Bảo tàng Louvre đã âm thầm thực hiện một trong những chiến dịch bảo vệ nghệ thuật táo bạo nhất thế kỷ, bí mật di chuyển các bức tranh thánh Byzantine quý giá từ Ukraine. Những kiệt tác hơn 1.400 năm tuổi, vốn được xem là linh hồn của nghệ thuật Chính thống giáo, đã vượt qua bom đạn và thời gian để tiếp tục tồn tại như chứng nhân bất tử của lịch sử nhân loại.
5 tác phẩm được trưng bày bao gồm 4 biểu tượng từ thế kỷ thứ VI và VII, tranh sơn dầu trên gỗ từ Tu viện Thánh Catherine ở Sinai, và một biểu tượng khảm vi mô từ cuối thế kỷ XIII hoặc đầu thế kỷ XIV từ Constantinople, với khung vàng tuyệt đẹp. Triển lãm là một tuyên ngôn sống động về sức mạnh của hình ảnh trong nghệ thuật Byzantine.
Nghệ thuật Byzantine nổi tiếng với hình ảnh tôn giáo, đặc biệt là tranh khảm và tranh vẽ Chúa Kitô, Đức Mẹ Maria và các vị thánh. Nó bắt nguồn và phát triển từ nền văn hóa Hy Lạp được Kitô hóa của Đế quốc Đông La Mã.
Đến cuối thời kỳ Byzantine với sự sụp đổ của Constantinople vào tay người Thổ Ottoman năm 1453, di sản văn hóa Byzantine đã được lan truyền rộng rãi đến Bulgaria, Serbia, Romania và Nga, nhờ sự lan rộng của Kitô giáo Chính thống. Nga thậm chí còn trở thành trung tâm của thế giới Chính thống sau cuộc chinh phục vùng Balkan của Ottoman. Ảnh hưởng của nghệ thuật Byzantine có thể thấy trong tranh vẽ biểu tượng của Nga, bắt đầu bằng việc hoàn toàn tiếp thu và bắt chước nghệ thuật Byzantine.
Được thành lập dưới thời hoàng đế Đông La Mã Justinian (527-565 TCN) vào giữa thế kỷ VI, Tu viện Thánh Catherine là một trong những tu viện Kitô giáo lâu đời nhất vẫn còn hoạt động và là Di sản Thế giới của UNESCO. Nơi đây lưu giữ một trong những bộ sưu tập tranh thánh Byzantine lớn nhất và nổi tiếng nhất thế giới, nhờ lịch sử không bị gián đoạn và sự chăm sóc cẩn thận của các linh mục.
Các tác phẩm nghệ thuật được trưng bày:
Tranh khảm vi mô depicting Thánh Nicholas , khung vàng cuối thế kỷ XIII hoặc đầu thế kỷ XIV. Bảo tàng Khanenko
Bức tượng thánh quý giá này minh họa một kỹ thuật đặc biệt tỉ mỉ, ban đầu được phát triển bởi các xưởng ở Constantinople (nay là Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ) vào nửa cuối thế kỷ XII. Kỹ thuật này sau đó phát triển mạnh mẽ vào thế kỷ XIII và XIV dưới triều đại Palaeologus. Ngày nay chỉ còn khoảng 50 bản sao, trong đó có 2 bản được trưng bày tại bảo tàng Louvre.
Thánh Nicholas, giám mục của Myra (Thổ Nhĩ Kỳ) vào thế kỷ thứ IV, được miêu tả nửa thân, với vầng hào quang và y phục giám mục: áo choàng (phelonion) và dải băng trang trí bằng thánh giá (omophorion). Ngài ban phước lành bằng tay phải và cầm Kinh Thánh bằng tay trái. Theo truyền thống miêu tả ngài trong nghệ thuật Byzantine, ngài có trán nhô ra và râu rậm.
