trọng nhau. Tôn trọng chế độ xã hội và đường lối phát triển của nhau, tôn trọng lợi ích cốt lõi và mối quan tâm to lớn của đối phương, tôn trọng lợi ích phát triển của nhau, đối đãi bình đẳng, khống chế bất đồng, thúc đẩy điểm chung và gác điểm bất đồng.
Hai là, chung sống hòa bình. Không xung đột, không đối đầu là lằn ranh đỏ mà hai bên phải kiên trì, Mỹ đã nêu ra việc Mỹ và Trung Quốc có thể “cùng tồn tại”, ngoài điều trên còn có thể thêm vào 02 chữ là chung sống hòa bình.
Ba là, hợp tác cùng thắng. Trung Quốc và Mỹ đan xen sâu sắc về lợi ích, hợp tác chắc chắn sẽ thắng lợi, đối đầu chắc chắn sẽ gây tổn thương. Trái đất đủ lớn để cả Mỹ và Trung Quốc đều có thể phát triển. Phải kiên trì cùng có lợi cùng tạo thuận lợi, không chơi trò chơi có tổng bằng không, không thúc đẩy anh thua tôi thắng.
4 ưu tiên
Theo lời ông Tập Cận Bình, Trung Quốc và Mỹ cần ra sức thúc đẩy 04 việc ưu tiên gồm:
Một là, thể hiện gánh vác trách nhiệm nước lớn, dẫn dắt cộng đồng quốc tế hợp tác ứng phó với các thách thức nổi cộm. Trên phương diện này, Trung Quốc và Mỹ không phải là toàn năng, tuy nhiên tuyệt đối không thể thiếu sự sự hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ. Sáng kiến toàn cầu mà Trung Quốc đưa ra mở cửa đối với Mỹ, hy vọng Mỹ cũng có thể như vậy.
Hai là, dựa theo tinh thần bình đẳng và cùng có lợi, thúc đẩy giao lưu giữa các tầng lớp và các lĩnh vực, gia tăng nhiều hơn năng lượng tích cực cho quan hệ Trung - Mỹ: "Tôi mong muốn thông qua nhiều hình thức để duy trì mối liên hệ với ngài Tổng thống, chỉ rõ phương hướng và gia tăng động lực cho quan hệ Trung - Mỹ."
Trung Quốc và Mỹ có lợi ích chung một cách rộng rãi trên các lĩnh vực như: Kinh tế, năng lượng, quân đội hai nước, chấp pháp, giáo dục, khoa học công nghệ, mạng internet, bảo vệ môi trường, địa phương, cần phải bổ sung cho nhau, lấy thừa bù thiếu, làm cho “miếng bánh ga tô” hợp tác Trung - Mỹ lớn hơn.
Trung Quốc và Mỹ có thể tận dụng các kênh đối thoại và nền tảng cơ chế hợp tác như: An ninh ngoại giao, kinh tế thương mại tài chính, đội ngũ ứng phó biến đổi khí hậu để thúc đẩy hợp tác thiết thực và giải quyết các vấn đề cụ thể.
Ba là, dựa vào phương thức mang tính xây dựng để khống chế bất đồng và những vấn đề nhạy cảm, phòng ngừa quan hệ hai nước trệch quỹ đạo và mất kiểm soát.
Trung Quốc và Mỹ tồn tại bất đồng là điều tự nhiên, điều then chốt là phải kiểm soát một cách cách có tính xây dựng, tránh để bất đồng gia tăng và trở nên gay gắt. Trung Quốc đương nhiên muốn bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình, hy vọng phía Mỹ hiểu và xử lý tốt các vấn đề liên quan tới điều đó.
Bốn là, tăng cường phối hợp và hợp tác trong các vấn đề nóng, to lớn của khu vực và quốc tế, cung cấp nhiều sản phẩm công cộng hơn cho thế giới. Thiên hạ không hòa bình, Trung Quốc và Mỹ cần cùng với cộng đồng quốc tế bảo vệ hòa bình thế giới, thúc đẩy toàn cầu phát triển, bảo vệ trật tự quốc tế công bằng và hợp lý.
