Tên lửa SM-6 (Standard Missile-6), hay còn gọi là RIM-174 Standard Extended Range Active Missile (ERAM), là một trong những vũ khí tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Hải quân Mỹ và các đồng minh, đặc biệt là Nhật Bản.
Theo Topwar, tên lửa SM-6, do Tập đoàn Raytheon phát triển, không chỉ là tên lửa phòng không tầm xa mà còn là vũ khí đa năng với khả năng chống hạm và tiềm năng tấn công mặt đất.
Với những tính năng vượt trội, SM-6 đang trở thành trụ cột trong chiến lược phòng thủ tên lửa và tác chiến hải quân ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Tàu khu trục USS Benfold (DDG 65) lớp Arleigh Burke phóng tên lửa Standard Missile SM-6 trong cuộc tấn công thử nghiệm trên biển nhằm vào tàu hộ tống đã ngừng hoạt động USS Vandegrift, trong khuôn khổ cuộc tập trận Valiant Shield 2022 (VS 22) vào ngày 16/6/2022. Ảnh Topwar
Khả năng đa nhiệm ấn tượng
Tên lửa SM-6 được thiết kế để đáp ứng nhu cầu tác chiến phòng không tầm xa (Extended Range Anti-Air Warfare - ER-AAW), cho phép đối phó với các mục tiêu khí động như máy bay, máy bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình chống hạm.
Điểm nổi bật của SM-6 là khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ở giai đoạn cuối (terminal phase), đồng thời có thể hoạt động như một tên lửa chống hạm tốc độ cao.
Sự đa nhiệm này khiến SM-6 trở thành vũ khí độc đáo, kết hợp giữa “lá chắn” phòng thủ và “thanh gươm” tấn công.
Tên lửa được xây dựng dựa trên khung thân và động cơ của SM-2ER Block IV, giúp giảm chi phí và thời gian phát triển. SM-6 sử dụng động cơ hành trình hai chế độ Aerojet General Mk 104 (lực đẩy 15kN) và động cơ khởi động Thiokol Mk 72 (lực đẩy 35kN).
Đầu đạn nổ mảnh Mk125 Mod 1 nặng 63,5kg được thay bằng đầu tự dẫn radar chủ động (ARH) lấy từ tên lửa AIM-120C AMRAAM, cải thiện khả năng tấn công các mục tiêu cơ động cao hoặc ngoài tầm radar chiếu sáng của tàu.
Với trọng lượng phóng 1.500kg, chiều dài 6,55m, SM-6 đạt tốc độ tối đa Mach 3,5 (1.050 m/s), tầm bắn từ 370km (mục tiêu trên không) đến 480km (mục tiêu mặt nước hoặc đất liền), và độ cao đánh chặn lên đến 33km.
Hệ thống dẫn đường mạng Cooperative Engagement Capability (CEC) mang lại độ chính xác đáng kinh ngạc, với sai số chỉ 30cm ở khoảng cách 500km, cho phép SM-6 hoạt động hiệu quả mà không cần radar đo cao khi tấn công mục tiêu mặt nước.
Tàu ASEV của Nhật Bản sẽ được trang bị tên lửa SM-6. Ảnh: Topwar
Ứng dụng chiến lược trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương
SM-6 đang đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phòng thủ tên lửa của Mỹ và các đồng minh. Ngày 31/1/2025, Bộ Ngoại giao Mỹ phê duyệt bán 150 tên lửa SM-6 Block I trị giá 900 triệu USD cho Nhật Bản, nhằm tăng cường khả năng phòng thủ tên lửa (BMD) của Hải quân Nhật Bản (JMSDF).
Các tên lửa này sẽ được triển khai trên các tàu khu trục Aegis, bao gồm lớp Kongo, Atago, Maya và các tàu ASEV (Aegis System Equipped Vessel) đang được đóng, dự kiến hoàn thành vào năm 2028-2029.
Gói bán bao gồm các container phóng MK 21 Mod 3 VLS, linh kiện, thiết bị hỗ trợ và kiểm tra, góp phần nâng cao khả năng bảo vệ Nhật Bản trước các mối đe dọa tên lửa đạn đạo từ Triều Tiên và một phần từ Trung Quốc.
