BMP-K-64 là kiệt tác công nghệ Ukraine biến khung gầm T-64 ‘dư thừa’ thành xe chiến đấu bộ binh bánh lốp 8x8, với động cơ 700 mã lực tốc độ 105 km/h, giáp ‘chống tất cả’ đạt chuẩn NATO.
Trong bối cảnh ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine không ngừng đổi mới để đối phó với những thách thức hiện đại, BMP-K-64 nổi lên như một kiệt tác kỹ thuật: một chiếc xe chiến đấu bộ binh bánh lốp nặng được "hồi sinh" từ chính khung gầm của xe tăng T-64 huyền thoại.
Không chỉ kế thừa sức mạnh bọc thép đáng gờm của người tiền nhiệm, BMP-K-64 còn mang đến sự linh hoạt vượt trội nhờ hệ thống bánh lốp 8x8, mở ra kỷ nguyên mới cho các phương tiện cơ giới hóa bộ binh.
Hãy cùng khám phá hành trình sáng tạo này, từ ý tưởng đến những thông số kỹ thuật "khủng" khiến giới quân sự phải trầm trồ.
BMP-K-64 bánh lốp nặng Ukraine. Nguồn: Báo Vestnik Mordovii
Nguồn gốc và quá trình phát triển: Từ xe tăng "vô dụng" đến nền tảng đa năng
BMP-K-64, hay còn gọi là BMPT-K-64, được ra đời vào năm 2005 tại Cục Thiết kế Máy móc Kharkiv Morozov (KMDB) của Ukraine, một dự án tư nhân đầy tham vọng nhằm tận dụng kho xe tăng T-64A dư thừa sau thời kỳ Liên Xô tan rã.
Các kỹ sư Ukraine đã nhận ra rằng, thay vì để những cỗ máy này "ngủ yên" trong kho, họ có thể biến chúng thành nền tảng đa năng cho xe chở quân bọc thép nặng (HAPC) hoặc xe chiến đấu bộ binh (IFV).
Dự án tập trung vào việc loại bỏ tháp pháo và hệ thống nạp đạn tự động của T-64A, sau đó xoay ngược khung gầm 180 độ để tạo không gian cho khoang chở quân ở phía sau, đồng thời lắp đặt hệ thống bánh lốp thay thế xích truyền thống.
Theo topwar.ru, chỉ một nguyên mẫu duy nhất được chế tạo và thử nghiệm vào cuối những năm 2000, chủ yếu để chứng minh tính khả thi của việc chuyển đổi từ xích sang bánh lốp mà không làm tăng đáng kể chi phí.
Dù chưa được Quân đội Ukraine chính thức áp dụng do hạn chế ngân sách và số phận của nguyên mẫu sau năm 2022 vẫn là bí ẩn, kinh nghiệm từ BMP-K-64 đã góp phần quan trọng vào sự ra đời của các mẫu xe bánh lốp sau này như BTR-4.
Dự án này không chỉ là một cuộc thử nghiệm kỹ thuật mà còn thể hiện chiến lược thông minh của Ukraine: tái sử dụng tài nguyên cũ để tạo ra vũ khí hiện đại, phù hợp với tiêu chuẩn NATO.
Nguyên mẫu BMP-K-64 được trưng bày bên trong Cục Thiết kế Xây dựng Máy móc Kharkiv Morozov. Nguồn: military-today.com
Công nghệ cốt lõi: Kết hợp sức mạnh T-64 với linh hoạt bánh lốp
Điều làm nên sức hút của BMP-K-64 chính là sự hòa quyện hoàn hảo giữa di sản công nghệ T-64 và các đổi mới hiện đại.
Khung gầm chính được giữ nguyên từ T-64A, bao gồm thân giáp thép đúc nguyên khối và động cơ 5TDF, một kiệt tác kỹ thuật Liên Xô với thiết kế 5 xi-lanh đối đỉnh, hai piston mỗi xi-lanh, dung tích 13.600 cm³, cho công suất lên đến 700 mã lực tại 2.800 vòng/phút.
Động cơ này đa nhiên liệu (diesel, xăng, kerosene), làm mát bằng chất lỏng và có độ tin cậy cao với thời gian bảo dưỡng lớn lên đến 500 giờ, thậm chí có thể nâng cấp lên phiên bản 3TD với 600 mã lực để giảm trọng lượng xuống còn 800kg.
Phần đột phá lớn nhất nằm ở hệ thống truyền động thủy tĩnh (hydrostatic drive), nơi động cơ truyền lực trực tiếp đến từng bánh xe qua các đường ống thủy lực dọc theo hai bên thân xe, mà không cần hộp số truyền thống.
Điều này cho phép xe lái giống như một chiếc xe tăng: dừng bánh xe một bên để rẽ, dù có thể làm mòn lốp nhanh hơn 10% so với hệ thống thông thường.