Qua đó, ông Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh rằng hai nước Trung Quốc và Mỹ là hai con tàu lớn đang đi trên đại dương, chúng ta phải đảm bảo vững chắc, làm cho hai con tàu lớn Trung - Mỹ rẽ sóng cùng tiến, không đi lệch và càng không thể đâm vào nhau.
Về đường lối phát triển của Trung Quốc
Ông Tập Cận Bình đã giới thiệu về đường lối phát triển và ý đồ chiến lược của Trung Quốc.
Theo đó, ông Tập Cận Bình cho biết: "Chúng tôi vừa tổ chức Hội nghị Trung ương 6 khóa 19, đã tổng kết những thành tựu to lớn và kinh nghiệm lịch sử 100 năm phấn đấu của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Trong 100 năm qua, mong ước và sứ mệnh ban đầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc là mưu cầu hạnh phúc cho nhân dân Trung Quốc, mưu cầu phục hưng dân tộc Trung Hoa vĩ đại. Chúng tôi đã đạt được những thành tựu lớn trên phương diện này, nhưng vẫn còn chưa đủ, vẫn phải tiếp tục phấn đấu.
Khi tôi lên cầm quyền đã công khai rằng, việc nhân dân hướng tới cuộc sống tốt đẹp chính là mục tiêu phấn đấu của tôi. Việc nhân dân Trung Quốc hướng tới cuộc sống tốt đẹp là động lực nội sinh lớn nhất cho sự phát triển của Trung Quốc, là một xu thế lịch sử tất nhiên, nếu ai muốn ngăn cản xu thế lịch sử này thì nhân dân Trung Quốc cũng không đồng ý, đồng thời họ cũng không thể ngăn cản nổi.
Là một nhà lãnh đạo của Trung Quốc, tôi có thể phục vụ vì 1,4 tỷ nhân dân Trung Quốc, cùng họ xây dựng cuộc sống tốt đẹp, đây là một thách thức lớn, đồng thời cũng là một nhiệm vụ to lớn. Thái độ của tôi là “vô ngã, không phụ lòng nhân dân”."
Ông Tập Cận Bình khẳng định: "Nhân dân Trung Quốc từ trước tới nay yêu chuộng hòa bình, luôn coi hòa bình là điều trân quý. [...] Trung Quốc không có ý định quảng bá đường lối của mình, ngược lại, chúng tôi luôn khuyến khích các quốc gia tìm kiếm con đường phát triển phù hợp với tình hình đất nước mình."
Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh, mở cửa đối ngoại là quốc sách cơ bản và tiêu chí rõ rệt của Trung Quốc. Quyết tâm tăng cường mở cửa trình độ cao của Trung Quốc sẽ không thay đổi, quyết tâm chia sẻ cơ hội phát triển với thế giới cũng không thay đổi, quyết tâm thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế phát triển theo hướng: mở cửa hơn, bao trùm, tạo thuận lợi chung, bình đẳng, cùng thắng cũng sẽ không thay đổi.
Ông nói: "Chúng tôi đưa ra đề xuất xây dựng Bố cục phát triển mới là muốn mở rộng thị trường trong nước, hình thành vòng tuần hoàn kép trong nước – quốc tế với phạm vi và quy mô rộng lớn hơn, xây dựng môi trường kinh doanh thị trường hóa, pháp quyền hóa, quốc tế hóa. Điều này chắc chắn sẽ cung cấp thị trường rộng lớn hơn và tạo nhiều cơ hội hơn cho các quốc gia khác.
"Trung Quốc đề xướng giá trị chung của toàn nhân loại là: Hòa bình, phát triển, công bằng, chính nghĩa, dân chủ, tự do. Việc phân chia hình thái ý thức, chia bè kéo cánh, đối đầu theo nhóm chắc chắn sẽ là tai họa cho thế giới. Tấm gương về hậu quả Chiến tranh Lạnh vẫn còn ngay trước mắt. Hy vọng Mỹ thể hiện rõ về việc không tiến hành “Chiến tranh Lạnh”."
