Bước đột phá 60–40 và nội dung chính của thỏa hiệp
Thượng viện đã bỏ phiếu 60–40 để chấm dứt thủ tục câu giờ, mở đường cho gói tài trợ tạm thời nhằm tái mở cửa chính phủ. Thỏa hiệp kèm cam kết sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu riêng về việc gia hạn trợ cấp (subsidies) theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá rẻ (ACA) trong thời gian tới, đồng thời bảo đảm những nhân viên liên bang bị cho thôi việc trong thời gian đóng cửa sẽ được phục hồi vị trí. Văn bản cũng chặn khả năng chính quyền thực hiện các đợt sa thải hàng loạt tương tự từ nay đến tháng Giêng, qua đó giúp công chức yên tâm bước vào kỳ nghỉ lễ.
Thune: “Cần hợp tác để về đích” & nguy cơ kéo dài thủ tục
Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune cho biết “còn phải xem” khi nào có thể thông qua cuối cùng, dù ông kỳ vọng sớm nhất đầu tuần này. Thượng viện đã tạm hoãn đến 11 giờ sáng thứ Hai. Thune nhấn mạnh mọi việc vẫn phụ thuộc vào mức độ “hợp tác và đồng thuận” vì chỉ một thượng nghị sĩ, ở bất kỳ đảng nào, cũng có thể kéo dài đồng hồ thủ tục thêm vài ngày. Thượng nghị sĩ Rand Paul là người Cộng hòa duy nhất bỏ phiếu “không”, đồng thời muốn có một sửa đổi liên quan đến cây gai dầu (hemp) tại bang Kentucky của ông.
Kịch tính trên sàn: giữ phiếu phút chót, bắt tay rồi “aye”
Khi bảng điện tử gần khép lại, bốn thượng nghị sĩ Cộng hòa vẫn chưa bấm nút. John Cornyn đến muộn; còn Rick Scott, Mike Lee và Ron Johnson bước vào sàn, lập tức kéo Thune ra một góc trao đổi cùng Chủ tịch Ủy ban Tài chính Mike Crapo. Sau cái bắt tay và vỗ vai, cả ba đã bỏ phiếu thuận. Johnson chỉ nói ngắn gọn rằng họ còn “một số vấn đề” cần trao đổi. Về phía Cộng hòa, Paul vẫn kiên định “không”.
Phe Dân chủ: chia rẽ có tính toán – “đáng” hay “không đáng”?
Hai thượng nghị sĩ từng bỏ phiếu cùng Cộng hòa nhiều lần để tài trợ chính phủ lại khác quan điểm về giá trị của đợt đóng cửa vừa qua. Angus King nhìn nhận đóng cửa “không đạt mục tiêu” và chỉ là “công cụ duy nhất khi đó.” Ngược lại, Tim Kaine lập luận cái giá là “đáng” đối với đội ngũ liên bang lo sợ các lệnh cắt giảm nhân sự (RIFs): thỏa hiệp giúp họ yên tâm qua mùa lễ mà không thấp thỏm email sa thải lúc 5 giờ sáng hôm sau. Kaine cũng nhấn mạnh gói thỏa hiệp đã thúc các dự luật phân bổ ngân sách cả năm ở mức “mạnh”.
Trung tâm Dân chủ phòng thủ: “chỉ có một thỏa thuận trên bàn”
Tám thượng nghị sĩ Dân chủ/đồng minh đã tạo nên bước ngoặt khi đồng ý tiến trình: Dick Durbin (dù tách khỏi lập trường lãnh đạo), Catherine Cortez Masto, John Fetterman, Maggie Hassan, Jeanne Shaheen, Tim Kaine, Jacky Rosen và độc lập Angus King. Shaheen – sắp nghỉ hưu – nói thẳng: “Chờ thêm một tuần hay một tháng nữa cũng không cho kết quả tốt hơn.” Bà khẳng định phe Dân chủ đã đạt được “bỏ phiếu bảo đảm, đúng hạn” trên dự luật do chính họ chắp bút, nhưng vẫn cần tính lưỡng đảng để thành luật.
Mặt trận y tế còn bỏ ngỏ: áp lực ACA và thông điệp tranh cử
Một nhóm Dân chủ bỏ phiếu phản đối vẫn cam kết “dùng mọi công cụ” để khôi phục trợ cấp ACA. John Hickenlooper thừa nhận “không có lựa chọn tốt,” song bác bỏ ý kiến rằng đồng nghiệp của ông là “xuống nước.” Mark Kelly cảnh báo phí bảo hiểm đang “tăng vọt” khi mùa ghi danh bắt đầu. Angus King cho rằng cơ hội thành luật cho gói hỗ trợ ACA từ “bằng 0” đã chuyển thành “đo đếm được” – ít nhất là tốt hơn sáng cùng ngày.
Đường đi tiếp: đồng hồ thủ tục ở Thượng viện & Hạ viện vào cuộc
Bất kỳ thượng nghị sĩ nào vẫn có thể kéo dài tiến trình thêm vài ngày trước khi bỏ phiếu cuối cùng. Song nếu mọi thứ trôi chảy, Thune muốn thông qua ngay để chuyển xuống Hạ viện. Phía lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện đã báo trước: tuần này sẽ có các phiên bỏ phiếu, thành viên sẽ nhận thông báo trước 36 giờ để xoay xở lịch bay giữa giai đoạn chính phủ đóng cửa.
