Bong bóng quyền lực trong Phòng Bầu dục
Không ai muốn đối đầu với tổng tư lệnh. Khi lên đỉnh quyền lực, các tổng thống thường chỉ nghe điều họ muốn nghe. Và “bong bóng” quanh Donald Trump được mô tả còn kín khít hơn: nội các “gật gù”, truyền thông bảo thủ tôn sùng, một trung tâm quyền lực nơi mệnh lệnh cá nhân có thể biến thành chính sách trong chớp mắt. Chỉ các thẩm phán – những người đã chặn lại một số toan tính táo bạo nhất – mới đôi lúc kìm hãm được tốc độ bành trướng ấy.
Shutdown kéo dài và màn trình diễn “toàn năng”
Trong khi chính phủ đóng cửa kéo dài gây khổ cho hàng triệu người, Trump vẫn phô diễn cảm giác “toàn năng”: tuyên bố nỗi đau này chỉ chấm dứt khi phe Dân chủ nhượng bộ; tổ chức tiệc Halloween chủ đề “Gatsby vĩ đại” đầy mỉa mai trong bối cảnh thắt lưng buộc bụng; đồng thời tự hào rằng chín tháng đầu nhiệm kỳ là “vĩ đại nhất lịch sử”, dù thăm dò cho thấy người dân nghĩ khác.
Cuộc bỏ phiếu giữa kỳ… của năm trước kỳ giữa kỳ
Các cuộc bầu cử thống đốc ở New Jersey và Virginia vào thứ Ba, kèm theo bầu cử thị trưởng New York và một sáng kiến phân khu bầu cử ở California, là dịp đầu tiên cử tri gửi thông điệp hữu hình về nhiệm kỳ hai của Trump. Chúng không định đoạt tất cả – môi trường chính trị, kinh tế, thế giới vẫn có thể đổi khác trước bầu cử giữa nhiệm kỳ năm sau – nhưng vẫn là phép thử sớm cho quỹ đạo chính trị của hai năm tới.
Đừng đọc quá nhiều – nhưng cũng đừng xem nhẹ
Ngay cả khi Dân chủ thắng lớn, điều đó không xóa được cú sốc 2024, càng không khiến Trump đổi phong cách “chỉ trị vì cho cốt lõi ủng hộ”. Tuy vậy, một đêm thắng lợi vẫn là lời cảnh tỉnh với đảng Cộng hòa, có thể uốn nắn chiến lược đầu mùa giữa nhiệm kỳ – thậm chí tác động tới thế cờ shutdown. Ngược lại, nếu Trump khiến dự báo tiêu cực hóa… dương, ông lại viết thêm chương mới về độ dẻo dai chính trị.
New Jersey có thể là “điểm vỡ” đầu tiên
Virginia từ lâu có “vi khí hậu” chính trị riêng. Ứng viên Dân chủ tại đây, Abigail Spanberger, dù phê phán Trump, đã neo chiến dịch vào chủ đề chi phí sinh hoạt – thứ khiến cử tri ngoại ô và các quận dao động phải lắng nghe. New Jersey thì khác: ứng viên Dân chủ Mikie Sherrill đặt Trump vào đúng tâm chiến dịch, dán nhãn đối thủ Cộng hòa Jack Ciattarelli là “bản sao Trump”. Trong tranh luận, bà nhắc hoài chuyện ông từng cho Trump điểm “A”.
Về phía mình, Ciattarelli cố đi dây kiểu Glenn Youngkin năm nào: vừa vỗ về nền tảng MAGA, vừa tìm cách hút cử tri chán ồn ào nhưng ủng hộ một số chính sách cụ thể (biên giới, lạm phát, gió ngoài khơi, phí kẹt xe New York, khấu trừ SALT…). Khó của Ciattarelli là ông không đối đầu đảng của tổng thống kém lòng dân như chu kỳ Youngkin; các chủ đề văn hóa-văn minh mùa này cũng “kém bén” hơn trước.
