Dù kết nối mạng tại nhiều vùng nông thôn kém ổn định, Bolivia là quốc gia hiếm hoi tại Nam Mỹ không cấp phép dịch vụ Internet vệ tinh Starlink.
Chảo thu tín hiệu Starlink tại vùng nông thôn của Brazil. Ảnh: New York Times.
Website tải chậm, video giật là tình trạng thường xảy ra khi dùng Internet tại vùng nông thôn của Bolivia. Nhiều người kỳ vọng Starlink có thể giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, đất nước 12 triệu dân lại từ chối dịch vụ Internet vệ tinh của Elon Musk.
Trong khi Starlink nhanh chóng phủ sóng gần như toàn bộ Nam Mỹ, Bolivia lại từ chối cấp phép dịch vụ, thay vào đó vẫn sử dụng hệ thống vệ tinh cũ.
Lo ngại độc quyền và lan truyền tin giả
Theo New York Times, quyết định khiến nhiều người dân Bolivia phẫn nộ bởi đây là một trong những nơi có tốc độ mạng chậm nhất Nam Mỹ, hàng trăm nghìn người vẫn chưa thể dùng Internet, gây khó khăn trong tiếp cận giáo dục và việc làm.
Hơn 50% hộ gia đình tại Bolivia sử dụng dịch vụ Internet băng thông rộng, khá thấp so với Brazil (87%) và Chile (94%). Hơn 90% người dân nước này truy cập Internet bằng điện thoại, song không thể kết nối tại các nơi phủ sóng kém như nông thôn.
“Đôi khi mọi người phải trèo lên cây hoặc tảng đá để lấy sóng. Đó là vấn đề lớn của chúng tôi”, Patricia Llanos, nhà khoa học thường xuyên phụ trách các nhóm nghiên cứu thực địa tại khu vực Amazon của Bolivia, cho biết.
Tuy thành công với hơn 7.300 vệ tinh, phục vụ hơn 5 triệu người tại 125 quốc gia, Starlink vẫn không được chính phủ Bolivia chấp nhận. Các nhà chức trách lo ngại dịch vụ dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, làm suy yếu chủ quyền đất nước.
Một góc thủ đô La Paz tại Bolivia. Ảnh: New York Times.
Các chuyên gia và quan chức địa phương lo ngại khả năng độc quyền của Starlink tại một số khu vực. GS Iván Zambrana, Giám đốc Cơ quan Vũ trụ Bolivia, cho biết Starlink “có ưu thế công nghệ”, nhưng cơ quan quản lý cần đảm bảo dịch vụ đóng góp vào kinh tế đất nước, đồng thời “cạnh tranh bình đẳng” mà không làm suy yếu các nhà cung cấp Internet địa phương.
Dịch vụ của Starlink khá phổ biến tại Nam Mỹ do chi phí đầu tư hạ tầng ở vùng sâu vùng xa không hề nhỏ. Tại những nơi chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền hoặc đường đất, bộ thu sóng Starlink nhỏ gọn và rẻ hơn, giúp mang Internet đến gia đình, trường học hay bệnh viện.
Brazil là thị trường lớn nhất của Starlink tại Mỹ Latin, hơn 250.000 thuê bao từ năm 2022. Dù vậy, đất nước này vẫn tìm kiếm giải pháp thay thế do không muốn quá phụ thuộc vào dịch vụ của Elon Musk.
Năm 2024, sau khi mạng xã hội X bất chấp lệnh của tòa án tối cao nước này để gỡ bỏ một số bài viết không đúng sự thật, Brazil đã đạt thỏa thuận với SpaceSail, công ty Internet vệ tinh của Trung Quốc.
Đối thủ Trung Quốc của Starlink
GS Zambrana tại Bolivia khẳng định vệ tinh Trung Quốc đáng tin cậy, có thể phủ sóng trên toàn quốc. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng vệ tinh đời cũ không thể sánh với Starlink do tín hiệu chậm, kém ổn định. Ngoài ra, việc lắp ăng-ten và chảo thu tín hiệu tại nông thôn rất tốn kém và khó khăn.
Các vệ tinh Trung Quốc tại Bolivia đã gần hết vòng đời, dự kiến cạn nhiên liệu và ngừng hoạt động sớm nhất từ năm 2028.
Hugo Siles, đại sứ Bolivia tại Trung Quốc, cho biết quốc gia này đang xem xét các giải pháp thay thế, bao gồm đàm phán sử dụng dịch vụ của SpaceSail.
SpaceSail có kế hoạch phóng 648 vệ tinh quỹ đạo tầm thấp trong năm nay, dự kiến tăng lên 15.000 vệ tinh vào năm 2030, theo số liệu công bố bởi chính quyền Thượng Hải, đơn vị sở hữu SpaceSail.
“Nếu một công ty có thể cạnh tranh với Starlink trong tương lai gần, đó là SpaceSail”, Gregory Falco, PGS về kỹ thuật cơ khí và hàng không vũ trụ Đại học Cornell (Mỹ), cho biết.
Người dân bản địa Marubo sử dụng Internet tại vùng nông thôn của Brazil năm 2024. Ảnh: New York Times.
Trước áp lực từ người dân Bolivia, chính quyền vẫn cân nhắc khả năng cấp phép Starlink. Website của dịch vụ này vẫn liệt kê Bolivia trong danh sách cung cấp vào năm 2025.
Adrían Valencia, giáo viên trường trung học tại thị trấn Quetena Chico với khoảng 200 học sinh, cho biết Internet tại khu vực này rất chậm. Điều đó đồng nghĩa ông phải lái xe 6 tiếng đến thành phố gần nhất để gửi video bài giảng cho học sinh.
“Internet ở đây thật tệ. Không có Internet giống như bạn không thể đọc”, Valencia nhấn mạnh. Ông nói thêm tình trạng này tác động tiêu cực đến nền giáo dục và năng lực số của học sinh.
Một số khách sạn địa phương thậm chí “dùng lậu” chảo thu Starlink nhập từ Chile. Tuy tín hiệu vẫn đến một số khu vực gần biên giới, Starlink thường cắt Internet sau vài tháng.
Với Patricia Llanos, trong một lần tổ chức hội thảo tại khu rừng cách thủ đô La Paz 7 tiếng lái xe, bà và 80 người tham gia phải dùng bộ đàm trong lúc huấn luyện do ban tổ chức không thể cung cấp router Internet đúng hạn. Bà kỳ vọng có thể sớm sử dụng Starlink.
“Kể cả khi có vệ tinh trong không gian, chúng tôi vẫn không thể kết nối Internet”, Llanos nhấn mạnh.