Ý nghĩa chính trị: chấm dứt “vũ khí đóng cửa” & thử thách kỷ luật ngân sách
Cuộc thử lửa kéo dài năm tuần phơi bày hai thực tế: (1) đóng cửa chính phủ là đòn bẩy yếu và đắt đỏ; (2) cả hai đảng buộc phải tìm lối thoát có thể “bán” được với cử tri – bảo vệ công chức, duy trì vận hành các cơ quan, còn trận địa y tế sẽ là hồ sơ tranh luận cả năm tới. Việc ba thượng nghị sĩ bảo thủ “giữ phiếu” để đòi siết quy trình ngân sách cho thấy kỷ luật tài khóa vẫn là điểm nóng; còn với Dân chủ, bài kiểm tra là đưa dự luật trợ cấp ACA tới một cuộc bỏ phiếu thực chất và lưỡng đảng.
Bối cảnh: Bỏ phiếu thủ tục, thỏa hiệp chưa phải hồi kết
Tối Chủ nhật, Thượng viện bắt đầu một cuộc bỏ phiếu mang tính thủ tục nhằm tiến tới gói tài trợ tạm thời để chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất lịch sử. Cuộc bỏ phiếu này không đồng nghĩa dự luật đã được thông qua: nếu vượt qua Thượng viện, văn bản vẫn phải chuyển xuống Hạ viện để biểu quyết trước khi trình Tổng thống Donald Trump ký ban hành.
Lập trường Georgia: Vì sao Ossoff và Warnock nói “không” ở bước tiến trình?
Hai Thượng nghị sĩ Dân chủ Georgia, Jon Ossoff và Raphael Warnock, bảo vệ quyết định phản đối việc “tiến trình hóa” gói mở cửa lại chính phủ khi đòi hỏi của đảng về gia hạn trợ cấp nâng cao theo ACA chưa được đáp ứng.
— Ossoff cho rằng Tổng thống Trump từ chối tham gia giải quyết “khủng hoảng bảo hiểm y tế,” trong khi cử tri phải đối mặt với chi phí leo thang. Là thượng nghị sĩ Dân chủ dễ tổn thương nhất trong mùa bầu cử 2026, ông nhấn mạnh đây là cam kết cốt lõi với cử tri.
— Warnock gọi đây là tình huống “khó,” đổ lỗi cho Nhà Trắng làm cho thỏa hiệp trở nên “không thể chấp nhận,” đồng thời khẳng định ông đang chiến đấu cho khoảng 1,2 triệu người Georgia không có bảo hiểm y tế.
Tranh luận trọng tâm: Trợ cấp ACA hay “trao tiền mặt” cho dân tự mua bảo hiểm?
Đảng Dân chủ muốn gia hạn gói trợ cấp nâng cao của ACA như điều kiện để kết thúc đóng cửa. Tổng thống Trump phản đối hướng này, đề xuất chuyển nguồn lực trực tiếp cho người dân tự mua bảo hiểm—một cách tiếp cận mà phe Dân chủ lo ngại sẽ làm xói mòn cấu trúc trợ cấp và sức mặc cả của thị trường ACA.
Thune vào vai “nhạc trưởng”: Cam kết bỏ phiếu về ACA trước giữa tháng 12
Lãnh đạo khối đa số Thượng viện John Thune thông báo ngay trên sàn rằng ông đã cam kết tổ chức một cuộc bỏ phiếu về việc gia hạn trợ cấp ACA “chậm nhất vào tuần thứ hai của tháng 12.” Ông nhấn mạnh cả hai đảng đều thừa nhận áp lực chi phí y tế và mong muốn tìm giải pháp lưỡng đảng. Dù vậy, Thune không nêu cụ thể dự luật nào sẽ được đưa ra sàn.
Con đường thủ tục còn gập ghềnh
Cuộc bỏ phiếu vừa qua chỉ mới mở khóa tiến trình. Bất kỳ thượng nghị sĩ nào cũng có thể kéo dài đồng hồ thủ tục thêm nhiều ngày. Sau khi Thượng viện thông qua, Hạ viện vẫn cần quay lại bỏ phiếu rồi mới có thể gửi dự luật lên bàn Tổng thống.
Ý nghĩa chính trị cho Georgia và toàn quốc
Việc Ossoff–Warnock giữ vững trục ưu tiên về ACA phản ánh áp lực thực tế ở Georgia: phí bảo hiểm tăng, khoảng trống bảo hiểm lớn, và cử tri kỳ vọng giải pháp bền vững hơn là thỏa hiệp ngắn hạn. Ở tầm quốc gia, cam kết lịch bỏ phiếu trước giữa tháng 12 mở ra khe cửa cho một thỏa thuận y tế—nhưng kết quả cuối cùng sẽ là phép thử quyết tâm lưỡng đảng giữa mùa tranh cử đang tới gần.