Về vấn đề Đài Loan
Ông Tập Cận Bình cũng trình bày về lập trường nguyên tắc trong vấn đề Đài Loan. Theo đó, ông cho hay tình hình eo biển Đài Loan đối mặt với một làn sóng căng thẳng mới, nguyên nhân là chính quyền đảo Đài Loan lại có mưu đồ “dựa vào Mỹ để muốn độc lập”, mà một số người Mỹ cũng có ý định “dựa vào Đài Loan để kiềm chế Trung Quốc”.
Ông nói: "Xu thế nói trên cực kỳ nguy hiểm, đó là chơi với lửa, mà người chơi với lửa chắc chắn sẽ phải bỏng. Nguyên tắc một Trung Quốc và Ba Thông cáo chung Trung - Mỹ là nền tảng chính trị của quan hệ Trung - Mỹ. Các thế hệ chính phủ Mỹ đều thừa nhận rõ điều đó.
Hiện trạng thực sự của vấn đề Đài Loan và nội dung cốt lõi của một Trung Quốc là: Trên thế giới chỉ có 01 Trung Quốc, Đài Loan là một phần của Trung Quốc, Chính phủ Nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất đại diện cho Trung Quốc. Việc Trung Quốc thực hiện thống nhất toàn vẹn là nguyện vọng chung của con cháu dân tộc Trung Hoa.
Chúng tôi có sự kiên trì, mong muốn dùng lòng chân thành tối đa và nỗ lực tối đa để đạt được một tương lai thống nhất hòa bình, tuy nhiên nếu như các thế lực “Đài Loan độc lập” khiêu khích và bức ép, thậm chí là vượt qua lằn ranh đỏ, chúng tôi sẽ không thể không sử dụng biện pháp quả đoán."
Về COVID-19
Về vấn đề an ninh y tế công, ông Tập Cận Bình cho biết: Bệnh dịch COVID-19 một lần nữa chứng minh rằng xã hội loài người là một Cộng đồng chung vận mệnh. Không có ưu tiên nào lớn hơn tính mạng con người. Đoàn kết hợp tác là vũ khí mạnh mẽ nhất để cộng đồng quốc tế chiến thắng bệnh dịch.
Ông nói: "Đối với bệnh dịch, cần có thái độ khoa học, việc chính trị hóa bệnh dịch "trăm hại mà không một lợi". Nhiệm vụ cấp bách trong phòng chống bệnh dịch toàn cầu là giải quyết vấn đề thiếu hụt vắc xin, xóa bỏ "khoảng cách vắc xin".
Vào thời kỳ đầu bệnh dịch bùng phát năm 2020, tôi đã đề xuất vắc xin COVID-19 sẽ là sản phẩm công cộng toàn cầu, đồng thời trước đây không lâu tôi có đưa ra sáng kiến hành động hợp tác vắc xin toàn cầu.
Trung Quốc đã dẫn đầu trong việc cung cấp vắc xin cho các quốc gia đang phát triển có nhu cầu, tổng cộng đã cung cấp trên 1,7 tỷ liều vắc xin và dung dịch gốc. Chúng tôi còn xem xét nhu cầu của các quốc gia đang phát triển, gia tăng việc quyên tặng.
Bệnh dịch COVID-19 sẽ không phải là nguy cơ y tế cuối cùng mà loài người phải đối mặt. Trung Quốc và Mỹ cần đề xướng xây dựng một cơ chế y tế công và hợp tác phòng chống bệnh truyền nhiễm toàn cầu, thúc đẩy triển khai giao lưu hợp tác quốc tế."
Những vấn đề khác
Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh: "Văn minh đa dạng nhiều màu sắc, dân chủ cũng muôn màu muôn vẻ. Dân chủ không phải là một sản phẩm bất biến, cả thế giới chỉ có một mô hình và một khuôn mẫu. Một quốc gia có dân chủ hay không phải do nhân dân của nước đó đánh giá. Nếu họ bị bài xích bởi việc thực hiện hình thức dân chủ khác nhau thì điều đó chính là hành vi phi dân chủ.
Chúng tôi mong muốn triển khai đối thoại về vấn đề nhân quyền trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, tuy nhiên chúng tôi không đồng ý việc mượn cớ vấn đề nhân quyền để can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác."
