USA Thu 190 tỷ USD thuế quan nhưng nông dân vẫn chờ: Vì sao ông Trump còn chần chừ cứu trợ?

[Gibbs]

Từ đậu nành đến “cơn đau” ngân sách: vì sao cứu trợ chưa tới?
Dù nguồn thu thuế quan từ đầu năm ước đạt 190 tỷ USD (tăng 160% so với cùng kỳ; riêng tháng trước là 31,7 tỷ USD), nông dân Mỹ—đặc biệt là người trồng đậu nành bị Trung Quốc quay lưng—vẫn chưa thấy gói cứu trợ mới. Lý do: tiền vào kho nhiều nhưng áp lực dành nguồn lực cho các kế hoạch giảm thuế có thể “ăn” mất phần dư địa tài khóa, khiến nông dân chịu thiệt đầu tiên.

Gói 10–15 tỷ USD: công bố thì nhanh, giải ngân không đơn giản
Chính quyền Trump dự tính thông báo gói hỗ trợ nông dân ngay trong tuần, quy mô ban đầu có thể 10–15 tỷ USD để “bắc cầu” qua mùa thu hoạch. Song, thực thi lại vướng: chính phủ đang đóng cửa (shutdown) nên khó có hành động từ Quốc hội cho một khoản chi lớn như vậy; các quỹ dự phòng hiện hữu cũng không đủ dày.

Hai cái “trần”: luật chi hiện hành và kho bạc nông nghiệp
– Chi trả trực tiếp cho nông dân bị “trần” pháp lý khoảng 350 triệu USD nếu không có điều chỉnh từ Quốc hội.
– Phương án rút tiền từ Commodity Credit Corporation (CCC) cũng khó vì quỹ này thường được bổ sung vào mùa thu, nhưng nay chưa được nạp lại do shutdown. Trong nhiệm kỳ đầu, Nhà Trắng từng dùng CCC để chi hơn 23 tỷ USD cứu trợ thương mại; hiện phần còn lại khó đủ để trang trải gói mới.

Áp lực thực tế: đậu nành bị chặn, ngô kỷ lục, lợi nhuận teo tóp
Nông dân vẫn ủng hộ Tổng thống nhưng yêu cầu một lối ra thương mại trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục né mua đậu nành Mỹ và vụ ngô bội thu đẩy giá xuống. Nhiều nghị sĩ Cộng hòa cảnh báo “thảm họa tài chính” ở trang trại nếu cứu trợ không kịp đến cuối năm.

Nhà Trắng nói gì? “Không bỏ rơi nông dân”—nhưng chưa có chi tiết
USDA khẳng định nông dân đang hưởng lợi từ thuế thấp hơn, các thỏa thuận thương mại và chương trình nông trại mới; đồng thời nhấn mạnh sẽ “tiếp tục đánh giá” và hỗ trợ khi cần, nhưng “chưa có gì mới để công bố”. Cố vấn kinh tế Nhà Trắng nói đã họp nhiều phiên về gói cứu trợ và “biện pháp lớn sẽ sớm công khai”.

Hỗ trợ kỷ lục rồi… vẫn chưa đủ: vì sao?
Năm nay, các khoản chi chính phủ cho nông dân đã tiệm cận mức kỷ lục trên 40 tỷ USD (từ cứu trợ thiên tai và hỗ trợ kinh tế thông qua Quốc hội). Vấn đề là cú sốc kép: thương mại thất thường + chi phí tăng + lao động thiếu hụt khiến “lưới an toàn” hiện có không bù kịp rủi ro mới.

Nút thắt lao động: di trú siết chặt, sữa chưa kịp vắt đã thành khủng hoảng
Các trang trại—đặc biệt là chăn nuôi bò sữa—phụ thuộc mạnh vào lao động nhập cư. Làn sóng truy quét của ICE khiến chỉ cần 8 giờ đứt quãng là chuỗi vận hành đổ bể: bò không được vắt sữa dễ nhiễm bệnh, có thể buộc phải “cắt đàn.” Doanh nghiệp nông nghiệp cảnh báo: không có công nhân, mọi gói hỗ trợ giá hay thuế cũng khó phát huy.

Thông điệp chính trị lẫn lộn: vừa trấn an nông dân, vừa tăng cưỡng chế
Chính quyền nhiều lần phát tín hiệu “sẽ bảo vệ nông dân,” thậm chí có lúc cân nhắc tạm dừng truy quét ở nông trại, khách sạn, nhà hàng—rồi lại siết trở lại. ICE được tăng ngân sách mạnh, các vụ đột kích rải rác vẫn diễn ra. Trong khi đó, cải cách visa lao động thời vụ (H-2A) cho nhu cầu quanh năm của ngành sữa vẫn chưa có chuyển biến trên giấy tờ.

Bài toán “thuế quan nuôi cứu trợ”: tính được mà chi chưa xong
Ông Trump nhiều lần nói sẽ dùng “tiền thuế quan” để tài trợ cho cứu trợ nông dân. Nhưng thực tế ngân sách liên bang không thể “rút ra – chuyển thẳng” nếu vướng các trần chi và thủ tục phê chuẩn. Khi thuế quan lại đang được trông cậy để bù các cắt giảm thuế khác, phần chia cho nông dân càng khó “đi đến tay” nhanh chóng.

Kịch bản sắp tới: ba mảng cần tháo nút

Thương mại: khơi thông đầu ra—đặc biệt với đậu nành—để giá phục hồi.

Tài khóa: vượt rào thủ tục (hết shutdown, có ủy quyền chi) để gói 10–15 tỷ USD thành hiện thực.

Lao động: mở lối hợp pháp cho lao động nông nghiệp quanh năm, nếu không mọi gói hỗ trợ chỉ “chữa cháy.”

Kết luận: vì sao nông dân vẫn… chờ?
Vì ba gọng kìm cùng lúc: (i) thuế quan đem tiền về nhưng bị chia sẻ cho ưu tiên khác và vướng trần chi; (ii) thương chiến khiến đầu ra tắc nghẽn; (iii) cưỡng chế di trú làm đứt gãy lao động. Nếu không có giải pháp đồng bộ—thương mại, tài khóa, di trú—thì dù có 190 tỷ USD tiền thuế quan, nông dân Mỹ vẫn phải “đứng lớp sương” thêm một thời gian nữa.

Dân mỹ không cần làm gì nữa chỉ cần nằm ngữa chờ chính phủ đánh thuế nhập khẩu rồi lấy tiền thuế phát cho dân xài.

nó bỏ túi nó trước