USA FBI sa thải tới 20 đặc vụ, dấy lên tranh cãi từ vụ “quỳ gối” năm 2020

[Gibbs]

Đợt sa thải mới: tối đa 20 đặc vụ bị chấm dứt hợp đồng
Cục Điều Tra Liên Bang (FBI) vừa cho thôi việc tới 20 nhân viên, theo các nguồn tin am hiểu quá trình rà soát nội bộ. Trong số này, khoảng 15 người liên quan trực tiếp đến sự cố “quỳ gối” cùng người biểu tình mùa Hè 2020, thời điểm cao trào phản đối sau cái chết của George Floyd.

Kết quả từ thanh tra nội bộ và văn phòng cố vấn pháp lý
Động thái sa thải được đưa ra sau khi bộ phận thanh tra của FBI hoàn tất đánh giá và gửi kiến nghị, tiếp đó được văn phòng Tổng Cố vấn của FBI xem xét. Cục từ chối bình luận về đợt sa thải này.

Hiệp hội Đặc vụ phản ứng: “Vi phạm quyền thủ tục đầy đủ”
Hiệp hội Đặc vụ FBI ra tuyên bố chỉ trích cách điều hành của Giám đốc Kash Patel, cho rằng các quyết định mới “làm suy yếu FBI” khi loại bỏ chuyên môn tích lũy, bào mòn niềm tin giữa lãnh đạo và nhân viên, khiến việc tuyển dụng – giữ chân nhân tài khó khăn hơn, “cuối cùng đặt đất nước vào rủi ro lớn hơn.”

Nguồn cơn tranh cãi: ảnh “quỳ gối” tại Washington, DC năm 2020
Sự cố xảy ra khi một nhóm đặc vụ đối mặt với đoàn người biểu tình. Nhằm hạ nhiệt căng thẳng, một số đặc vụ đã chọn cách quỳ gối – động tác từng được Vệ binh Quốc gia áp dụng trong tình huống tương tự. Cách làm này giúp đám đông giải tán, nhưng bức ảnh lan truyền đã châm ngòi tranh luận dữ dội trong nội bộ và trên truyền thông bảo thủ.

Bối cảnh lúc đó: yêu cầu kiểm soát đường phố và bảo vệ cơ sở liên bang
Khi ấy, Tổng thống Donald Trump kêu gọi Bộ Tư pháp tái lập trật tự; Bộ trưởng Tư pháp Bill Barr chỉ đạo FBI và các cơ quan khác hỗ trợ kiểm soát đám đông, bảo vệ tòa nhà liên bang. Tuy nhiên, nhiều quan chức hiện – cựu của FBI nhấn mạnh lực lượng này vốn không được huấn luyện cho nhiệm vụ kiểm soát đám đông, làm dấy lên lo ngại nguy cơ đụng độ chết người.

Kết luận ban đầu: “không vi phạm chính sách”
Sau khi ảnh lan truyền, lãnh đạo FBI dưới thời Giám đốc Christopher Wray đã rà soát và kết luận rằng xét trong bối cảnh lúc đó, hành vi của các đặc vụ không vi phạm chính sách. Dù vậy, đầu năm nay, vụ việc bị đánh giá lại; một số đặc vụ bị điều chuyển sang vị trí kém hấp dẫn hơn mà không có giải thích rõ ràng, theo các nguồn tin.

Lãnh đạo mới và lời hứa “chống yếu tố chính trị hóa, woke”
Đợt sa thải lần này được nhìn nhận như nỗ lực của ban lãnh đạo FBI mới nhằm thực hiện cam kết loại bỏ những gì bị coi là “yếu tố thức tỉnh/chính trị hóa” trong cơ quan, phù hợp thông điệp mà cựu Tổng thống Trump nhiều lần nhắc đến khi chỉ trích FBI.

Bộ Tư pháp rà soát hơn 1.500 hồ sơ tác nghiệp
Bộ Tư pháp trước đó cho biết đang xem xét hành vi của hơn 1.500 đặc vụ liên quan tới các vụ án bị nhìn nhận bất lợi trong “kỷ nguyên Trump” mới, bao gồm cả các cuộc điều tra nhắm vào tổng thống và các đồng minh.

Các động thái kỷ luật gần đây
Tháng trước, hai quan chức cấp cao của FBI đã bị cách chức; trong đó có một người ban đầu từng phản đối đề nghị của chính quyền yêu cầu thống kê danh sách các đặc vụ tham gia những hồ sơ liên quan sự kiện tấn công Điện Capitol ngày 6/1/2021.

Tác động: niềm tin nội bộ và khả năng tuyển dụng
Trong khi lãnh đạo mới muốn khẳng định kỷ luật và “phi chính trị hóa,” làn sóng sa thải cũng làm dấy lên lo ngại về niềm tin nội bộ, quyền thủ tục của nhân viên và sức hút tuyển dụng trong bối cảnh cuộc cạnh tranh nhân lực điều tra – an ninh ngày càng khốc liệt. Tác động dài hạn sẽ phụ thuộc vào mức độ minh bạch của quy trình kỷ luật, cũng như cách FBI cân bằng giữa yêu cầu kỷ cương và bảo vệ chuyên môn độc lập của lực lượng đặc vụ.