Theo Cơ quan Hợp tác Quốc phòng và An ninh (DSCA), việc này “hỗ trợ các mục tiêu an ninh quốc gia của Mỹ bằng cách tăng cường an ninh cho một đồng minh lớn, là lực lượng ổn định chính trị và tiến bộ kinh tế ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.”
Ngoài Nhật Bản, Úc cũng tích cực tham gia vào các nỗ lực phòng thủ tên lửa với SM-6. Trong diễn tập Pacific Dragon 24 (tháng 7-8/2024), tàu HMAS Sydney của Hải quân Hoàng gia Úc đã thử nghiệm thành công SM-6, đánh dấu bước tiến trong hợp tác phòng thủ tên lửa khu vực.
Tàu khu trục USS John Paul Jones (DDG 53) lớp Arleigh Burke phóng tên lửa Standard Missile-6 (SM-6) trong quá trình thử nghiệm vào ngày 27/6/2014: Ảnh: Topwar
Công nghệ tiên tiến và tiềm năng tương lai
SM-6 nổi bật với đầu tự dẫn radar chủ động có đường kính 34cm (so với 18cm của AIM-120C), cải thiện khả năng đối phó với các mục tiêu cơ động và ở xa.
Hệ thống CEC cho phép tên lửa nhận dữ liệu từ nhiều nguồn cảm biến (tàu, máy bay, radar mặt đất), đảm bảo độ chính xác cao ngay cả trong môi trường nhiễu phức tạp.
Tính năng này đặc biệt hữu ích khi SM-6 được sử dụng như một tên lửa chống hạm, không cần radar đo cao để duy trì độ cao thấp như các tên lửa khác (như Tomahawk Block Va).
Hải quân Mỹ còn phát triển phiên bản không đối không AIM-174B, được thử nghiệm trên các tiêm kích F/A-18E Super Hornet, đánh dấu sự trở lại của tên lửa không đối không tầm xa sau khi AIM-54 Phoenix bị rút khỏi biên chế năm 2004.
Ngoài ra, SM-6 có thể được phóng từ hệ thống Typhon trên đất liền của Lục quân Mỹ, mở rộng khả năng triển khai trong các chiến lược phòng thủ tên lửa đa tầng.
Tàu ASEV của Nhật Bản được trang bị tên lửa SM-6. Ảnh: Topwar
Thách thức và câu hỏi
Mặc dù sở hữu công nghệ tiên tiến, SM-6 vẫn đối mặt với một số thách thức. Chẳng hạn, khi hoạt động như tên lửa chống hạm, việc thiếu radar đo cao có thể hạn chế khả năng tấn công các mục tiêu di động thấp, đặc biệt trong điều kiện biển động hoặc địa hình phức tạp.
So sánh với tên lửa Tomahawk Block Va, vốn duy trì độ cao 15-30m nhờ radar Honeywell AN/APN-194, SM-6 cần dựa vào độ chính xác của hệ thống CEC để bù đắp.
Ngoài ra, khả năng tấn công mặt đất của SM-6 vẫn đang được xem xét. Các cuộc thử nghiệm gần đây của Mỹ trên đảo Bornholm (Đan Mạch) cho thấy SM-6 có thể được sử dụng để đối phó với các mục tiêu hải quân trong khu vực Baltic.
SM-6 là minh chứng cho sự tiến bộ trong công nghệ tên lửa, kết hợp khả năng phòng không, phòng thủ tên lửa, và tấn công mặt nước trong một nền tảng duy nhất.
Với sự triển khai ngày càng mở rộng trên các tàu Aegis của Mỹ, Nhật Bản, và Úc, cùng với tiềm năng tích hợp vào các hệ thống mặt đất như Typhon, SM-6 không chỉ là vũ khí chiến thuật mà còn là công cụ chiến lược trong việc duy trì cân bằng quyền lực ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Khi các mối đe dọa tên lửa đạn đạo và hải quân tiếp tục gia tăng, SM-6 hứa hẹn sẽ là “lá chắn” và “thanh gươm” không thể thiếu trong kho vũ khí của các lực lượng hải quân hiện đại.
VietBF@ sưu tập
