|
Mối quan hệ Mỹ - Nga chưa bao giờ hết ‘nóng’…
Cả thế giới đang vô cùng quan tâm đến tình trạng của mối quan hệ phức tạp này!
Kịch bản nào sẽ diễn ra cho mối quan hệ nóng nhất thế giới này?
Trung tâm vì Lợi ích Quốc gia (Center for National Interest) của Hoa Kỳ vừa công bố báo cáo "Ba kịch bản quan hệ Mỹ-Nga sau cuộc khủng hoảng Ukraine", trong đó ba nhà phân tích Mỹ viết cho tạp chí The National Interest đã nói lên quan điểm của mình về quá trình phát triển mối quan hệ giữa hai nước.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành của Trung tâm vì Lợi ích Quốc gia là ông Paul Saunders nhấn mạnh rằng, đây không phải là những "dự báo" chính thức của các quan chức chính phủ, mà là những giả định của các học giả về sự phát triển quan hệ Mỹ-Nga trong hai hoặc ba năm tới.
Những dự báo này được xây dựng trên cơ sở cuộc khủng hoảng chính trị ở Kiev, dẫn tới quan hệ Nga-Mỹ trở nên căng thẳng, bắt đầu từ khi Moscow sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào lãnh thổ của mình và cuộc nội chiến ở nước này bùng lên ở Donbass vào tháng 3-2014.
Kịch bản thứ nhất: Vừa hợp tác vừa đấu tranh
Chuyên gia về Nga và Á-Âu Samuel Sherep giới thiệu kịch bản lạc quan nhất về "mối quan hệ cộng sinh", “vừa hợp tác - vừa đấu tranh” giữa Nga và Mỹ, giống với mối quan hệ hiện nay giữa Washington và Bắc Kinh, là hai đối thủ lớn của nhau nhưng cũng đang hợp tác trong nhiều vấn đề.
Theo ông, bản chất quan điểm về nhau của Nga và Mỹ sẽ không thay đổi, hai bên sẽ tiếp tục đối đầu trong giải quyết các sự vụ quốc tế, nhưng Mooscow và Washington sẽ biết gạt những bất đồng trong những thời điểm cần thiết, để thiết lập liên hệ trong các lĩnh vực liên quan đến lợi ích chung.
Nhà phân tích nhận định rằng, các vấn đề nghiêm trọng trong lĩnh vực bảo đảm sự ổn định chiến lược giữa hai nước xuất hiện từ trước khi cuộc khủng hoảng Ukraine nổ ra, hiện không những không biến mất mà còn có xu hướng sâu sắc thêm.
Theo quan điểm của ông, sự cạnh tranh địa chính trị giữa Moscow và Washington sẽ tiếp tục gia tăng, nhưng với nhịp độ chậm hơn so với thời gian khủng hoảng.
Tại các hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hai nước vẫn sẽ trình bày các quan điểm đối lập nhau về nhiều sáng kiến, nhưng, theo kịch bản của ông Sherep, những "tranh chấp khó chịu" sẽ không làm suy yếu “mối quan hệ cộng sinh".
Theo ông Sherep, kết quả là quan hệ Mỹ-Nga có thể đi tới tình trạng giống quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay. Tuy nhiên, nhà bình luận này cũng thừa nhận rằng, kịch bản này là điều khó có thể xảy ra trong tương lai, bởi vì nó là kịch bản “tươi đẹp nhất”.
Kịch bản thứ 2: Liên minh bị chia rẽ
Tác giả của kịch bản thứ hai, được gọi là "liên minh bị chia rẽ” là chuyên gia về an ninh quốc gia Nicolas Gvozdev. Tuy nhiên, ông không thiên về dự đoán quan hệ Moscow-Washington, mà đi sâu vào khía cạnh cuộc tranh luận giữa Mỹ và châu Âu về quan hệ với Liên bang Nga.
