Lệnh rút phút chót và cú sốc trong cộng đồng đặc nhiệm
Mọi thứ đã được ấn định: một nữ sĩ quan Hải quân, từng bị thương bởi IED ở Iraq và nhận Purple Heart, sắp chính thức nắm quyền tại một đơn vị thuộc Naval Special Warfare – vị trí sẽ biến chị thành người phụ nữ đầu tiên chỉ huy một mảng liên quan trực tiếp đến SEALs. Chị từng là nữ sĩ quan đầu tiên phục vụ cùng SEAL Team Six ở vai trò troop commander. Lễ bàn giao dự kiến diễn ra vào tháng 7, thiệp mời đã gửi trước hai tháng. Thế nhưng chỉ hai tuần trước giờ G, lệnh nhận chức bị huỷ qua… những cú điện thoại từ Lầu Năm Góc. Không công văn. Không giấy trắng mực đen. Và với chính sách “up or out”, mất ghế đồng nghĩa sự nghiệp hơn 20 năm của chị gần như khép lại.
Lý do chính thức mơ hồ, nghi vấn giới tính thì quá rõ
Nguồn tin trong Naval Special Warfare cho rằng lý do thật sự nằm ở… giới tính của chị. Đơn vị này gắn với tuyển mộ cho các vai trò tinh nhuệ (kể cả SEALs), và thông điệp họ nghe được là Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth không muốn một phụ nữ “đứng mũi chịu sào” ở vị trí đó. Phía biện minh nói chức vụ “đang được xem xét lại” hoặc chị “không phải SEAL”. Nhưng các chỉ huy SEAL cấp cao, những người trực tiếp chấm chọn, đã đánh giá chị đạt chuẩn. Một cựu SEAL nói thẳng: “Họ có thể bảo chị ấy không đủ điều kiện vì không phải SEAL. Nhưng chính SEALs cho rằng chị ấy đủ.”
Hồ sơ năng lực: “Best man for the job”
Theo các đồng đội từng phục vụ ở SEAL Team Six, chị đáp ứng mọi tiêu chuẩn thể lực bắt buộc – kể cả kéo xà thêm tạ 25lb – và còn thi IRONMAN lúc rảnh. Vai trò mới sẽ chỉ huy lực lượng tháo gỡ bom mìn (EOD), thợ lặn và SEALs – ba cộng đồng chị đã trực tiếp làm việc. Một cựu chỉ huy SEAL mô tả ngắn gọn: “She’s a badass – thông minh và cực kỳ bản lĩnh.”
“Giữ đặc nhiệm là huynh đệ”? Văn hoá loại trừ bị lên án
Nguồn đặc nhiệm Hải quân thẳng thắn: “Họ muốn giữ nguyên ‘brotherhood’ và khó chịu khi có người dám thách thức nguyên trạng.” Từ góc nhìn nhiều nữ quân nhân, câu chuyện của chị chỉ là phần nổi của tảng băng: họ chứng kiến đồng nghiệp nữ bị bỏ lỡ thăng tiến, bản thân nản lòng và nghĩ đến chuyện rời quân ngũ. Có người kể sau bài phát biểu tháng 9 của Hegseth, một hạ sĩ quan nói với cô: “Phụ nữ các cô sắp bị đuổi hết.”
Chuỗi động thái gây tranh cãi của Hegseth
Bối cảnh rộng hơn càng khiến dư luận nữ quân nhân sôi sục: Hegseth đã cách chức Đô đốc Lisa Franchetti – nữ CNO đầu tiên và là phụ nữ đầu tiên trong Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân – khiến hiện thời Mỹ không còn tướng 4 sao là nữ (hai năm trước còn bốn). Ông giải tán Ủy ban Cố vấn Phụ nữ trong Quân vụ (DACOWITS), và tuyên bố sẽ xoá cơ chế khiếu nại nặc danh – vốn là “van an toàn” cho các vụ tấn công tình dục. Ông cũng hứa áp dụng kiểm tra thể lực “ở chuẩn nam cao nhất”, và nói thẳng: “Nếu vì thế mà không phụ nữ nào đạt một số vị trí chiến đấu, thì cũng đành.”
