Hiện tượng "Góa phụ đen" trục lợi trên sinh mạng quân nhân Nga

[nguoiduatinabc]

Trong bối cảnh xung đột leo thang, một hiện tượng xã hội đáng lo ngại đang nổi lên ở Nga: một số phụ nữ cố tình kết hôn chớp nhoáng với những binh sĩ chuẩn bị ra tiền tuyến ở Ukraine, nhằm mục đích duy nhất là trục lợi khoản tiền tuất khổng lồ nếu người chồng tử trận. Truyền thông gọi đây là những "góa phụ đen".

Câu chuyện của Sergey Khandozhko, 40 tuổi, ở tỉnh Bryansk là một ví dụ điển hình. Vào tháng 10/2023, Sergey kết hôn với Elena Sokolova, một nhân viên văn phòng tuyển quân ở làng bên. Chỉ một ngày sau lễ cưới, Sergey, dù không có kinh nghiệm quân sự, đã đăng ký nhập ngũ và hy sinh sau đó bốn tháng.

Vài ngày sau lễ tang, Elena lập tức nộp đơn yêu cầu nhận khoản trợ cấp tử sĩ lên tới ba triệu ruble (khoảng 37.000 USD), mặc dù cô chưa từng sống chung hay thay đổi tình trạng hôn nhân trong hộ chiếu. Người thân của Sergey đã đệ đơn khiếu nại lên tòa án. Thẩm phán sau đó kết luận Elena đã kết hôn giả với Sergey "nhằm thu được lợi ích tài chính tiềm năng". Người thân Sergey còn cáo buộc Elena lợi dụng vị trí tại văn phòng tuyển quân để đẩy nhanh quá trình nhập ngũ của chồng mới cưới, và không hề đến thăm anh khi bị thương.

"Góa phụ đen" là thuật ngữ được truyền thông Nga dùng để chỉ những phụ nữ tìm cách kết hôn chớp nhoáng với quân nhân – đặc biệt là những người đang nghỉ phép hoặc sắp nhập ngũ. Sau khi tổ chức lễ cưới chóng vánh, nếu người chồng tử trận trên chiến trường, họ sẽ được hưởng "tiền quan tài", tức khoản trợ cấp từ chính phủ có thể lên tới 13 triệu ruble (khoảng 140.000 USD). Đây là một khoản tiền khổng lồ, tương đương với thu nhập cả đời đối với người dân ở các vùng kém phát triển của Nga, nơi mức lương tháng trung bình chỉ dao động 30.000-40.000 ruble.

Những người đàn ông cô đơn, bị gạt ra rìa xã hội như Sergey là mục tiêu lý tưởng của các "góa phụ đen", bởi họ không có người thân cụ thể để phải chia sẻ khoản tiền tuất đó.



Dù không thể xác định chính xác mức độ phổ biến, truyền thông nhà nước Nga xác nhận Sergey không phải trường hợp cá biệt. Đã có hàng chục vụ việc tương tự được đưa ra tòa ở nhiều tỉnh thành của Nga. Thậm chí, một người môi giới bất động sản tại tỉnh Tomsk còn bị phạt lao động công ích vì khuyên khách hàng cưới một binh sĩ đang tham chiến để có tiền đặt cọc mua nhà.

Những âm mưu trục lợi này có thể được thực hiện dễ dàng qua mạng xã hội, nơi có những nhóm chuyên kết nối binh sĩ và phụ nữ với số lượng thành viên lên tới hàng chục nghìn người. Theo các nhà phê bình, hiện tượng này phản ánh một vấn đề sâu sắc hơn trong xã hội Nga: "chủ nghĩa cơ hội" lợi dụng hoàn cảnh chiến sự để trục lợi.

Một số "góa phụ đen" không hành động một mình mà là một phần của đường dây có tổ chức. Trong đó, nhân viên hộ tịch có thể giúp đẩy nhanh quá trình kết hôn giả, còn cảnh sát biến chất cung cấp thông tin về những người đàn ông độc thân không có người thừa kế cụ thể. Những người phụ nữ này hoạt động trong nhiều lĩnh vực, từ nhân viên văn phòng tuyển quân đến y tá tại bệnh viện quân y.

Đặc biệt, các đơn vị lính bộ binh xung kích Nga thường không thể trụ được lâu trên chiến trường, khiến "góa phụ đen" luôn có nạn nhân mới để trục lợi. Một phụ nữ tại thành phố Nizhnevartovsk từng liên tiếp kết hôn với 4 quân nhân đã tử trận, kiếm được tổng cộng 15 triệu ruble (khoảng 185.000 USD), gấp 15 lần mức lương trung bình hàng năm tại thành phố cô sinh sống. Người này sau đó bị vạch trần và buộc tội gian lận cùng ba đồng phạm, bao gồm một cảnh sát địa phương.

Theo cây viết Alexey Kovalev của tạp chí Foreign Policy, cái chết của binh sĩ Nga đang bị những kẻ cơ hội coi là cách để kiếm tiền. Vấn đề này còn liên quan đến những thay đổi kinh tế thời chiến, khi Nga phải tái phân bổ nguồn lực, khiến các vùng sản xuất vũ khí thịnh vượng, còn khu vực nông thôn hẻo lánh trở nên nghèo khó hơn. Đối với phụ nữ ở những vùng này, kết hôn với binh sĩ để nhận tiền tử tuất là phương pháp thực tế duy nhất để thoát nghèo, do khoản trợ cấp một lần đó có thể tương đương thu nhập cả đời.

Vấn nạn này đã được thảo luận công khai trên truyền hình nhà nước và Quốc hội Nga đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp pháp lý. Đảng Dân chủ Tự do Nga đã đề xuất dự luật phạt tù tối đa 10 năm đối với hành vi kết hôn giả với quân nhân để trục lợi. Tuy nhiên, theo Kovalev, việc chứng minh động cơ trong phiên tòa hình sự rất khó khăn. Thẩm phán có thể hủy bỏ cuộc hôn nhân, nhưng người đàn ông đã chết và tiền trợ cấp đã được chi trả, khiến vấn đề này thiên về đạo đức hơn là hành vi có thể truy tố.