Sách cấm là hàng nóng ở Việt Nam

“Vì là một chế độ độc tài, các quan chức của Việt Nam không có cách nào để nắm bắt chính xác được dư luận … Từ đáy lòng, họ đang sợ hãi những loại hài hước chính trị và các ấn phẩm chính trị công khai không úp mở bởi vì chúng thách thức đến quyền lực và tính hợp pháp của họ”


Nguyễn Thanh Phong và tác phẩm “Sát Thủ Đầu Mưng Mủ”

Từ những phim hoạt hình khiếm nhã đến các loại truyện ngăn “đồi trụy”, nền văn hóa phổ thông của Việt Nam đang thu hút chú ý của các nhà kiểm duyệt in ấn mà giới thông thạo cho biết là họ đang phải đấu tranh để chấp nhận một quanh cảnh văn học ngày càng hỗn xược hơn.

Sau nhiều năm trời loại bỏ các văn bản chính trị ra khỏi máy in, chính quyền đang hình thành cách nhìn của họ trên thị trường ngày càng tăng của việc xuất bản cho giới trẻ, với nhiều cuốn sách đã bị cấm trong những tháng gần đây.

Nguyễn Thanh Phong, người có bộ sưu tập bằng tranh với những tiếng lóng có vần điệu gần đây đã bị cấm, cho biết rằng một tấm hình minh họa của ông về hai người lính trông ngu xuẩn đá một trái tạc đạn vào nhau có thể gây ra sự giận dữ của giới kiểm duyệt.

Dòng chú thích “Bộ đội phải chơi trội” là một nỗ lực nhằm chọc cười hình ảnh người anh hùng quân đội được thổi phồng của đất nước.

“Tôi chỉ nghĩ rằng nó buồn cười thôi”, ông Phong nói.

Người hoạ sĩ 26 tuổi này cho biết sự kiểm duyệt chỉ khiến người dân tăng thêm mong muốn tìm đọc cuốn sách mang tên “Sát Thủ đầu Mưng mủ”, cuốn sách có mục đích phản ánh những tiếng lóng trên hè phố của giới trẻ Việt Nam.

Phong cho biết cuốn sách của mình đã bán được 5.000 bản trong hai tuần nhưng sau đó đã bị ngưng lại, nhu cầu tìm mua lén lút đã đẩy giá lên đến 100.000 đồng – tăng gấp đôi giá chính thức của cuốn sách.

Kiểm duyệt đã chứng tỏ là một nỗi nhức đầu cho các nhà xuất bản Việt Nam đang mong muốn tận dụng một đường doanh thu có tiềm năng phong phú, nhưng đồng thời cũng mang đến một không gian nổi tiếng hấp dẫn cho những chủ đề trong quốc gia có 28 triệu người dân dưới 18 tuổi

“Đó là một chuỗi những hậu quả bất ngờ trong mối quan hệ công chúng tại Việt Nam, bất kỳ cuốn sách nào bị cấm đều trở thành cuốn bán chạy nhất, bởi vì mọi người đang tò mò”, Phong nói với AFP.

Dư luận đối nghịch “làm dấy lên sự chú ý của rất nhiều người vốn thậm chí chẳng bao giờ đọc đến một cuốn sách như thế trong hiệu sách”, ông Edmund Malesky, một chuyên gia về Việt Nam, Phó Giáo sư tại Đại học California, San Diego cho biết.

Ông nói thêm cuốn sách “nắm bắt được tất cả những câu nói sành điệu của giới mang tên là thế hệ 9X, những người sinh ra trong những năm 90″, một thế hệ gây ngạc nhiên cho những thế hệ Việt nam lớn tuổi hơn vì “Tinh thần phóng khoáng” của mình.

Những người bảo thủ tại Việt Nam đang nhận thấy mình bị tai tiếng bởi làn sóng văn hóa trẻ trung – từ những trò đùa của các ca sĩ nổi tiếng đến những phát biểu thời thượng trắng trợn trên hè phố.

Ngành công nghiệp xuất bản đang chứng kiến một cuộc bùng nổ trong các tựa sách cho thanh thiếu niên, từ các tiểu thuyết không tưởng đến bản dịch tập truyện ma cà rồng “Twilight” bán chạy nhất thế giới.