Những bức tượng bán thân này, tay cầm thánh giá, thể hiện hình ảnh các vị tử đạo, được đặt cạnh nhau hướng về phía người xem; màu sắc tạo nên sự đa dạng trong bố cục khá đối xứng này. Họ được xác định là Thánh Plato và Thánh Glyceria dựa trên một vài chữ cái màu trắng từ một dòng chữ khắc rất rời rạc trên dải màu xanh đậm phía trên.
Sự kết hợp giữa tên và hình ảnh củng cố tính chất thiêng liêng của biểu tượng, được dùng để thờ phượng và cầu nguyện thông qua lời cầu nguyện của Kitô giáo.
Thánh Sergius và Bacchus được miêu tả ở dạng nửa thân và toàn thân. Nét mặt trẻ trung của họ, được điểm tô bằng một vầng hào quang vàng tròn lớn, và trang phục vàng gần như giống hệt nhau, làm nổi bật tính chất trang trọng của bức tranh.
Cả hai đều giơ cao cây thánh giá, tượng trưng cho sự tử đạo của họ, và đeo một vòng cổ vàng lớn (maniakion) quanh cổ được trang trí bằng các viên đá quý, biểu thị cấp bậc của họ. Đặc điểm này, thường thấy ở họ trong nghệ thuật Byzantine, giúp nhận dạng và phân biệt họ với nhiều vị thánh quân sự khác.
Chủ đề Đức Mẹ và Chúa Hài đồng là trọng tâm của nghệ thuật Byzantine. Ở đây, chủ đề này được thể hiện theo một cách khác thường: Đức Mẹ ôm Chúa Hài đồng vào vai trái và cả hai cùng hướng mặt về bên phải, về phía bàn tay mở rộng của Chúa Hài đồng, giống như một cử chỉ chào đón hơn là ban phước lành cho người xem.
Bố cục này có lẽ được lấy cảm hứng từ bức tranh "Sự tôn thờ của các vị Magi". Hơn nữa, chuyển động nhẹ nhàng của Đức Mẹ cho thấy một thời kỳ mà tính chất trang trọng đặc trưng của nghệ thuật Byzantine chưa được chuẩn hóa. Biểu cảm trên khuôn mặt dịu dàng, thể hiện một nụ cười nhẹ.
Thánh Gioan Tẩy giả được miêu tả toàn thân, nhìn thẳng, hông hơi nghiêng sang một bên, đi dép xăng đan đơn giản có quai. Giữa áo dài thắt lưng và áo choàng (himation), một phần được vắt qua vai, ngài khoác một chiếc melote, một loại áo choàng bằng da cừu, được vẽ khá chân thực, thắt nút ngang ngực và buông lỏng xuống lưng. Melote và thắt lưng là những vật dụng truyền thống của các ẩn sĩ sa mạc.
Tính cách khổ hạnh của nhân vật mảnh khảnh này cũng được thể hiện qua các đường nét trên khuôn mặt, ria mép rủ xuống, râu và tóc dài. Tay phải ngài giơ hình Chúa Kitô, tay trái cầm một cuộn giấy mà trên đó vẫn còn vài chữ có thể đọc được, ghi lại lời tiên tri của ngài loan báo về Đấng Mê-si: "Kìa Chiên Thiên Chúa, Đấng cất tội lỗi thế gian đi" (Tin Mừng Gioan 1:29).
Bảo tàng nghệ thuật quốc gia Bohdan và Varvara Khanenko ở Kiev (Ukraine).
Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Bohdan và Varvara Khanenko ở Kyiv là tổ chức quan trọng nhất của Ukraine dành riêng cho lịch sử nghệ thuật thế giới. Bảo tàng lưu giữ khoảng 25.000 tác phẩm nghệ thuật cổ đại, Byzantine, châu Âu và châu Á. Bộ sưu tập của bảo tàng có nguồn gốc từ hai doanh nhân, nhà yêu nghệ thuật và nhà từ thiện người Ukraine, Bohdan và Varvara Khanenko.
Vietbf @ Sưu tầm
