Nghệ sĩ Kim Cương, Lê Khanh, Thanh Loan và nhiều đồng nghiệp cho biết tiếc thương, nhận xét Thương Tín đúng nghĩa là "ngôi sao màn bạc" của điện ảnh một thời.
Diễn viên Thương Tín qua đời ngày 8/12 tại nhà riêng ở Phan Rang sau thời gian chống chọi nhiều bệnh tật, ở tuổi 69 tuổi. Nhiều đồng nghiệp, bạn bè và công chúng cho biết xót thương, nhớ măi h́nh ảnh vang bóng một thời của ông.
Nghệ sĩ Minh Châu - người đóng chung Thương Tín trong Cu li không bao giờ khóc, ra rạp tháng 11/2024, cũng là dự án cuối cùng của ông - đau buồn khi hay tin. Không hợp tác nhiều trên màn ảnh nhưng đời thường họ có mối quan hệ thân thiết. Minh Châu kể Thương Tín vốn là "bạn rượu một thời" với ông xă bà, mỗi lần ra Bắc đều ghé nhà chơi. Sau khi chồng bà qua đời hơn 20 năm trước, mỗi người mải miết với cuộc sống riêng nên ít gặp nhau. "Tôi tiếc nuối khi phải nói lời tiễn biệt Thương Tín", diễn viên gạo cội nói.
Nghệ sĩ Minh Châu và Thương Tín trong phim "Cu li không bao giờ khóc" (ra rạp tháng 11/2024), gần như là phim cuối đời ông tham gia. Ảnh: Đoàn phim cung cấp
Cuối đời, do sức yếu, Thương Tín chỉ có thể ở nhà người mẹ già của ông tại Ninh Thuận cũ, dù rất nhớ bạn bè, đồng nghiệp và không khí sôi nổi của làng phim ảnh, kịch nghệ. Vài tháng trước, ông liên lạc tác giả Phùng Hiệu. Qua trao đổi, nghệ sĩ cho biết bị suy kiệt, không thể đi lại được, bày tỏ mong muốn có ai đó tổ chức cho một buổi họp mặt bạn bè, được gặp lại anh em văn nghệ sĩ để cảm ơn v́ đă hỗ trợ, giúp đỡ trong nhiều năm khốn khó.
"Lúc đó, tôi hứa cố gắng nhưng chưa thực hiện kịp th́ nay nghe tin anh ấy qua đời", tác giả Phùng Hiệu.
Với nhiều đồng nghiệp, Thương Tín xứng danh "tài tử phong lưu nhất màn ảnh Việt". Ông xuất thân từ trường Quốc gia Âm nhạc - Kịch nghệ Sài G̣n, sau đó đầu quân cho Đoàn kịch nói Cửu Long Giang rồi Đoàn Kim Cương. Tại Đoàn Kim Cương, Thương Tín đóng cặp với "kỳ nữ" Kim Cương và nổi tiếng qua nhiều vở diễn gây ấn tượng mạnh với khán giả như Bông hồng cài áo, Vực thẳm chiều cao, Huyền thoại mẹ, Tanhia. Gương mặt điển trai, ánh mắt sắc lạnh, phong thái lăng tử đưa Thương Tín nhanh chóng trở thành ngôi sao sáng của lĩnh vực diễn xuất.
"Hồi đó, Thương Tín dễ thương, ga lăng và đào hoa. Ở TP HCM, anh là số một khi nhiều sân khấu, hăng phim săn đón. Anh ấy thật sự đúng nghĩa là ngôi sao màn ảnh một thời", Minh Châu nhớ lại.
Diễn viên Diễm My, đang ở nước ngoài, cho biết buồn khi không thể thu xếp về nước tiễn biệt đồng nghiệp. Theo bà, cuộc đời Thương Tín đi qua nhiều quăng thăng trầm nhưng trên hành tŕnh đó, nghệ sĩ từng tỏa sáng như một ngôi sao - món quà quư giá nhất cho những ai theo đuổi con đường nghệ thuật.
"Tôi tin những điều ǵ đẹp nhất trong cuộc đời nghệ sĩ sẽ ở lại với khán giả, mọi người. Thương mến và mong anh an nghỉ", chị nói.
Ở thời đỉnh cao, Thương Tín sống trọn đam mê với nghề. Vợ chồng Nghệ sĩ Nhân dân Lê Khanh, đạo diễn Phạm Việt Thanh từng có mối quan hệ thân t́nh với nghệ sĩ. Từ những lần cộng tác trong Ám ảnh (Đức Hoàn), Săn bắt cướp, K07 là ai (Trần Phương) đến Chiếc mặt nạ da người (Chánh Tín), t́nh đồng nghiệp giữa Lê Khanh và Thương Tín dần phát triển thành một t́nh bạn đẹp. Có thời gian, họ cùng nghệ sĩ Trần Phương, Tất B́nh và Phạm Việt Thanh lập thành một nhóm bạn, thường xuyên gặp gỡ. V́ lớn tuổi nhất, đạo diễn Trần Phương được các đàn em gọi tŕu mến là "bố".
