Bao phủ một diện tích gấp bảy lần Manhattan (trung tâm kinh tế danh tiếng tại New York, Mỹ) là nơi chứa đựng tương lai sức mạnh của cả Trung Quốc.
Trên Cao nguyên Tây Tạng, ở độ cao gần 3000m, những tấm pin mặt trời trải dài đến tận chân trời, bao phủ một diện tích gấp bảy lần Manhattan (trung tâm kinh tế danh tiếng tại New York, Mỹ). Chúng hấp thụ ánh nắng mặt trời, vốn gay gắt hơn nhiều so với ở mực nước biển, do không khí ở đây rất loăng.
Các tua-bin gió được lắp đặt rải rác trên các sườn núi gần đó và xếp thành hàng dài trên những đồng bằng khô cằn, trống trải, nơi thỉnh thoảng bắt gặp những người chăn cừu cùng đàn gia súc.
Chúng đón những cơn gió đêm, giúp cân bằng nguồn điện ban ngày từ pin mặt trời. Các đập thủy điện được xây dựng tại nơi các ḍng sông đổ xuống qua những hẻm vực dài ở ŕa cao nguyên. Và những đường dây điện cao thế vận chuyển toàn bộ lượng điện này đến các doanh nghiệp và hộ gia đ́nh cách xa hàng ngh́n km.
Trung Quốc đang xây dựng một mạng lưới công nghiệp năng lượng sạch khổng lồ trên Cao nguyên Tây Tạng, nơi cao nhất thế giới. Mục tiêu là khai thác ánh nắng gay gắt, nhiệt độ lạnh và độ cao vượt trội của khu vực để cung cấp năng lượng tái tạo với chi phí thấp.
Kết quả là tạo ra đủ năng lượng tái tạo để cung cấp cho cao nguyên gần như toàn bộ lượng điện cần thiết, bao gồm cả các trung tâm dữ liệu được sử dụng trong quá tŕnh phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc.
Mặc dù Trung Quốc vẫn đang đốt một lượng than tương đương với phần c̣n lại của thế giới cộng lại, nhưng tháng trước, Chủ tịch Tập Cận B́nh đă tuyên bố nước này sẽ giảm phát thải khí nhà kính trên toàn nền kinh tế và sẽ mở rộng năng lượng tái tạo lên gấp sáu lần trong những năm tới.
Những nỗ lực về năng lượng sạch của Trung Quốc tương phản với tham vọng của Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Trump, vốn đang sử dụng sức mạnh ngoại giao và kinh tế để gây áp lực buộc các nước khác mua thêm khí đốt, dầu mỏ và than đá của Mỹ.
Trung Quốc đang đầu tư vào công nghệ năng lượng mặt trời và gió rẻ hơn, cùng với pin và xe điện, với mục tiêu trở thành nhà cung cấp năng lượng tái tạo và các sản phẩm sử dụng nguồn năng lượng này cho toàn thế giới.
Công viên Mặt trời Talatan
Cụm trang trại năng lượng mặt trời chính, được biết đến với tên gọi Công viên Mặt trời Talatan, vượt xa mọi cụm trang trại năng lượng mặt trời khác trên thế giới. Nó bao phủ 260km vuông tại huyện Cung Ḥa (Gonghe), một sa mạc vùng cao thuộc tỉnh Thanh Hải, phía tây Trung Quốc, nơi dân cư thưa thớt.
Không một quốc gia nào khác trên hành tinh đang sử dụng độ cao lớn cho năng lượng mặt trời, gió và thủy điện ở quy mô lớn như Trung Quốc đang làm trên Cao nguyên Tây Tạng.
Nỗ lực này là một nghiên cứu điển h́nh về cách Trung Quốc đă vươn lên thống trị tương lai của năng lượng sạch.
Năng lượng tái tạo giúp Trung Quốc cung cấp điện cho 50.000km đường sắt cao tốc và đội xe điện ngày càng tăng của ḿnh. Đồng thời, điện giá rẻ cho phép Trung Quốc sản xuất nhiều hơn nữa các tấm pin mặt trời, vốn đang thống trị thị trường toàn cầu và cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo.
Điện từ năng lượng mặt trời và gió ở Thanh Hải, tỉnh chiếm một phần ba phía bắc Cao nguyên Tây Tạng, có chi phí thấp hơn khoảng 40% so với điện than.