Bánh lốp 8x8 sử dụng lốp chống đạn KI-80N (kích thước 13.00-18, không săm, có hệ thống bơm lốp tự động CTIS), cho phép xe tiếp tục di chuyển 200km ở tốc độ 20km/h ngay cả khi bị thủng.
Nguyên mẫu ban đầu chưa có hệ thống treo độc lập mà dùng trục cứng, nhưng thiết kế này vẫn đảm bảo không gian nội thất rộng rãi, giữ nguyên các bộ phận nội thất từ T-64 để giảm chi phí sản xuất.
Về bảo vệ, BMP-K-64 đạt chuẩn NATO STANAG 4569, với lớp giáp trước dày 270mm (chống đạn APDS/APFSDS 25x137mm ở 500m và mảnh văng từ đạn pháo 155mm ở 25m), hai bên 102mm (chống đạn 30mm), mái xe mức 3 (chống đạn 7.62mm ở 30m) và sàn xe chống mìn TM-57 (6,34 kg TNT).
Các tùy chọn nâng cấp bao gồm giáp phản ứng nổ (ERA) như Kontakt-5, Duplet hoặc Nozh, thậm chí hệ thống bảo vệ chủ động (APS) theo yêu cầu, giúp xe chống chịu tốt trước tên lửa RPG-7 và đạn xuyên giáp 90 mm.
Nội thất được bố trí hợp lý: khoang động cơ phía trước, buồng lái giữa (lái xe bên phải, chỉ huy bên trái), và khoang chở quân phía sau với ghế ngồi dọc hai bên cho 8 binh sĩ, cửa đôi phía sau để ra vào nhanh chóng.
Thông số kỹ thuật: Sức mạnh và linh hoạt trong một thân hình gọn nhẹ
Với trọng lượng chiến đấu chỉ khoảng 21,5 tấn (tăng lên 23,5-25 tấn tùy theo tháp pháo), BMP-K-64 nhẹ hơn đáng kể so với phiên bản xích BMPV-64 (34,5 tấn), giúp tăng tốc độ tối đa lên 105km/h trên đường nhựa và tầm hoạt động 800km, gấp đôi so với các mẫu xe tăng gốc.
Kích thước tổng thể gọn gàng: dài 6 mét, rộng 3,1 mét, cao 1,9 mét, khoảng sáng gầm 0,45 mét, dễ dàng cơ động trong địa hình đô thị hoặc đường bộ mà không hy sinh khả năng vượt chướng ngại vật.
Vũ khí trên nguyên mẫu cơ bản là súng máy hạng nặng 12,7 mm KT-12.7 (bản sao NSVT, tốc độ bắn 700-800 phát/phút, tầm bắn hiệu quả 1.500m chống trực thăng và bộ binh), kết hợp đèn pha hồng ngoại.
Tuy nhiên, thiết kế mô-đun cho phép lắp đặt các tháp pháo hiện đại như KBA-105 'Shkval' với pháo tự động 30 mm ZTM-1 (350 viên đạn), súng máy đồng trục 7,62 mm (2.500 viên), bệ phóng lựu 30 mm (116 viên) và lên đến 4 tên lửa chống tăng Barrier hoặc Konkurs, cùng hệ thống ngắm bắn Tandem-2 với kính ngắm Cyclop-1.
Phiên bản cao cấp hơn có thể dùng tháp Cockerill CSE 90LP với pháo nòng trơn 90mm (12 viên tự động nạp, tầm bắn 6km, đạn đa dạng từ xuyên giáp APFSDS-T đến tên lửa Falarick 90), kèm súng máy chống không và khói che chắn 8 bệ Khmara 81 mm.
Kíp lái gồm 3 người (lái xe, chỉ huy, xạ thủ), với tầm nhìn qua kính ngắm TNP và kính bảo vệ SET-5L, đảm bảo hoạt động an toàn trong môi trường khắc nghiệt.
Tiềm năng và di sản: Bước đệm cho tương lai quân sự Ukraine
BMP-K-64 không chỉ là một nguyên mẫu mà còn là minh chứng cho khả năng sáng tạo của Ukraine trong việc biến "rác thải" quân sự thành tài sản chiến lược.
Với khả năng tương thích cao với các nước sở hữu T-64 (như Kazakhstan hay Uzbekistan), dự án này mở ra cơ hội xuất khẩu nếu được sản xuất hàng loạt, dù hiện tại vẫn dừng ở giai đoạn thử nghiệm do chi phí chuyển đổi cao.
Trong bối cảnh xung đột kéo dài, công nghệ của BMP-K-64 từ truyền động thủy tĩnh đến giáp đạt chuẩn NATO, tiếp tục truyền cảm hứng cho các mẫu xe mới, khẳng định vị thế của Ukraine trên bản đồ công nghệ quân sự toàn cầu.
VietBF@ sưu tập
