Năm 2012 chứng kiến cuộc đối đầu quyết liệt giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông vì tranh chấp lãnh thổ. Trong cuộc đối đầu này, Manila cho thấy, họ quyết không nhân nhượng trước nước láng giềng lớn hơn.
Cuộc đối đầu căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc được châm ngòi từ một cuộc va chạm tàu thuyền hai nước ở khu vực bãi cạn Scarborough hồi tháng 4. Cụ thể, hôm 8/4, một máy bay do thám của Hải quân Philippine phát hiện 8 tàu đánh cá của Trung Quốc lượn lờ đánh bắt cá ở khu vực bãi cạn Scarborough. Ngay lập tức, Philippines đã điều tàu chiến lớn nhất của nước này - BRP Gregorio del Pilar đến khu vực để kiểm tra sự hiện diện của ngư dân Trung Quốc. Lực lượng Hải quân Philippine đã phát hiện nhiều san hô, sinh vật biển, trong đó có cá mập vẫn còn sống, trên một trong những con tàu của Trung Quốc.
Tuy nhiên, khi tàu Philippine chưa kịp ra tay hành động thì hai tàu hải giám của Trung Quốc đã nhanh chóng xuất hiện. Hai con tàu này ngang nhiên đi vào chắn giữa tàu của Hải quân Philippine và những con tàu đánh cá của Trung Quốc để ngăn không cho Philippine bắt giữ các ngư dân của họ.
Sau vụ va chạm trên, hai nước Philippines và Trung Quốc rơi vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng. Cả hai đều cố gắng tìm kiếm một giải pháp ngoại giao nhưng không bên nào chịu lùi bước.
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho biết, các ngư dân Trung Quốc đã “đánh bắt cá và khai thác những sinh vật biển một cách hợp pháp” ở vùng biển của họ. Manila đã chính thức gửi văn bản phản đối hành động xâm phạm chủ quyền của tàu thuyền Trung Quốc đồng thời cam kết sẽ bảo vệ chủ quyền nếu bị thách thức bởi Trung Quốc.
Bắc Kinh đã gây áp lực với Manila bằng việc hạn chế du lịch và áp đặp thêm các biện pháp kiểm tra đối với hàng nhập khẩu chuối từ Philippines. Tuy nhiên, những động thái này không làm Manila nhụt chí. Các cuộc biểu tình đã nổ ra khắp đất nước Philippines nhằm phản đối Trung Quốc đòi chủ quyền với bãi cạn Scarborough. Giới chức Manila cũng liên tục thể hiện lập trường cứng rắn với Bắc Kinh trong cuộc tranh chấp ở Biển Đông.
Trung Quốc còn gây áp lực mạnh mẽ lên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), khiến hiệp hội này lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm không ra được một tuyên bố chung tại cuộc họp thường niên ở Phnom Penh, Campuchia hồi tháng 7 năm ngoái.
Philippines đã phàn nàn về việc ASEAN không đưa ra được tuyên bố chung. Manila khẳng định, bãi cạn Scarborough hay còn gọi là Panatag là một chủ đề quan trọng cần được các thành viên ASEAN quan tâm và thảo luận bởi diễn biến tình hình ở đây đang đe doạ đến hoà bình, sự ổn định, tự do hàng hải và thương mại tự do trong khu vực.
Mới đây, hồi tháng 12, Manila đã trả đũa quyết liệt việc Trung Quốc đưa hình bản đồ có đường lưỡi bò vào hộ chiếu phổ thông mới của nước này. Philippines đã chỉ đạo tất cả các văn phòng nhập cư và cảng ra vào của nước này không được đóng dấu với hộ chiếu mới của Trung Quốc. Thay vào đó, họ sẽ đóng dấu vào mặt sau của mẫu đơn xin cấp thị thực cho công dân Trung Quốc.
Philippines cũng yêu cầu Trung Quốc phải làm rõ về một luật mới theo đó nước này cho phép cảnh sát được quyền chặn và bắt tàu của các nước khác ở khu vực tranh chấp thuộc Biển Đông.
Với tư cách là nước lớn, Trung Quốc rõ ràng đã dùng rất nhiều cách để gây sức ép với Philippines nhằm buộc nước này phải nhượng bộ trong cuộc tranh chấp ở Biển Đông. Ngoài việc liên tiếp tung ra những lời cảnh báo, đe dọa, Bắc Kinh còn phô trương sức mạnh quân sự của mình để thị uy đối phương.
Tuy nhiên, Manila không hề tỏ ra nao núng trước những “đòn gió” của Trung Quốc. Mặc dù luôn thể hiện thái độ mềm mỏng, thận trọng nhưng Philippines vẫn cho thấy rõ sự quyết tâm của họ trong việc “bảo vệ chủ quyền” ở bãi cạn Scarborough. Manila sẵn sàng thách thức Trung Quốc bằng việc cấp tập mua sắm vũ khí, tổ chức tập trận chung với đồng minh Mỹ và công khai kêu gọi sự giúp đỡ của cường quốc số 1 thế giới.
Mới đây, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đã phát đi một thông điệp mạnh mẽ về vấn đề Biển Đông. Theo đó, ông Del Rosario thừa nhận việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc không phải là dễ nhưng ông này kêu gọi người dân thể hiện “lòng yêu nước” và sự hy sinh nếu Philippines bị thử thách.
Philippines nên tiếp tục đứng lên bảo vệ các quyền chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough và ở Biển Đông nói chung, ông Rosario kêu gọi.
“Chúng ta cần phải bảo vệ những thứ thuộc về chúng ta. Chúng ta cần phải đứng lên thậm chí kể cả khi chúng ta đang tìm cách giải quyết cuộc tranh chấp thông qua biện pháp hoà bình. Chúng ta cần phải dũng cảm đấu tranh để bảo vệ những thứ thuộc về chúng ta. Để làm được điều đó, tôi nghĩ sẽ không dễ dàng và các bạn cũng nhận thấy điều đó”, Ngoại trưởng Del Rosario đã phát biểu như vậy tại Câu lạc bộ Doanh nhân Makati và Hiệp hội Quản lý Philippines.
Bản thân việc Philippines hối hả tăng cường quan hệ hợp tác quân sự với Mỹ trong thời gian qua cũng chính là một minh chứng rõ ràng về sự quyết liệt và thách thức của Manila đối với cường quốc láng giềng. Sự hậu thuẫn của Mỹ - cường quốc quân sự số 1 thế giới, là một trong những “vũ khí” giúp Philippines trở nên tự tin hơn khi đối đầu với Trung Quốc.
Trung Quốc và Philippines đang tranh chấp chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough (còn được Manila gọi là bãi cạn Panatag hay đảo Hoàng Nham theo cách gọi của Bắc Kinh). Bãi cạn này nằm cách đảo Luzon của Philippines chỉ khoảng 230km. Trong khi đó, khu vực đất liền gần nhất của Trung Quốc là tỉnh Hải Nam cũng cách bãi cạn Scarborough đến 1.200km.
Kiệt Linh - (theo Philstar)
Philippines quyết đấu với Trung Quốc ở Biển Đông
