Được Pakistan yểm trợ bằng không quân, Taliban chiếm ưu thế ở Panjshir: Đã đến lúc 1.800 "quân Tajikistan" xung trận?

[trungthuc]

Ước tính có hàng ngàn tay súng người Tajikistan đã sẵn sàng để được không vận đến tham chiến ở Panjshir, Afghanistan.

1.800 "quân Tajikistan" đang sẵn sàng ứng cứu Panjshir
Sáng 6/9, Taliban chính thức ra tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Panjshir, đồng thời cho biết Cựu Phó Tổng thống Afghanistan Saleh đã tới Tajikistan để lại thủ lĩnh Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan (NRF) Ahmad Massoud trong thung lũng.

Vào buổi chiều cùng ngày, Far News dẫn nguồn phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh đã "lên án các cuộc không kích của nước ngoài (được cho là của Pakistan)" ở Panjshir và "lấy làm tiếc về các lãnh đạo Afghanistan thiệt mạng".

Hiện giao tranh vẫn đang tiếp diễn ở Panjshir và rất có thể lực lượng NRF vẫn kiểm soát phần phía bắc của thung lũng - nghĩa là tuyên bố của Taliban sẽ còn cần thêm thời gian để xác thực.

Tuy nhiên câu hỏi được đặt ra là tại sao Taliban lại đề cập trực tiếp tới nước láng giềng phía đông bắc Tajikistan trong tuyên bố nói trên.

Trực thăng UH-60 Black Hawk của NRF vận chuyển đạn dược tới chốt phòng thủ trên cao điểm ở Panjshir.

Tajikistan có chung đường biên giới dài 1.357 km với Afghanistan, tuy nhiên các sự kiện gần đây ở Panjshir cho thấy mối liên hệ giữa Tajikistan và Afghanistan sâu sắc hơn chỉ là sự gần gũi về mặt địa lý.

Mặc dù sinh sống ở Afghanistan nhưng ước tính có đến 25% người dân Panjshir là người dân tộc Tajik. Không khó để nhận ra mối liên hệ sắc tộc này đã thúc đẩy sự ủng hộ từ các bộ phận trong cộng đồng Tajik muốn hỗ trợ những người thân tộc bên kia biên giới.

Mới đây một nhóm người Tajikistan ở Kulob, một thị trấn nằm cách biên giới Afghanistan khoảng 30 km đã gửi một bức thư ngỏ đến Tổng thống nước này ông Emomali Rahmon yêu cầu được phép tham gia NRF để tham gia chiến đấu ở Panjshir.

Theo các trang mạng xã hội của nhóm người này, tổng số nhân lực của họ có thể lên đến 1,800 nam giới.

Theo một số nguồn tin thông thạo, Dushanbe đã thiết lập một cầu hàng không vận chuyển vũ khí và đạn dược đến khu vực Panjshir từ cuối tháng 8/2021. Việc các lãnh đạo NRF hoặc thậm chí là binh lính được không vận qua lại giữa thung lũng của Afghanistan và Tajikistan là điều có thể xảy ra.

(Ảnh minh họa).

Đã đến lúc người Tajikistan phải trả "món nợ" với Afghanistan?
Đối với một số người Tajikistan, động lực chiến đấu ở Thung lũng Panjshir dựa trên cảm giác mắc nợ.

Trong cuộc Nội chiến Tajikistan những năm 1990, Nhà nước Hồi giáo Afghanistan (1993-1996) không chỉ tiếp nhận khoảng nửa triệu người tỵ nạn mà còn cho phép lực lượng Đối lập Thống nhất Tajik (UTO) được trú ẩn ở nước này.

UTO đã đạt được những thành công nhất định chống lại quân chính phủ và thúc đẩy một hiệp ước hòa bình vào năm 1997.

Một thành phần của quân đội Tajikistan hiện nay là từ các đơn vị UTO.

Sau hiệp ước, một số đơn vị của UTO đã trở thành một phần của quân đội Tajikistan và cũng là các đơn vị giàu kinh nghiệm chiến đấu nhất.

Sự hỗ trợ của người miền Bắc Afghanistan trong cuộc nội chiến ở Tajikistan cũng đã góp phần tạo ra sự đồng cảm của người dân nước này đối với Thung lũng Panjshir.

Tuy nhiên mặc dù bức thư ngỏ nói trên đã thu hút được sự ủng hộ của một bộ phận người dân Tajikistan, có nhiều khả năng Dushanbe sẽ không hành động theo hướng này.

Thay vào đó, hầu hết các giới chức đang thực hiện một cách tiếp cận cứng rắn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân theo luật pháp quốc tế trong tất cả các vấn đề có liên quan đến Afghanistan.

(Nguồn: BBC/Google map)

Các giới chức Tajikistan cũng nhấn mạnh rằng, cách duy nhất để người dân được phép chiến đấu ở Panjshir một cách hợp pháp là khi và chỉ khi "chính phủ Afghanistan chính thức ra yêu cầu Tajikistan gửi quân đến thung lũng".

Vậy thì, "chính phủ Afghanistan" ở đây là ai?

Hôm 25/8, Tổng thống Tajikistan Emomali Rahmon đã ra tuyên bố sẽ không công nhận một chính phủ Taliban không bao gồm đại diện từ các nhóm thiểu số, cụ thể là người Tajik.

Với việc Cựu Phó Tổng thống Saleh đã ra tuyên bố rằng mình hiện là "Tổng thống lâm thời" theo hiến pháp, không khó để nhận ra ai là "chính phủ Afghanistan" trong mắt Dushanbe

Chiều 6/9, hãng tin Sputnik dẫn một nguồn tin tại Kabul cho hay cựu Phó Tổng thống Amrullah Saleh đã đến Tajikistan trong một chuyến công du ngắn ngày.

Cựu Phó Tổng thống Saleh trong một bức ảnh chụp tại Thung lũng Panjshir.