Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã ra lệnh cho các sĩ quan cấp cao của Mỹ trên khắp thế giới tập trung về một căn cứ Thuỷ quân Lục chiến ở TP Quantico (bang Virginia, Mỹ) vào tuần tới. Thông tin này sau đó được nhiều tờ báo khác (như Reuters, The Hill,...) đưa lại, đặt nghi vấn về sự bất thường.
Thông báo triệu tập bất ngờ
Nguồn tin cho biết chỉ thị của Lầu Năm Góc được gửi đến hầu như toàn bộ chỉ huy hàng đầu của quân đội Mỹ trên toàn cầu - các sĩ quan từ cấp thiếu tướng trở lên, cấp tương đương trong hải quân và các cố vấn cấp cao - tức hơn 800 người. Đây sẽ là cuộc họp hiếm hoi quy tụ nhiều tướng lĩnh và đô đốc hàng đầu tại một địa điểm, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 30-9 tới. Chưa rõ có bao nhiêu người nhận lệnh phải dự trực tiếp cuộc họp này.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell chỉ xác nhận rằng Bộ trưởng Hegseth sẽ phát biểu trước các lãnh đạo quân sự cấp cao vào đầu tuần tới”, nhưng không cho biết thêm chi tiết về số lượng hay chương trình nghị sự.
Hiện chưa rõ lý do Lầu Năm Góc triệu tập gấp. Hai quan chức Mỹ nói việc thiếu thông tin giải thích đã khiến nhiều người phải lo lắng, trong đó có những chỉ huy quản lý hàng nghìn binh sĩ khắp toàn cầu.Về vấn đề này, Nhà Trắng hôm 25-9 tìm cách hạ nhiệt những đồn đoán xung quanh kế hoạch Bộ trưởng Hegseth triệu tập các lãnh đạo quân sự cấp cao vào tuần tới.
“Tướng lĩnh vốn báo cáo Bộ trưởng Quốc phòng rồi đến Tổng thống thì chuyện gặp Bộ trưởng Quốc phòng cũng chẳng có gì bất thường. Tôi thấy lạ là các vị lại biến nó thành câu chuyện lớn” - Phó Tổng thống Vance nói.
Chiều 25-9, tại cuộc họp báo ở Phòng Bầu dục, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng “rất tuyệt” khi các tướng lĩnh và đô đốc từ khắp nơi cùng đến Mỹ, thêm rằng các tướng lĩnh sẽ “tham quan những địa điểm trưng bày khí tài” và “thảo luận về các loại vũ khí mới nhất”.
“Tôi thích điều đó. Hãy để ông [Hegseth] thân thiện với các tướng lĩnh, đô đốc từ khắp nơi. Sao truyền thông lại nghĩ có gì đó sai? Tại sao phải làm to chuyện? Chúng ta đang hòa hợp với các tướng lĩnh và đô đốc. Chẳng phải rất hay khi mọi người từ khắp thế giới đến với chúng ta sao?” - ông Trump nói.
Chủ nhân Nhà Trắng cũng cho biết ông sẽ tham dự cuộc họp nếu phía Lầu Năm Góc đề nghị ông có mặt.
Có tiền lệ không?
Việc Bộ trưởng Hegseth triệu tập hàng trăm tướng lĩnh và đô đốc họp vào tuần tới đang gây xôn xao dư luận, theo The Hill.
Trong lịch sử gần đây, chưa từng có người đứng đầu Lầu Năm Góc yêu cầu số lượng sĩ quan cấp cao đông đảo như vậy tham gia một cuộc họp khẩn.
Theo thông lệ, các chỉ huy bốn sao và lãnh đạo các quân chủng thường nhóm họp khoảng hai lần mỗi năm tại thủ đô Washington D.C., với nội dung bàn thảo chiến lược và thường kèm buổi làm việc cùng tổng thống.
Trong giai đoạn 2020-2021, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, các cuộc họp này buộc phải chuyển sang hình thức trực tuyến thông qua hệ thống liên lạc an toàn. Tuy nhiên, việc triệu tập hơn 800 sĩ quan cấp tướng trong thời gian gấp rút và tại cùng một địa điểm, như kế hoạch tuần tới, bị đánh giá là vô cùng hiếm hoi. Thông thường, các sự kiện quy mô như vậy cần nhiều tháng chuẩn bị, bởi các tướng lĩnh phải bay về từ nhiều khu vực xa xôi như Trung Đông, châu Phi hay châu Âu.
Ông Greg Williams, Giám đốc Trung tâm Thông tin Quốc phòng thuộc Dự án Giám sát Chính phủ (POGO), nhận định cuộc họp lần này là “chưa từng có tiền lệ”.
Ông Williams nhấn mạnh việc tập trung số lượng lớn chỉ huy chủ chốt trong một khoảng thời gian ngắn không chỉ gây gián đoạn hoạt động tác chiến thường nhật, mà còn tiềm ẩn nguy cơ an ninh nghiêm trọng khi toàn bộ bộ não quân sự của Mỹ cùng có mặt tại một địa điểm. “Điều đó thật sự đáng lo ngại” - ông Williams nói.