Carl Thayer, một học giả về Việt Nam cho biết cuốn sách được sản xuất nhằm vào những người trẻ tuổi, nhưng “loại văn hóa phổ thông ấy chắc chắn là xung đột với những ý tưởng chính thống của nền văn hóa Việt Nam”.

“Vì là một chế độ độc tài, các quan chức của Việt Nam không có cách nào để nắm bắt chính xác được dư luận … Từ đáy lòng, họ đang sợ hãi những loại hài hước chính trị và các ấn phẩm chính trị công khai không úp mở bởi vì chúng thách thức đến quyền lực và tính hợp pháp của họ” ông nói với AFP.

Tổ chức Phóng viên Không Biên giới đã xếp hạng Việt Nam vào hàng 165 của 178 quốc gia trên thế giới về tự do báo chí trong năm 2010, đã cho biết rằng nhà nước độc đảng vẫn duy trì kiểm soát chặt chẽ tất cả các phương tiện truyền thông.

Giới quan chức Việt Nam đã không thể cung cấp cho AFP các số liệu về số lượng sách cấm mỗi năm và không xác nhận lý do cụ thể về quyết định loại bỏ cuốn sách của Phong ra khỏi các kệ bán.

Đặng Thị Bích Ngân, Phó giám đốc Nhà xuất bản Mỹ Thuật của Bộ Văn hóa Nghệ thuật, cho biết doanh số bán của cuốn “Sát Thủ” đã bị chặn lại vì những thay đổi đã được thực hiện trên bản thảo được cho phép.

Một cuốn sách gây tranh cãi khác, tuyển tập truyện ngắn của nhà báo Nguyễn Vĩnh Nguyên, đã bị cấm và nhà xuất bản đã bị bị phạt vì “truyền bá tư tưởng đồi trụy, khiêu dâm, không phù hợp với truyền thống và phong tục của Việt Nam”.

“Độc giả thực sự muốn những loại sản phẩm của một môi trường xuất bản tự do, hơn là nhũng gì họn được ban cho, vốn là những cuốn sách đã qua “xử lý” và được “làm vệ sinh sạch sẽ”, Nguyễn nói với AFP.

Thayer cho biết thị trường chợ đen của Việt Nam “phát triển mạnh bởi vì nó đáp ứng được một nhu cầu”.

“Thị trường này mang lại một phiên bản thực của các sự kiện và ý tưởng tự do đang chia xẻ trong những cuộc hội thoại tư nhân” ông nói.

Chẳng mất nhiều thời gian để AFP tìm được một bản sao bất hợp pháp của cuốn “Sát thủ” trên đường phố Hà Nội.

Một chủ hiệu sách cho biết cô đã không bày cuốn này trên kệ trong cửa hàng của mình nhưng chào mời khách là có sẵn trong kho.

Tuy nhiên, giọng chào hàng của cô kèm theo cảnh báo rằng cuốn sách này làm hỏng ngôn ngữ Việt Nam: “Đừng cho con cái bạn đọc”, cô nói.

Nhiều người chỉ đơn giản lên mạng để đọc trên các trang web Internet có lưu trữ rất nhiều bản sao cuốn sách của Phong.

“Những người phản đối cuốn sách cho biết rằng nếu những câu nói này được lưu hành trên internet chứ không phải trên sách in thì được. Tôi nghĩ bởi vì họ cho rằng sách in là rất cao quý, tựa như một vùng đất thiêng liêng của kiến thức vậy”, Phong nói.

Các nhà kiểm duyệt từng cho thấy họ sẵn sàng đàm phán về một phiên bản được sửa chữa.

Phong cho biết ông tin rằng một số hình ảnh minh họa sẽ bị loại bỏ, thay thế bằng các tiếng lóng phổ biến khác nhau và tự tin rằng cuốn sách mới sẽ không bị xem là nhạt nhẽo.

Niềm lạc quan của ông có lẽ được lặp lại bằng một câu nói tinh hoa cô đọng trên hè phố Việt Nam trong cuốn sách của ông.

Hình ảnh nguyên một con chó chết trên chiếc mâm ăn kèm với cụm từ: “Đâu có đó, thịt chó có mắm tôm”.

Kelly Macnamara
Lê Quốc Tuấn. X-Cafe chuyển ngữ
Nguồn: Yahoo news