Sáng sớm Thứ Tư, một bản tin ngắn của hãng thông tấn AP đánh đi từ Bắc Kinh cho biết chiếc hàng không mẫu hạm Trung Quốc mua lại của Ukraine sáng Thứ Tư đã rời xưởng đóng tàu ở cảng Ðại Liên, tỉnh Liêu Ninh miền Ðông Bắc Trung Quốc, ra khơi lần đầu tiên.
Hàng không mẫu hạm đầu tiên của Trung Quốc. (Hình: AFP/Getty Images)
Trích dẫn Tân Hoa Xã, bản tin của AP viết rằng chuyến đi này theo đúng kế hoạch đã định chỉ có mục đích thử nghiệm những bộ phận đã được tân trang và sẽ không kéo dài. Sau đó tàu lại trở về bến và tiếp tục trang bị thêm những phương tiện cần thiết của một hàng không mẫu hạm.
Bản tin ngắn nêu trên khiến nhiều người lo âu. Trong cuộc họp báo thường lệ ở Bộ Ngoại Giao, câu hỏi đầu tiên được đặt ra là Hoa Kỳ có phản ứng hay bình luận gì về sự kiện hàng không mẫu hạm của Trung Quốc ra khơi hay không. Bà Victoria Nuland, Phát Ngôn Viên của Bộ Ngoại Giao Mỹ trả lời “từ lâu chúng tôi đã quan ngại về chuyện này, chúng tôi mong mỏi chính phủ Trung Quốc minh bạch hơn về kế hoạch hiện đại hóa quân sư mà họ đang thực hiện” và không đưa ra một lời bình luận nào cả. Hỏi đến câu thứ nhì, bà Nuland mới nói Tổng Thống Barack Obama và Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào “đều muốn có quan hệ quân sự song phương tốt đẹp” và Hoa Kỳ không bao giờ từ bỏ hiện diện ở Á Châu-Thái Bình Dương.
Tại Tòa Bạch Ốc, ông Cố Vấn Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia Tom Donilon cũng phát biểu tương tự nhưng một phụ tá của ông - yêu cầu không nêu danh tánh - lại nói “chẳng hiểu tại sao Trung Quốc lại bành trướng thế lực quân sự ở mức như họ đang làm? Họ bảo chỉ để bảo vệ an ninh quốc phòng, nhưng ai ai cũng thắc mắc là Bắc Kinh có cần phải bành trướng đến mức như thế chỉ để bảo vệ an ninh quốc phòng như họ nói hay không?”
Viên chức cao cấp của Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia nói điều này không phải là viên chức duy nhất thắc mắc, không hiểu Bắc Kinh “thật sự” có ý định muốn gì khi mở rộng chương trình hiện đại hóa quân sự. Ngay sau ngày giải ngũ, Cựu tư lệnh Lực Lượng Quân Sự Hoa Kỳ ở Châu Á Thái Bình Dương là Ðô Ðốc Dennis Blair xác nhận “để hiểu và có được một chính sách đối phó với Bắc Kinh không phải là điều dễ làm.”
Ông bảo các nhà hoạch định chính sách cũng như dân chúng Mỹ đều biết “kinh tế, quân đội và xã hội Trung Quốc ngày một lớn mạnh, mỗi ngày mỗi thay đổi rất nhanh” nhưng “không thể nào biết chắc chắn hướng đi của họ như thế nào và chính sách nào là chính sách đối phó với họ hữu hiệu nhất.” Vị tướng 4 sao nổi tiếng của Hải Quân Hoa Kỳ kết luận bằng câu “rất khó để chúng ta biết được Trung Quốc như thế nào, đừng nói gì đến chuyện biết Trung Quốc muốn gì và sẽ đi về đâu.”
“Không thể biết được Trung Quốc muốn gì” cũng là điều ông Cựu Tổng Trưởng Quốc Phòng Robert Gates từng nói đến. Ðầu năm nay trước khi sang thăm Bắc Kinh, ông Gates cho các vị thượng nghị sĩ trong Ủy Ban Quốc Phòng Thượng Viện biết “không thể nào biết Trung Quốc muốn gì,” chỉ thấy họ đang bành trướng thế lực quân sự. Vẫn theo ông Gates, một mặt Washington “hiểu nỗi lo của các quốc gia trong khu vực,” mặt khác “hy vọng những cuộc thảo luận cấp cao sẽ giúp hai bên hiểu rõ nhau hơn,” tạo cơ hội cho Hoa Kỳ “thúc đẩy Bắc Kinh minh bạch hơn về chính sách quốc phòng của họ,” đồng thời nhắc lại “sự hiện diện của Hoa Kỳ ở vùng Châu Á Thái Bình Dương là điều cần thiết cho an ninh của khu vực.”