New Jersey không “khóa” màu xanh – đó là mấu chốt
Garden State không phải pháo đài bất khả xâm phạm của Dân chủ trong bầu cử thống đốc: lịch sử từng chứng kiến Christine Todd Whitman hay Chris Christie. Lần này, nếu Ciattarelli trở thành thống đốc Cộng hòa đầu tiên thời Trump (hậu 2024), chắc chắn Nhà Trắng sẽ nhận công. Còn Sherrill thì ràng đối thủ với tổng thống đang kém ưa, lồng ghép câu chuyện giá nhà, chợ búa, y tế; Ciattarelli phản kích bằng “khẩu hiệu thay đổi” và bắn thẳng vào Thống đốc Dân chủ đương nhiệm Phil Murphy – người từng chỉ thắng ông 3 điểm cách đây bốn năm.
Những câu hỏi New Jersey có thể giải đáp
Giới quan sát nhắc: các yếu tố địa phương như thuế bất động sản, giá điện, dịch vụ công… mới là tay lái chính. Nhưng bên dưới kết quả chung, New Jersey có thể cho những dữ kiện mới:
Liệu làn gió “dịch phải” gần đây có bị phản lực chống Trump đẩy ngược?
Phe Dân chủ đã hàn gắn đủ để nâng điểm cho một ứng viên ôn hòa trong bối cảnh mệt mỏi chính trị?
Phe Cộng hòa có xây nổi liên minh giữa cốt lõi MAGA và cử tri “có thể đổi ý” khi Trump không trên lá phiếu?
Các nhà hoạch định cũng săm soi khả năng “chuyển giao sức hút Trump”: năm 2024 ông từng cải thiện điểm số trong cử tri da đen và gốc Hispanic ở vài địa bàn then chốt. New Jersey – đặc biệt các quận có cộng đồng Latino lớn như Passaic – sẽ cho thấy liệu hiệu ứng ấy có tồn tại khi ông không trực tiếp tranh cử hay không, nhất là khi chính sách nhập cư cứng rắn và kinh tế 2025 gây thất vọng ở một bộ phận cử tri.
Virginia: phép thử thông điệp “chi phí sinh hoạt trước hết”
Spanberger chọn “giá cả, nhà ở, y tế” làm trục bản sắc, nói chuyện với cử tri ngoại ô DC lẫn các quận rìa dao động. Chiến lược này giảm “điện áp Trump” xuống mức nền – đối lập với New Jersey. Nếu Dân chủ giữ được Virginia nhờ một gói thông điệp “cơm áo gạo tiền”, đó sẽ là công thức đáng tham khảo cho các bang dao động 2026.
Hai đảng thử lửa thông điệp
Barack Obama đã xuất hiện tại New Jersey để “mổ xẻ” lập luận của Cộng hòa: ông cho rằng họ chăm bẳm quyền lực, trừng phạt đối phương, đổ lỗi cho DEI và các nhóm thiểu số, nhưng “không giúp được bạn” ở những thứ cụ thể như nhà, chợ, trường học, y tế, giao thông, hay chuẩn bị thanh niên trước làn sóng AI. Ngược lại, nếu Cộng hòa hụt hơi, họ sẽ nói: New Jersey và Virginia vốn bầu cho Harris năm ngoái; và vài cuộc bầu cử lẻ không thể đổi hướng cả quốc gia trong một năm ngoại lệ.
Từ thăm dò tới hiện thực: khoảng cách khó lường
Bất chấp một số thăm dò mới cho thấy tỉ lệ chấp thuận của Trump chỉ khoảng 37%, ông nhiều lần đã thắng “kỳ vọng thấp” trong quá khứ. Nếu đêm bầu cử cho kết quả không tệ như dự đoán, Trump sẽ lại chứng minh năng lực phá vỡ kịch bản. Nếu ngược lại, một cú hụt chân ở New Jersey/Virginia sẽ gửi thông điệp rõ ràng tới đảng Cộng hòa ngay đầu mùa giữa nhiệm kỳ: nước Mỹ không đứng yên, và bức tường quyền lực nào cũng có điểm nứt.
Các lá phiếu đầu tiên của chu kỳ mới chưa thể tái vẽ bản đồ chính trị, nhưng đủ để định âm sắc cho hai năm còn lại: hoặc củng cố ảo tưởng “bất khả chiến bại”, hoặc buộc Nhà Trắng phải lắng nghe giọng nói ngoài “bong bóng”. Dù kết quả ra sao, bài học nằm ở chỗ: chính trị Mỹ không chịu dừng lại – ngay cả với một tổng thống luôn cố thách thức thủy triều.
