USA Thuế quan đang “đổ dầu” vào lạm phát Mỹ, chiếm khoảng 1/3 mức tăng giá năm nay

[Gibbs]

Thuế quan đang đội giá bao nhiêu?
Khảo sát The CFO Survey (Duke University phối hợp với các Ngân hàng Dự trữ Liên bang Richmond & Atlanta) cho thấy các giám đốc tài chính ước tính thuế quan chịu trách nhiệm cho khoảng 1/3 mức tăng giá của doanh nghiệp trong năm nay. Nếu mức lạm phát mới nhất là 2,9% giảm đi 1/3 vì không có thuế quan, lạm phát sẽ gần như chạm mốc 2% – mục tiêu của Fed.
Về chi phí, CFO dự tính tổng chi phí tăng 4,4% trong năm; trong đó 1,7 điểm phần trăm do thuế quan. Về giá bán, doanh nghiệp dự kiến tăng 3,9%, trong đó 1,3 điểm phần trăm đến trực tiếp từ thuế.

Không chỉ là “một lần cho xong”
CFO dự báo thuế quan sẽ chiếm khoảng 1/4 mức tăng giá của năm sau và hiệu ứng có thể kéo dài sang 2026, thậm chí 2027. Gần 1/4 doanh nghiệp cho biết sẽ cắt giảm chi tiêu trong năm nay vì thuế quan.

Nhà Trắng nói gì?
Phía Nhà Trắng lập luận chương trình cắt giảm thuế, gia tăng nguồn năng lượng và gỡ rào cản đang giúp giảm chi phí, tăng thu nhập, đồng thời khẳng định thuế quan thúc đẩy nhu cầu đối với hàng hóa và lao động Mỹ, kéo theo cam kết đầu tư và thỏa thuận thương mại có lợi cho xuất khẩu.

Doanh nghiệp nào đã tăng giá?
Nhiều tập đoàn lớn thông báo điều chỉnh giá vì thuế quan, gồm Walmart, Target, Hasbro, Nike, Mattel, Stanley Black & Decker, Procter & Gamble… CFO cho biết họ sẽ chuyển một phần chi phí sang người tiêu dùng.

Quan điểm từ Fed: độ trễ vẫn đang diễn ra
Chủ tịch Fed Jerome Powell nhận định mức “thẩm thấu” thuế quan vào giá cả chậm và thấp hơn dự kiến, nhưng chưa kết thúc. Xu hướng giá hàng hóa giảm suốt 25 năm qua (trừ giai đoạn Covid-19) đã đảo chiều trong năm nay sau khi thuế quan được đẩy mạnh.

Những nhóm hàng chịu tác động mạnh
Một số hàng hóa, dịch vụ tiếp xúc trực tiếp với thuế quan tăng nhanh, như trang sức và sửa chữa ô tô.

Cà phê (đa số nhập từ Brazil, hiện chịu thuế 50%): giá tăng 4% chỉ trong tháng 7–8, mức tăng tháng cao nhất 14 năm; so cùng kỳ, cà phê đắt hơn ~21%, cao nhất từ 1997.

Cà chua (nhiều nhập từ Mexico, chịu thuế 17% từ mùa hè): giá tăng 4% trong tháng 8, mạnh nhất kể từ thời kỳ đại dịch.

Ai thực sự trả thuế?
Tân Thống đốc Fed Stephen Miran cho rằng lo ngại về tác động giá cả là bị thổi phồng, kỳ vọng nhà xuất khẩu sẽ hạ giá bán để hấp thụ thuế. Tuy nhiên, giá nhập khẩu của Mỹ tăng 0,3% trong tháng 8 (phi nhiên liệu tăng mạnh nhất từ 4/2024), và theo ông Powell, thuế quan “phần lớn không phải do nhà xuất khẩu chi trả”—hàm ý gánh nặng chủ yếu rơi vào nhập khẩu và người mua nội địa.

Tâm lý & triển vọng của CFO
Triển vọng kinh tế theo đánh giá của CFO khá hơn so với quý II khi mức độ bất định hạ nhiệt đôi chút; kỳ vọng chi phí và giá cả năm nay cũng giảm nhẹ (một phần do nhiều doanh nghiệp dời tác động sang 2026). Dù vậy, thuế quan & chính sách thương mại tiếp tục là mối lo số 1 quý thứ ba liên tiếp.

Một CFO cho biết công ty phải dành nguồn lực tương đương 2–3 nhân sự toàn thời gian chỉ để theo dõi, hạch toán và thu của khách hàng các khoản thuế—rốt cuộc lại phải tăng giá để bù chi phí.

Doanh nghiệp nhập hàng từ Canada, Mexico, Trung Quốc than phiền: giá đầu vào biến động “khắp nơi”, trong khi họ chỉ được phép chốt giá 1 lần/năm.

Điều đáng chú ý thời gian tới

Mức chuyển chi phí sang người tiêu dùng có tăng/giảm khi thuế mở rộng.

Độ trễ của thuế quan vào CPI/PCE so với báo cáo lợi nhuận doanh nghiệp.

Vòng xoáy: chi phí cao → cắt đầu tư/nhân sự → nhu cầu suy yếu → giá cả ra sao?

Ngành đồ chơi, dụng cụ, giày dép, hàng tiêu dùng nhanh—mức độ tăng giá theo mùa lễ cuối năm.