Reuters cũng dẫn nguồn tin cho rằng việc triệu tập đông đảo tướng lĩnh từ các chiến trường trọng yếu - từ Hàn Quốc, Nhật đến Trung Đông - về họp tại Mỹ là điều bất thường.
Bối cảnh của cuộc họp càng khiến sự việc thêm nhạy cảm. Bộ trưởng Hegseth đang đẩy nhanh kế hoạch tái cơ cấu Lầu Năm Góc nhằm phù hợp định hướng an ninh quốc gia mới của Tổng thống Trump. Ông Trump thậm chí đã yêu cầu đổi tên “Bộ Quốc phòng” thành “Bộ Chiến tranh” - một thay đổi cần được Quốc hội phê chuẩn.
Song song đó, Nhà Trắng còn phải đối mặt nguy cơ chính phủ liên bang đóng cửa nếu Quốc hội không thông qua ngân sách trước ngày 30-9. Một số quan chức cảnh báo khả năng xuất hiện làn sóng sa thải quy mô lớn, làm dấy lên đồn đoán rằng sự mập mờ quanh cuộc họp có thể liên quan kịch bản này.
Từ khi nhậm chức, ông Hegseth đã thực hiện hàng loạt quyết định cứng rắn. Tháng 5 vừa qua, ông yêu cầu cắt giảm 20% số tướng bốn sao, đồng thời giảm 10% tổng số sĩ quan cấp tướng trên toàn quân, bao gồm cả lực lượng Vệ binh Quốc gia.
“Có thêm nhiều tướng lĩnh và đô đốc không đồng nghĩa với thành công lớn hơn” - ông Hegseth khẳng định, nhấn mạnh chính sách “Ít tướng, nhiều binh sĩ” để loại bỏ các tầng nấc quan liêu vốn cản trở đổi mới và hiệu quả tác chiến. Theo thống kê tháng 6, quân đội Mỹ hiện có 838 tướng lĩnh và đô đốc tại ngũ; kế hoạch của ông Hegseth sẽ đưa con số này xuống khoảng 700.
Song song chính sách tinh giản, hàng loạt nhân sự cấp cao đã bị miễn nhiệm. Kể từ tháng 2, chính quyền ông Trump đã sa thải Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân CQ Brown, Tham mưu trưởng Hải quân Lisa Franchetti, Tư lệnh Tuần duyên Linda Fagan, Phó Tham mưu trưởng Không quân James Slife và nhiều sĩ quan khác.
Riêng tháng 8, ông Hegseth tiếp tục miễn nhiệm Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Jeffrey Kruse, Tư lệnh Hải quân Dự bị Nancy Lacore và Tư lệnh Chiến tranh Đặc biệt Hải quân Milton Sands. Tham mưu trưởng Không quân David Allvin cũng buộc phải tuyên bố nghỉ hưu sớm sau khi được yêu cầu rời chức.
Nhà Trắng dọa cắt giảm nhân sự nếu chính phủ đóng cửa
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa gia tăng sức ép trong thế đối đầu với phe Dân chủ tại Thượng viện về nguy cơ chính phủ liên bang phải đóng cửa một phần. Nhà Trắng cảnh báo sẽ cắt giảm vĩnh viễn nhân sự tại một số cơ quan nếu ngân sách cạn kiệt vào ngày 1-10, theo hãng tin Reuters.
Trong bản ghi nhớ gửi tối 25-9, Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) yêu cầu các cơ quan liên bang liệt kê chương trình, dự án nào sẽ mất nguồn vốn tùy nghi nếu Quốc hội không thông qua dự luật ngân sách. OMB cũng thúc giục các cơ quan chuẩn bị kế hoạch cắt giảm nhân sự và thông báo cho nhân viên trong trường hợp bị buộc ngừng hoạt động.
Theo OMB, các chương trình không được bổ sung vốn bắt buộc sẽ chịu tác động nặng nề nhất. Tài liệu này đồng thời nhấn mạnh phe Dân chủ đã bỏ phiếu chống dự luật ngân sách tạm thời do Hạ viện Cộng hòa thông qua ngày 19-9. Dự luật nhằm duy trì hoạt động chính phủ đến 21-11 nhưng bị Thượng viện Dân chủ bác bỏ, với yêu cầu khôi phục các khoản chi y tế từng bị cắt giảm.
Nếu không đạt thỏa thuận, đây sẽ là lần đóng cửa một phần thứ 15 kể từ năm 1981. Phe Dân chủ phản ứng gay gắt, cáo buộc Nhà Trắng dùng chiêu “hù dọa” và “tống tiền kiểu mafia” nhằm vào đội ngũ công chức.
Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer chỉ trích ông Trump “sa thải nhân viên từ ngày đầu không phải để quản trị mà để gieo rắc sợ hãi”. Các thượng nghị sĩ đại diện cho các bang Virginia và Maryland - nơi tập trung nhiều lao động liên bang - cũng cho rằng động thái này cho thấy sự thiếu lãnh đạo và từ chối đàm phán của chính quyền.
Với thời hạn ngân sách mới chỉ còn tính bằng ngày, nguy cơ chính phủ Mỹ phải ngừng hoạt động một phần vẫn hiện hữu.