Tiêu chuẩn có hạ cho nữ? Những gì người trong cuộc nói
Phản bác luận điệu “giảm chuẩn”, nhiều nữ quân nhân cho biết họ thi cùng một bài, cùng một ngưỡng. Nữ cựu Ranger kể bài kiểm tra đầu vào Ranger School của cô giống hệt nam: 49 hít đất, 59 gập bụng, chạy 5 dặm dưới 40 phút, thêm 6 lên xà. Người nữ sĩ quan Hải quân bị rút lệnh, theo nhiều nguồn, đã đạt toàn bộ yêu cầu thể lực lẫn chuyên môn. Vấn đề, như họ nói, không nằm ở chuẩn – mà ở định kiến.
Tinh thần, kỷ luật và những thay đổi “đánh thẳng vào phụ nữ”
Nhiều nữ quân nhân mô tả bầu không khí bị siết: quy định chải chuốt khắt khe hơn (từ sơn móng tay đến lông mi), yêu cầu cạo râu có thể gây hại cho nam da màu, và cảm giác “bị soi” khiến nhiều người xoá sạch mạng xã hội. Lo ngại lớn nhất: nếu bỏ kênh tố cáo ẩn danh, nạn nhân tấn công tình dục sẽ càng ít báo cáo – trong khi ngay cả hiện nay, cơ chế điều tra đã bị cho là khiếm khuyết.
Tuyển mộ là điểm sáng… nhưng giữ chân mới là trận chiến
Số nữ tân binh “xuất trại” trong năm tài chính gần đây tăng mạnh, được Lầu Năm Góc xem là tín hiệu tích cực. Nhưng các chuyên gia lưu ý: đó chủ yếu là hệ quả của quyết định nhập ngũ từ “khoá trước”. Tác động thật sự của thông điệp và chính sách hiện thời sẽ chỉ lộ diện trong 6–12 tháng tới, đặc biệt ở nhóm nữ – lực lượng chiếm khoảng 18% quân số và ngày càng then chốt trong chiến tranh công nghệ cao.
“Nếu tôi rời đi, ai sẽ thay chỗ tôi?”
Nỗi bức xúc đi cùng giằng co: một số người muốn rời quân ngũ để tự bảo vệ; số khác ở lại vì trách nhiệm mở đường. Với trường hợp nữ sĩ quan bị rút lệnh, sự nghiệp của chị bất ngờ trật khỏi đường ray bởi một quyết định “không giấy tờ”. Một cựu SEAL – người ủng hộ Trump – thẳng thừng nổi nóng: “Đó là điều vô lý… Chúng ta có những ‘chị em’ cực giỏi, tại sao tự bó hẹp năng lực chiến đấu của mình?” Quan trọng hơn, đam mê của chị là tuyển mộ thêm phụ nữ vào đặc nhiệm – và cánh cửa ấy giờ bị khép lại.
Không thể nói “huynh đệ” rồi bỏ nửa đội hình ngoài sân
Quân đội là nơi tiêu chuẩn phải rõ ràng, công bằng và nhất quán. Nếu người được chính các chỉ huy SEAL tuyển chọn, có chiến tích và năng lực sáng chói, vẫn bị rút lệnh bởi những cú điện thoại “không dấu vết”, thông điệp gửi tới hàng chục nghìn nữ quân nhân là gì? Giữ chuẩn cao – ai cũng ủng hộ. Nhưng dùng “chuẩn” như cái cớ để chặn đứng tài năng thì cái giá phải trả sẽ là sĩ khí, nhân tài và sức mạnh chiến đấu thực sự của lực lượng vũ trang.