Trung Quốc không phải là quốc gia đầu tiên thử nghiệm năng lượng sạch ở độ cao lớn. Nhưng những nơi khác cao như Cao nguyên Tây Tạng lại có địa h́nh núi non và dốc. Thanh Hải, lớn hơn một chút so với Texas, lại chủ yếu bằng phẳng — tối ưu cho các tấm pin mặt trời và các con đường cần thiết để vận chuyển chúng. Và không khí lạnh giúp cải thiện hiệu suất của các tấm pin mặt trời.
.
Thụy Sĩ đă thử nghiệm các cơ sở lắp đặt năng lượng mặt trời nhỏ trên đỉnh các tuyến cáp treo. Nước này đă mở một trang trại năng lượng mặt trời ở độ cao 1.800m, nhưng nó chỉ có thể tạo ra khoảng 0,5 megawatt, đủ cung cấp điện cho khoảng 80 hộ gia đ́nh Mỹ.
Tập đoàn Xây dựng Điện lực Nhà nước Trung Quốc năm ngoái đă hoàn thành một dự án năng lượng mặt trời 480 megawatt ở độ cao 1.200m trên cao nguyên sa mạc Atacama ở Chile, sa mạc phi cực khô cằn nhất thế giới, nhưng thấp hơn nhiều so với Cao nguyên Tây Tạng.
Dự án năng lượng mặt trời Talatan của Thanh Hải vượt trội hơn hẳn những dự án này. Nó có công suất 16.930 megawatt, đủ để cung cấp điện cho mọi hộ gia đ́nh ở Chicago. Dự án vẫn đang tiếp tục mở rộng, bổ sung thêm các tấm pin với mục tiêu tăng diện tích lên gấp 10 lần Manhattan trong ba năm. Gần đó là 4.700 megawatt năng lượng gió và 7.380 megawatt từ các đập thủy điện.
Nguồn tài nguyên luân chuyển
Việc tạo ra năng lượng gió trên cao nguyên phức tạp hơn. Ở độ cao lớn, gió thổi nhanh, nhưng không khí loăng không đẩy các cánh quạt tua-bin gió hiệu quả bằng không khí đặc hơn ở gần mực nước biển.
Tuy nhiên, khu vực này vẫn có nhiều tua-bin gió. Các nhà điều hành lưới điện cố gắng cân bằng việc sản xuất điện mặt trời vào ban ngày với điện gió vào ban đêm để duy tŕ điện áp ổn định và tránh mất điện.
Tỉnh Thanh Hải gửi lượng điện mặt trời dư thừa đến tỉnh Thiểm Tây ở miền trung-tây Trung Quốc. Đổi lại, Thanh Hải bù đắp cho lượng điện gió được tạo ra tại chỗ vào ban đêm bằng một lượng nhỏ điện từ các nhà máy than của Thiểm Tây.
Ngoài ra, Thanh Hải đang ngày càng chuyển sang sử dụng thủy điện để cân bằng năng lượng mặt trời của cao nguyên, với hy vọng sử dụng ít điện than hơn.
Một số ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều điện đang chuyển đến khu vực này để khai thác nguồn điện giá rẻ. Một trong số đó là công việc biến thạch anh từ các mỏ thành polysilicon để sản xuất tấm pin mặt trời. Các trung tâm dữ liệu cho trí tuệ nhân tạo cũng bị thu hút đến khu vực này.
Thanh Hải có kế hoạch tăng công suất trung tâm dữ liệu lên hơn năm lần vào năm 2030.
Ông Zhang Jingang, phó tỉnh trưởng điều hành của Thanh Hải, cho biết các trung tâm dữ liệu này tiêu thụ ít hơn 40% điện, chi phí vận hành chính của chúng, so với các trung tâm tương tự ở mực nước biển v́ hầu như không cần điều ḥa không khí.
Không khí bị làm nóng bởi các máy chủ của trung tâm dữ liệu được luân chuyển qua các đường ống ngầm để sưởi ấm các ṭa nhà khác ở Yushu và Guoluo, thay thế cho các ḷ hơi đốt than.
Để kết nối sức mạnh tính toán của các trung tâm dữ liệu với nhiều công ty công nghệ của Trung Quốc, dữ liệu được truyền từ Thượng Hải đến Thanh Hải trên lưới cáp quang quốc gia của Trung Quốc.
Ít ai biết rằng, việc lập tŕnh trí tuệ nhân tạo cho các robot h́nh người nhảy múa trong một buổi dạ tiệc truyền h́nh vào dịp Tết Nguyên đán hồi đầu năm, vốn gây kinh ngạc cả thế giới, đă được thực hiện tại chính các trung tâm dữ liệu ở Thanh Hải.
VietBF@ sưu tập