Ðây không phải lần đầu tiên Hoa Kỳ lên tiếng bày tỏ quan tâm về tình hình an ninh Châu Á-Thái Bình Dương. Ngay từ thời ông William Perry làm tổng trưởng Quốc Phòng, chuyện làm sao để Trung Quốc minh bạch về chính sách quân sự đã từng được nói tới. Ðến thời ông Donald Rumsfeld, chuyện lại nổ lớn hơn nữa sau khi người điều hành Ngũ Giác Ðài công khai bảo “Trung Quốc trên đường cạnh tranh thế lực quân sự với Mỹ.” Những lần ra điều trần trước Quốc Hội, ông Rumsfeld luôn luôn nói sức mạnh quân sự của Bắc Kinh “chính là mối lo hàng đầu của nước Mỹ.”
Hai tháng trước đây khi nói chuyện với báo chí ở Viện Nghiên Cứu The Heritage Foundation tại thủ đô, ông còn bảo ngày rời chính trường “tôi mang theo trong lòng nỗi lo về Trung Quốc” dù biết “khi họ có sức mạnh kinh tế, thế nào họ cũng sẽ gia tăng sức mạnh quân sự.” Ít giây đồng hồ sau đó, ông Rumsfeld bảo tiếp “nếu có làm việc tiếp tục, tôi cũng không thay đổi chính sách hiện giờ” vì “chính sách đó là chính sách hợp lý, quan hệ quân sự hai bên đang trên đà tiến tốt hơn.”
Lo thì ai cũng bảo phải lo, nhưng lo tới mức nào? Trên chuyến bay sang thăm Bắc Kinh, Ðô Ðốc Tổng Tham Mưu Trưởng Hoa Kỳ Mike Mullen không trả lời thẳng vào câu hỏi, nhưng trấn an dư luận bằng câu mang đại ý “dù Trung Quốc có tiến đấy” nhưng “vẫn đi sau nước Mỹ cả chục năm.” Một nhà báo của hãng thông tấn AFP có mặt trên chuyến bay, khi về lại Washington nói đùa với các đồng nghiệp ông Mullen bảo “lo thì có lo, nhưng không đến nỗi mất ngủ.”
Ðương nhiên chẳng ai ở Washington bảo họ lo chuyện Trung Quốc đến mức bạc đầu hay mất ngủ, nhưng cũng chưa thấy ai nói rõ những kế hoạch phải thực hiện để đối phó với sức mạnh quân sự mà Bắc Kinh đang ra công gầy dựng. Chiến lược gia Dean Cheng của đảng Cộng Hòa có lần nói khi bàn đến cách ứng xử với Trung Quốc thì cách hay nhất là “họ tiến, mình cũng phải tiến, đừng bao giờ để Bắc Kinh thu ngắn cách biệt.” Hôm chiếc phi thuyền con thoi rời giàn phóng lần cuối cùng, ông Cheng bảo với mọi người Trung Quốc rằng chương trình thám hiểm không gian của Hoa Lục đang thua Hoa Kỳ “khoảng 40 năm,” nhưng với điều kiện tài chánh hiện có họ sẽ thu ngắn thời gian rất nhanh “nếu chúng ta đứng yên một chỗ.” Ðiều này được áp dụng cho mọi trường hợp, kể cả chuyện quốc phòng và quân sự.
Các nhà phân tích chiến lược ở Washington cũng bảo một trong những đòn phép Bắc Kinh thường làm là tìm cơ hội để “nắn gân” Mỹ, nên khi nước Mỹ gặp bế tắc chính trị và khó khăn về tài chánh như bây giờ, Trung Quốc chẳng ngần ngại gì không “ra đòn.” Trên tờ Thế Giới Thời Báo số ra cách đây vài ngày, bình luận gia Ðinh Quang viết rằng trong vai trò chủ nợ, Trung Quốc nên dùng số tiền 3.2 tỷ dollars Hoa Kỳ đang thiếu làm “võ khí kinh tế” để buộc Washington không bán võ khí cho Ðài Loan.
Bài bình luận này khiến mọi người nhớ lại những chuyện khó quên trong mối quan hệ quân sự song phương Hoa Kỳ-Trung Quốc. Lúc Tổng Thống George W. Bush mới nhậm chức, Bắc Kinh đã gây khó dễ khi bắt giữ phi công lái chiếc phi cơ thám thính của Mỹ, lúc ông Robert Gates đang có mặt ở Bắc Kinh, Trung Quốc “dằn mặt” bằng cách cho bay thử chiếc máy bay tàng hình đầu tiên của họ - Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào còn tỏ vẻ “ngạc nhiên,” bảo với ông Gates rằng “tôi hoàn toàn không biết chuyện đó.”
Phải chăng vì cuối tháng này Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Joeseph Biden sang thăm Bắc Kinh nên Trung Quốc cho chạy thử chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên? Hỏi mấy ông bà chuyên gia ở thủ đô liệu điều đó có lý hay không, ai ai cũng bảo “làm sao biết được Trung Quốc muốn gì mà bảo đúng hay sai!!!”
Nguyễn Văn Khanh / NV
Tầu chiến Trung Quốc, mối lo Hoa Kỳ: Bắc Kinh muốn gì ???