Lần hội ngộ gần nhất của Lê Khanh với Thương Tín là khoảng 10 năm trước, khi ông ra mắt tự truyện gây xôn xao dư luận - Một đời giông băo tại Hà Nội. Sau đó, ông sống kín tiếng ở Phan Rang, không liên lạc với bạn bè. Trong kư ức của nghệ sĩ, Thương Tín có vẻ đẹp nam tính, phong trần, phần nào xù x́, gai góc nhưng rất lăng tử. "Nhờ ngoại h́nh và tài năng diễn xuất, anh có thể hóa thân vào nhiều kiểu nhân vật đa dạng trong tính cách và số phận", chị nói.
Năm 2022, khi êkíp Cô gái từ quá khứ của đạo diễn Nam Cito, Bảo Nhân từng dự định mời Thương Tín tham gia. Lê Khanh lúc đó háo hức v́ nghĩ ḿnh có thêm cơ hội tái ngộ bạn diễn. Tuy nhiên, do không đảm bảo sức khỏe, ông đành từ chối.
Thanh Loan - người vào vai ni cô Huyền Trang trong Biệt động Sài G̣n - nhớ lại thời làm phim cùng Thương Tín trong bối cảnh đoàn sống và sinh hoạt tập thể. Bà cho biết mỗi lần có cảnh quay chung, Thương Tín luôn đến đúng giờ, ngoài đời hiền lành, tươi tắn, cởi mở và không hề có khoảng cách giữa nghệ sĩ hai miền. Dù vai Sáu Tâm và ni cô Huyền Trang không tương tác trực tiếp, họ vẫn thường gặp nhau tại pḥng hóa trang, tṛ chuyện và hỏi thăm đời sống.
Nhiều năm sau khi Thương Tín ra mắt hồi kư tại Hà Nội, bà có đến dự nhưng không khỏi bất ngờ khi thấy ông tiều tụy sau gần ba thập niên. Lần gặp lại trong chương tŕnh Kư ức vui vẻ (2019) là dịp hiếm hoi để các diễn viên của đoàn phim tái ngộ. Khi ấy, chỉ c̣n bốn nghệ sĩ của phim góp mặt gồm bà, Hai Nhất, Hà Xuyên và Thương Tín.
Thanh Loan cho biết khoảnh khắc đứng chung sân khấu, nh́n lại những thước phim cũ và nghe tiếng vỗ tay của khán giả khiến cả bốn người hạnh phúc, như được sống lại thời tuổi trẻ. Nhưng niềm vui ấy xen lẫn nỗi thương cảm khi bà nhận ra dấu vết thời gian hằn rơ trên từng đồng nghiệp. Với bà, đó là cuộc hội ngộ đẹp nhưng thấm đẫm sự bùi ngùi của người nghệ sĩ trải qua nhiều biến thiên cuộc đời.
Những năm tháng cuối đời, Thương Tín có cuộc sống khó khăn về kinh tế, đối chọi bệnh tật và cô quạnh. Sức khỏe của ông bắt đầu xuống dốc từ tháng 2/2021 sau lần vài lần nhập viện v́ đột quỵ.
Năm 2023, nghệ sĩ bị tai nạn đa chấn thương bị thoái hóa khớp gối phải, găy xương bánh chè phải, không thể đi lại, phải ngồi xe lăn. Từ đó đến khi qua đời, nghệ sĩ sống ở quê nhà dưới sự hỗ trợ của anh chị em trong gia đ́nh.
Hồi tháng 3/2024, nghệ sĩ Thương Tín dọn đồ từ TP HCM về Ninh Thuận sau một thời gian dài không có show đi hát. Sức khỏe yếu nên Thương Tín không c̣n có thể đi diễn dù trong ḷng rất muốn bởi kinh tế sụt giảm, muốn có tiền lo cho cuộc sống. Tuy nhiên, lực bất ṭng tâm, ông phải nương nhờ bằng tiền ủng hộ, giúp đỡ của các bạn bè, nhà hảo tâm.
Khi ông gặp khó khăn, các đồng nghiệp như Nghệ sĩ Kim Cương, Trịnh Kim Chi từng đứng lên kêu gọi được khoảng 400 triệu đồng giúp tài tử Thương Tín sớm ổn định cuộc sống. Có thời điểm sức khỏe của ông được thông báo chuyển biến tích cực khiến ai cũng mừng. Thế nhưng, trong một năm trở lại đây, t́nh h́nh bệnh tật của ông lại trở nặng, khiến bị liệt phải ngồi xe lăn hoặc nằm một chỗ.
Thương Tín sống cô đơn ở tuổi xế chiều trong căn nhà riêng với mẹ già. Ông từng gắn bó nhiều năm với vợ trẻ hơn 32 tuổi nhưng không kết hôn, có chung một con gái. Năm 2024, nghệ sĩ xác nhận chia tay. Thương Tín từng nói ông nhận tất cả lỗi lầm thuộc về bản thân v́ không thể chăm lo chu toàn cho gia đ́nh.
Nhạc sĩ Tô Hiếu cho biết Thương Tín qua đời nhưng không kịp dặn ḍ người thân. Con gái 12 tuổi của ông sống với mẹ ở cùng xă, nhưng đă lâu không gặp gỡ hay liên lạc. "Anh Tín từng nói mong mỏi lớn nhất là được sum họp và bù đắp cho bé", Tô Hiếu cho biết.
Lễ nhập quan của nghệ sĩ diễn ra lúc 8h ngày 9/12, động quan lúc 15h30 ngày 10/12. Sau đó, linh cữu nghệ sĩ Thương Tín được gia đ́nh an táng tại nghĩa trang Ḥa Thủy, Khánh Ḥa.
