Trung Quốc hiện không muốn gây tổn hại đến mối quan hệ với Mỹ xét trong bối cảnh giai đoạn chuyển giao quyền lực của nước này trùng với thời điểm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới.
Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh hiện nay, Trung Quốc không muốn gây tổn hại đến mối quan hệ với Mỹ. (ABC)
Trong chuyến công du Châu Á vào tuần trước, Tổng thống Barack Obama cho biết Mỹ có kế hoạch quay trở lại Châu Á và sẽ “ở lại đây”, đồng thời tăng cường quan hệ với các đồng minh thân tín. Điển hình là việc Mỹ và Australia đã đạt được thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ đồn trú ở miền Bắc Australia.
Bên cạnh đó, Mỹ cũng chỉ trích Trung Quốc từ chối thảo luận về những tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông (biển Nam Trung Hoa) tại các diễn đàn khu vực.
Trên thực tế, trước khi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á tại Bali (Indonesia), Trung Quốc tự tin có thể loại vấn đề Biển Đông ra khỏi nghị trình làm việc. Tuy nhiên, sau đó, Thủ tướng Ôn Gia Bảo phải nhượng bộ trước sức ép của các nước Châu Á, đồng thời bày tỏ mong muốn giải quyết các tranh chấp lãnh hải.
Tuy nhiên, các nhà quan sát Trung Quốc cho hay chính phủ nước này vẫn nắm thế chủ động trên bàn cờ ngoại giao Châu Á.
Lí do Trung Quốc phản ứng ôn hòa với Mỹ
Một nguồn tin thân cận với các nhà lãnh đạo Trung Quốc ám chỉ sự can thiệp của Mỹ vào Châu Á đã “mang lại rắc rối hết lần này đến lần khác” cho Trung Quốc.
Giáo sư Zhu Feng, chuyên gia nghiên cứu các mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc, Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Bắc Kinh, cho biết từ trước đến nay, xét trên khía cạnh ngoại giao, Trung Quốc luôn có thái độ khác hẳn. Theo đó, Trung Quốc thường cần khá nhiều thời gian trước khi đưa ra quyết định thay đổi chính sách. Tuy nhiên, lần này, Trung Quốc đã nhanh chóng nhượng bộ Mỹ.
Ông Bonnie Glaser, chuyên gia nghiên cứu chính sách ngoại giao Trung Quốc thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược ở Washington cho biết: “Tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ phản ứng lại những gì được xem là hành động của Mỹ nhằm chia rẽ Trung Quốc với các nước láng giềng bằng việc nhắc đến quyền lợi của các nước này nếu duy trì quan hệ tốt với Trung Quốc chứ không phải bằng việc thuyết phục họ giảm quan hệ với Mỹ bởi điều đó có thể phản tác dụng”.
Theo các chuyên gia, sở dĩ chính phủ Trung Quốc không có các phản ứng mạnh mẽ để đáp trả lại Mỹ bởi Trung Quốc hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị chuyển giao quyền lực lãnh đạo vào năm 2012, một quá trình rất dễ bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng từ bên ngoài. Vì vậy, nước này đánh giá cao việc thắt chặt quan hệ với Mỹ.
Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người có nhiều khả năng kế nhiệm Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, sẽ có chuyến công du Mỹ vào đầu năm 2012 nhằm ‘ghi điểm’ thêm cho vị thế của mình. Đây cũng là một trong những nguyên nhân Trung Quốc không muốn gây tổn hại đến mối quan hệ với Mỹ.
Thêm vào đó, mặc dù tiềm lực kinh tế của Trung Quốc đang ngày càng vững mạnh nhưng Bắc Kinh cũng không muốn trở thành một trọng tâm trong các chiến dịch vận động tranh cử tổng thống sắp diễn ra tại Mỹ vào năm 2012.
Giáo sư Zhu Feng nhận định rằng Trung Quốc sẽ giải quyết những vấn đề đáng quan tâm trong tương lai. Tuy nhiên, hiện Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đang phải chịu nhiều sức ép chưa từng có về ngoại giao.
Trên thực tế, các cuộc đụng độ và tranh chấp lãnh hải giữa Trung Quốc và một số nước Châu Á, trong đó có Nhật Bản, Việt Nam và Philippines trong thời gian qua đã khiến cho nước này bị nghi ngờ về động cơ của mình tại vùng Biển Đông giàu tài nguyên khoáng sản.
Đối với các nhà lãnh đạo Trung Quốc, tranh chấp đã gây ra một hệ quả không mong đợi vì nó khiến cho các nước Châu Á có liên quan đều nghiêng về phía Mỹ.
Trung Quốc trở thành bia đỡ đạn?
Tại Trung Quốc, có một số ý kiến cho rằng hiện Mỹ đang nắm lấy cơ hội để gia tăng thanh thế của mình.
Rất nhiều cử tri Trung Quốc mong muốn nước này có phản ứng mạnh mẽ hơn trước việc Mỹ thông báo quay trở lại Châu Á và gây sức ép với Trung Quốc trong việc giải quyết các tranh chấp lãnh hải.
“Chúng tôi hiểu rằng Mỹ ưu tiên kế hoạch quay trở lại Châu Á cũng như muốn thắt chặt quan hệ với các đồng minh trong khu vực này. Tuy nhiên, cách hành xử của Mỹ dường như đã đi quá xa”, ông Yuan Peng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ, Học viện Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc tại Bắc Kinh, cho biết.
Theo ông Yuan, các động thái của Mỹ có thể được xem là nhằm vào Trung Quốc và điều này khiến cho Trung Quốc quan ngại.
Trước đó, vào năm 2010, các học giả của lực lượng Quân đội Giải phóng Nhân dân cũng lên tiếng yêu cầu chính phủ Trung Quốc có phản ứng mạnh mẽ với Mỹ.
Tuy nhiên, sau đó Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã nói rõ ràng rằng ông không muốn xảy ra một chuỗi căng thẳng khu vực có thể gây tổn hại đến mối quan hệ với Washington trong bối cảnh Trung Quốc chuyển giao quyền lực cùng thời điểm với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2012.
Theo một nguồn tin từ một học giả có uy tín, ông Hồ Cẩm Đào cũng nhắc nhở các quan chức quân đội vì đã lớn tiếng về các tranh chấp vốn rất nhạy cảm, điển hình là vấn đề Biển Đông và căng thẳng giữa Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc.
Hiện nay, rất nhiều nước Châu Á và một số ít các nhà phân tích ở Trung Quốc cho rằng trong thời gian tới, Bắc Kinh sẽ rất khó tăng cường sức mạnh của mình mà không gây ra xung đột, cho dù là vô tình hay hữu ý.
Tuy nhiên, Giáo sư Shen Dingli thuộc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ, Đại học Fudan, Thượng Hải, lại cho rằng mặc dù Trung Quốc hiện thua Mỹ nhưng trong 10 năm tới, tình thế sẽ đảo ngược.
Nguồn : bayvut
Tại sao Trung Quốc nhượng bộ Mỹ?