Theo kịch bản này, một số nước không còn quan tâm đến vấn đề Ukraine sẽ tập trung vào những mối đe dọa tiềm năng như tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS và dòng người tị nạn Syria. Do đó, họ sẽ nhận thức được rằng, cần phải thiết lập sự hợp tác với Nga.
Ở châu Âu hầu như không có ai muốn để cuộc đối đầu với Nga kéo dài mãi. Một số nước châu Âu cho rằng, Kiev sẽ không bao giờ còn khôi phục được quyền kiểm soát Crimea và 2 nước Cộng hòa ly khai khu vực Donbass và Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Lugansk (LPR).
Vì thế, rất nhiều chính phủ châu Âu sẽ đi đến kết luận rằng, lệnh ngừng bắn ở miền Đông Ukraine và "sự khởi đầu tiến trình chính trị" ở nước này tạo đủ điều kiện để dần dần khôi phục lại các mối liên hệ với Nga.
Vị chuyên gia về an ninh quốc gia Mỹ lưu ý rằng, đến giữa năm 2016, các chính phủ châu Âu sẽ sẵn sàng thừa nhận một nền hòa bình có điều kiện ở Ukraine và "quá trình xói mòn sự thống nhất" của châu Âu trong vấn đề thiết lập quan hệ với Nga sẽ làm gia tăng sự ủng hộ với Moscow.
Nhà phân tích Nikolas Gvozdev nhận định rằng, việc bình thường hóa quan hệ giữa Nga và châu Âu vẫn sẽ diễn ra bất chấp sự bất mãn của Hoa Kỳ. Việc thay đổi cán cân quyền lực ở châu Âu sẽ là một vấn đề lớn trong chính sách đối ngoại của Tổng thống mới của Mỹ sau năm 2016.
Kịch bản thứ 3: “Sự đối đầu vĩnh viễn”
Chuyên gia về quan hệ của Mỹ với các nước thuộc Liên Xô cũ là ông Matthew Rozanski đã giới thiệu một kịch bản khác được gọi là "cuộc đối đầu lâu dài". Theo kịch bản này, quan hệ Nga-Mỹ sẽ dựa trên "xung đột đóng băng" ở Ukraine.
Kịch bản thứ 3 là điều dễ xảy ra nhất trong quan hệ Nga-Mỹ
Theo ý kiến của nhà phân tích, cuộc "xung đột đóng băng" ở Ukraine được hiểu là chính quyền Kiev bị kiệt sức và không có khả năng thực hiện những thay đổi lớn và tình hình sẽ diễn biến trong một thời gian dài.
Nhà phân tích Rozanski viết, sự ổn định tương đối trong cuộc xung đột ở Donbass sẽ không dẫn đến việc bình thường hóa quan hệ giữa Đông và Tây, trái lại, nó sẽ chỉ làm gia tăng xu hướng căng thẳng địa-chính trị trên cơ sở một cuộc "chiến tranh lạnh” mới.
Theo ý kiến của ông, thời đại của sự hợp tác giữa Mỹ và Nga về các vấn đề an ninh toàn cầu đã chính thức kết thúc vào năm 2015.
Cả hai nước đều là nhân tố quan trọng chủ chốt ở Trung Đông, Trung Á và các khu vực khác, nhưng ông Rozanski nhận định rằng, họ vẫn sẽ từ chối phối hợp hành động, hoặc ít nhất thảo luận về lợi ích chung. Theo ông, điều này là đặc biệt nguy hiểm trong trường hợp Syria.
Theo kịch bản của ông Rozanski, trong thời gian tới, hố sâu ngăn cách giữa Moscow và phương Tây sẽ không có cách nào san lấp được, đồng thời Điện Kremlin sẽ tiếp tục đầu tư vào sự phát triển của quân đội, còn các ứng cử viên tổng thống Mỹ sẽ tiếp tục "dễ dàng ghi điểm” trong mắt cử tri Mỹ bằng cách chỉ trích nước Nga.
|
|