Theo lời nhà lãnh đạo Trung Quốc, hai nước cần phải bảo vệ quan hệ quốc tế với hạt nhân là Liên Hợp Quốc, bảo vệ trật tự quốc tế với nền tảng là luật quốc tế, bảo vệ các nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế dựa trên nền tảng là tôn chỉ và nguyên tắc của Hiến chương Liên Hợp Quốc. Nếu như không có sự hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ thì chủ nghĩa đa phương sẽ không toàn vẹn.
Về quan hệ kinh tế thương mại Trung - Mỹ, ông Tập Cận Bình nói rằng: "Bản chất của quan hệ kinh tế thương mại Trung - Mỹ là cùng có lợi cùng thắng, hãy bàn về thương mại trên góc độ của thương mại, không nên chính trị hóa vấn đề kinh tế thương mại Trung - Mỹ.
Hai bên cần thúc đẩy chiếc “bánh ga tô” hợp tác. Trung Quốc coi trọng lời kêu gọi của các doanh nhân Mỹ muốn Trung Quốc tạo thuận lợi cho họ đến Trung Quốc, đồng thời cũng đồng ý thực thi phiên bản nâng cấp của “kênh tiện lợi - nhanh”, tin tưởng rằng điều này sẽ tăng cường thúc đẩy giao lưu kinh tế thương mại Trung - Mỹ và hỗ trợ phục hồi kinh tế cho hai nước.
Mỹ cần phải ngừng việc lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia để gây sức ép đối với các doanh nghiệp Trung Quốc. Trung Quốc và Mỹ cần phải duy trì sự kết nối về chính sách kinh tế vĩ mô, ủng hộ phục hồi kinh tế và phòng chống rủi ro kinh tế tài chính thế giới. Mỹ cần phải coi trọng hiệu quả lan tỏa của chính sách vĩ mô trong nước, áp dụng chính sách kinh tế vĩ mô có trách nhiệm."
Về vấn đề an ninh năng lượng, ông Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc và Mỹ cần phải vận động cộng đồng quốc tế bảo vệ an ninh năng lượng toàn cầu, tăng cường hợp tác trên lĩnh vực khí thiên nhiên và năng lượng mới, cùng với cộng đồng quốc tế bảo vệ an ninh và ổn định của chuỗi ngành nghề, chuỗi cung ứng toàn cầu.
Về vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu, Tập Cận Bình chỉ ra, Trung Quốc và Mỹ từng bắt tay thúc đẩy hình thành Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu (Thỏa thuận chung Paris), hiện nay hai nước đều đang chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh – carbon thấp, biến đổi khí hậu hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng mới trong hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ.
Ông nói: "Tôi cho rằng non xanh nước biếc là rừng vàng biển bạc, cần phải bảo vệ môi trường sinh thái như bảo vệ con mắt của mình, đối xử với môi trường sinh thái như đối xử với tính mạng của mình.
Hiện nay, khái niệm về văn minh sinh thái ở Trung Quốc mọi người đều biết và đã trở thành nhận thức chung của xã hội. Trung Quốc sẽ dùng một khoảng thời gian lịch sử ngắn nhất để hoàn thành việc cắt giảm cường độ phát thải các bon cao nhất thế giới, điều này đòi hỏi phải nỗ lực cực kỳ gian khổ.
Trung Quốc coi trọng việc nói là phải tin, làm phải có kết quả, nói được làm được, không làm được thì không nên nói. Trung Quốc vẫn là nước đang phát triển lớn nhất thế giới, vấn đề về phát triển không cân bằng vô cùng nổi cộm.
Các quốc gia cần kiên trì nguyên tắc trách nhiệm chung nhưng có sự khác biệt, đồng thời tính toán tới việc ứng phó biến đổi khí hậu để bảo vệ sinh kế người dân. Bớt một chút đổ lỗi chỉ trích người khác, nhiều một chút hợp tác đoàn kết.
Các quốc gia phát triển cần nghiêm túc thực thi trách nhiệm lịch sử và nghĩa vụ đáng có của mình, đồng thời cần phải duy trì sự ổn định về chính sách."
VietBF @ Sưu tầm
