Dự luật "to lớn và tươi đẹp" vừa được Thượng viện Mỹ thông qua dự kiến tăng tài trợ cho bức tường biên giới và có nguy cơ tăng thâm hụt 3.000 tỷ USD trước khi nhiệm kỳ của ông Trump kết thúc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy Quốc hội thông qua siêu dự luật trị giá 4.000 tỷ USD. Ảnh: Reuters.
Ngày 1/7, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật thuế và chi tiêu không lồ trị giá 4.000 tỷ USD của Tổng thống Donald Trump với tỷ lệ sít sao 51-50. Các thượng nghị sĩ đã dành hơn 24 tiếng biểu quyết thay đổi hàng chục đề xuất trong dự luật có tên "Đạo luật to lớn và tươi đẹp" (OBBBA).
Có 3 thành viên đảng Cộng hòa cùng 47 thành viên đảng Dân chủ bỏ phiếu chống nhưng Phó tổng thống JD Vance - cũng là Chủ tịch Thượng viện - đã phá vỡ thế bế tắc bằng cách viện dẫn tu chính án cho phép ông bỏ phiếu trong trường hợp phiếu bầu hai bên bằng nhau.
Trước đó, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật hôm 22/5 với tỷ lệ sít sao 215/214. Bản sửa đổi hiện được chuyển trở lại Hạ viện. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson của đảng Cộng hòa sẽ phải nhanh chóng thúc đẩy phiên bản mới trước thời hạn 4/7 do ông Trump đặt ra.
Kéo dài các đợt cắt giảm thuế lớn
Sau khi nhậm chức vào năm 2017, ông Trump đã ký Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm. Đạo luật này hạ thuế và tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn cho tất cả người nộp thuế, nhưng nhìn chung có lợi cho nhóm thu nhập cao.
Các điều khoản của đạo luật này hết hạn vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, dự luật OBBBA sẽ biến những điều khoản này có hiệu lực vĩnh viễn, đồng thời tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn đến năm 2028 - thêm 1.000 USD cho cá nhân, 1.500 USD cho chủ hộ đơn thân, và 2.000 USD cho cặp vợ chồng.
OBBBA đề ra một loạt khoản khấu trừ thuế mới, nhưng chỉ trong thời gian ông Trump làm tổng thống. Một số khấu trừ chính là lời hứa ông Trump đưa ra trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024. Người nộp thuế sẽ được khấu trừ thu nhập từ tiền boa và tiền làm thêm giờ, cùng với lãi suất cho các khoản vay mua ôtô lắp ráp tại Mỹ.
Người trên 65 tuổi đủ điều kiện được khấu trừ thêm 6.000 USD, với điều kiện thu nhập chịu thuế đã trừ chi phí hợp lệ không vượt quá 75.000 USD với người độc thân hoặc 150.000 USD với cặp đôi. Tất cả ưu đãi này sẽ hết hạn vào cuối năm 2028, ngay trước khi nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump kết thúc.
Chi phí trục xuất hàng loạt và xây tường biên giới
Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) sẽ nhận 45 tỷ USD phân bổ cho các cơ sở giam giữ, 14 tỷ USD cho hoạt động trục xuất và hàng tỷ USD tuyển dụng thêm 10.000 nhân viên vào năm 2029. Ngoài ra, hơn 50 tỷ USD sẽ chuyển cho các hoạt động xây dựng và củng cố các công trình biên giới, có khả năng là bức tường dọc biên giới với Mexico.
Tất cả thuộc kế hoạch trục xuất người nhập cư không giấy tờ khỏi nước Mỹ của ông Trump.
Cắt giảm Medicaid và tem phiếu thực phẩm
Theo OBBBA, hai chương trình an sinh xã hội liên bang chính - gồm Medicaid cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người Mỹ nghèo và khuyết tật, và Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (Snap) hỗ trợ mua hàng tạp hóa - sẽ bị cắt giảm.
Trung tâm Ngân sách và Chính sách ước tính những thay đổi với Medicaid có thể khiến 10,6 triệu người mất chi phí chăm sóc sức khỏe và khoảng 8 triệu người mất trợ cấp Snap.
Cắt giảm năng lượng xanh
OBBBA sẽ loại bỏ dần nhiều ưu đãi thuế được Quốc hội thông qua trong nhiệm kỳ Tổng thống Joe Biden nhằm khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp sử dụng xe điện cũng như công nghệ năng lượng sạch.
Các khoản tín dụng cho ôtô thân thiện với môi trường, cùng với trợ cấp cho người muốn nâng cấp nhà cửa bằng thiết bị tiết kiệm năng lượng, sẽ kết thúc trong năm 2025. Bản dự thảo OBBBA ban đầu còn nhắm mục tiêu vào các dự án năng lượng gió và năng lượng mặt trời bằng một loại thuế tiêu thụ đặc biệt mới, song các thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu bãi bỏ vào phút cuối.
Giảm thuế của tiểu bang và địa phương (Salt)
Một trong những vấn đề nan giải nhất mà dự luật đề cập là mức hỗ trợ với khoản thuế tiểu bang và địa phương (Salt). Đây là loại thuế nhiều người Mỹ phải nộp thêm bên cạnh thuế liên bang.
Một số nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Hạ viện, đại diện cho khu vực bầu cử thuộc các bang do đảng Dân chủ kiểm soát, đã từ chối ủng hộ dự luật cho đến khi trần khấu trừ Salt được nâng từ 10.000 USD lên 40.000 USD. Tuy nhiên, những người còn lại thuộc đảng Cộng hòa tuyên bố rõ sẽ điều chỉnh điều này. Phiên bản được Thượng viện thông qua giữ mức trần 40.000 USD, nhưng chỉ áp dụng đến hết năm 2028.
Dự luật sẽ tăng thẩm quyền vay nợ của chính phủ Mỹ - được gọi là giới hạn nợ - thêm 5.000 tỷ USD. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent dự đoán chính phủ sẽ đạt đến giới hạn nợ vào tháng 8, có thể dẫn tới vỡ nợ và gây ra khủng hoảng tài chính.
Người giàu hưởng lợi hơn người nghèo?
Theo bộ phận nghiên cứu về ngân sách tại Đại học Yale, những cá nhân giàu có dường như nhận nhiều lợi ích từ dự luật “to đẹp” hơn so với nhóm nghèo. Thu nhập của người nộp thuế thuộc nhóm thu nhập thấp sẽ giảm 2,5%, chủ yếu do các khoản cắt giảm từ Snap và Medicaid.
Trong khi đó, thu nhập của người nộp thuế thuộc nhóm thu nhập cao nhất sẽ tăng 2,4%. Nhìn chung, tác động tới người dân Mỹ có thể thay đổi tùy thuộc vào các sửa đổi sau cùng.
Ngoài ra, mặc dù đảng Cộng hòa tìm cách tận dụng OBBBA để kiềm chế chi tiêu của chính phủ, tổ chức Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính dự luật sẽ tăng thâm hụt thêm 3.300 tỷ USD cho đến năm 2034.
VietBF@ sưu tập
