USA Amazon chấp nhận nộp phạt và hoàn trả kỷ lục 2,5 tỷ USD vì “bẫy” đăng ký Prime

[Gibbs]

New York — Ủy Ban Thương Mại Liên Bang Mỹ (FTC) thông báo Amazon đã đạt thỏa thuận dàn xếp trị giá 2,5 tỷ USD sau hai năm tranh chấp về cáo buộc đánh lừa người tiêu dùng đăng ký Prime và gây khó khăn khi hủy. Gói này gồm 1 tỷ USD tiền phạt dân sự và 1,5 tỷ USD hoàn tiền cho ước tính 35 triệu khách hàng bị ảnh hưởng. FTC gọi đây là mức phạt lớn nhất từng áp dụng trong một vụ vi phạm quy tắc của cơ quan, đồng thời là mức hoàn trả lớn thứ hai trong lịch sử cơ quan.

Theo thỏa thuận, Amazon không thừa nhận sai phạm, nhưng chấp nhận thay đổi cách hiển thị và quy trình đăng ký/hủy Prime:

Phải có nút từ chối rõ ràng (không còn kiểu nút gây hiểu lầm như “No, I don’t want Free Shipping”).

Phải đưa ra các thông tin điều kiện – chi phí – gia hạn tự động rõ ràng, dễ thấy ngay trong luồng đăng ký.

Phải có cách hủy dễ dàng theo chính phương thức mà khách đã dùng để đăng ký (không vòng vo, tốn kém hay kéo dài).

Vụ dàn xếp diễn ra chỉ vài ngày sau khi phiên tòa bắt đầu xét xử vụ kiện FTC nộp năm 2023. Chủ tịch FTC Andrew Ferguson ca ngợi đây là chiến thắng “kỷ lục” chống lại các “bẫy đăng ký” khiến người dùng “gần như không thể hủy”. Phía Amazon – do người phát ngôn Mark Blafkin – đáp lại rằng công ty “luôn tuân thủ pháp luật,” thỏa thuận giúp họ “tập trung đổi mới cho khách hàng,” và khẳng định họ “làm việc rất nghiêm túc để việc đăng ký và hủy Prime trở nên rõ ràng, đơn giản.”

Hoàn tiền thế nào?

Khoản 1,5 tỷ USD được dành để hoàn cho khách bị ghi danh ngoài ý muốn hoặc bị cản trở khi hủy.

Một nhóm khách đủ điều kiện sẽ tự động nhận hoàn khoảng 51 USD/người, những trường hợp khác có kênh nộp yêu cầu theo hướng dẫn chính thức.

Một đơn vị giám sát độc lập sẽ theo dõi việc chi trả.

Prime lớn cỡ nào – và vì sao mức phạt “khủng” vẫn như “muối bỏ bể”?

Prime hiện có giá 14,99 USD/tháng hoặc 139 USD/năm và đã trở thành dịch vụ xương sống của Amazon (vận chuyển nhanh, phim/nhạc, giao đồ ăn, ưu đãi xăng – thực phẩm, v.v.).

Amazon không công bố số thuê bao Mỹ, nhưng ước tính bên thứ ba cho rằng có khoảng 197 triệu khách tại Mỹ (quý 1/2025).

Theo phân tích thị trường, doanh thu thuê bao của Amazon năm ngoái khoảng 44 tỷ USD; như vậy 2,5 tỷ USD ≈ 5,6% con số này – đủ để buộc Amazon làm sạch luồng đăng ký/hủy, nhưng khó làm suy yếu ưu thế của Prime trong ngắn hạn.

Ý nghĩa rộng hơn

Tiền lệ đối với “dark patterns”: Thỏa thuận nhấn mạnh các nền tảng không được dùng thiết kế gây hiểu lầm để “đẩy” người dùng vào đăng ký tự gia hạn.

Chuẩn mực mới về nút từ chối, minh bạch giá/chu kỳ tính phí và hủy một chạm có thể lan sang nhiều dịch vụ đăng ký khác.

Khách hàng: Nếu bạn từng đăng ký Prime qua các luồng bị tranh chấp trong 2019–2025 và hiếm dùng quyền lợi, bạn có thể tự động nhận tiền; nếu không, vẫn có quy trình yêu cầu hoàn.

Con số chính (tóm tắt)

2,5 tỷ USD tổng dàn xếp = 1,0 tỷ USD phạt + 1,5 tỷ USD hoàn cho ~35 triệu khách.

Một số khách đủ điều kiện tự động ~51 USD; còn lại có cổng nộp yêu cầu.

Prime: 14,99 USD/tháng hoặc 139 USD/năm; ước tính 197 triệu khách tại Mỹ (3/2025).

2,5 tỷ USD = ~5,6% doanh thu thuê bao Prime năm trước (~44 tỷ USD).