Lợi ích địa chính trị của Nga khi tăng cường hợp tác với Pakistan

[Romano]

Hợp tác với Pakistan giúp Nga mở rộng ảnh hưởng Nam Á, khai thác cơ hội kinh tế, quốc phòng và an ninh, đồng thời cân bằng trước sức ép từ Mỹ và thành viên NATO.Theo nhận định mới đây của chuyên gia Aleksei Zakharov, thành viên của Chương trình nghiên cứu chiến lược thuộc Quỹ Nghiên cứu Observer (orfonline.org) có trụ sở ở Ấn Độ, trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đầy biến động, mối quan hệ giữa các quốc gia không ngừng thay đổi và phát triển. Một trong những sự dịch chuyển đáng chú ý nhất gần đây là mối quan hệ xích lại gần nhau giữa Nga và Pakistan.

Kể từ đầu những năm 2010, Moskva đã mở rộng đáng kể hợp tác với Islamabad, bao gồm các lĩnh vực mới, đạt đến mức độ hợp tác cao hơn và thường xuyên hơn.

Hợp tác quân sự và kinh tế đầy tiềm năng

Về quan hệ quốc phòng, Nga - Pakistan có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy hợp tác đang tiến triển. Từ năm 1996 đến năm 2010, Nga đã xuất khẩu từ 30 đến 70 trực thăng đa dụng Mi-17 sang Pakistan, một minh chứng cho tiềm năng của thị trường này. Kể từ năm 2014, doanh số bán vũ khí quân sự của Nga cho Pakistan bao gồm 4 trực thăng Mi-35M và 52 hệ thống tên lửa chống tăng dẫn đường 9K129 Kornet-E, cho thấy mối quan hệ này vẫn đang được khai mở.

Về kinh tế, mối quan hệ Nga - Pakistan cũng đã có những thành công đáng kể. Dự án song phương lớn nhất và thành công nhất là nhà máy thép 1.1 triệu tấn mỗi năm ở Karachi, được xây dựng bằng hơn 600 triệu đô la Mỹ tiền vay của Liên Xô và hoàn thành vào năm 1985. Nhà máy này đã cung cấp hơn 2/3 nhu cầu sắt thép của Pakistan, tạo ra việc làm và kích thích các ngành công nghiệp liên quan. Ngoài ra, Nga đã tham gia vào việc hiện đại hóa Nhà máy Nhiệt điện Multan và cung cấp công nghệ vệ tinh cho Pakistan, cho thấy tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng và công nghệ.

Phối hợp an ninh khu vực và vấn đề Afghanistan

Tình hình bất ổn ở Afghanistan luôn là mối quan tâm hàng đầu của Nga và là động lực chính cho sự xích lại gần nhau với Pakistan. Mặc dù trong quá khứ, Nga và Pakistan có lập trường đối lập về Afghanistan, nhưng sau khi Mỹ rút quân, Moskva đã nhận ra tầm quan trọng của Islamabad trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng khu vực.

Nga đã tích cực hợp tác với Pakistan thông qua các sáng kiến ngoại giao như "định dạng Moskva" hay Nhóm liên lạc SCO (Tổ chức Hợp tác Thượng Hải) - Afghanistan. Ông Zamir Kabulov, đại diện của tổng thống Nga về Afghanistan chia sẻ: "Chúng tôi không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến chống khủng bố nếu không có sự hỗ trợ của Pakistan".

Sau khi Taliban kiểm soát Kabul, Moskva và Islamabad vẫn duy trì sự đồng bộ chặt chẽ về cách tiếp cận của họ đối với Afghanistan. Cả hai bên đều tham gia các cuộc thảo luận không chính thức, chỉ trích Mỹ và các đồng minh về tình hình hiện tại, và phản đối việc tái lập các căn cứ quân sự của phương Tây trong khu vực. Điều này cho thấy sự chia sẻ lợi ích chung trong việc đảm bảo an ninh và ổn định tại Afghanistan, một mục tiêu quan trọng đối với Nga nhằm ngăn chặn tác động lan tỏa của bất ổn.

Ngoài ra, Nga và Pakistan đã tăng cường hợp tác an ninh thông qua các cuộc tập trận chống khủng bố chung, như cuộc tập trận 'Druzhba' (Hữu nghị) được tổ chức từ năm 2016 đến năm 2024. Các cuộc tập trận này tập trung chống các nhóm tội phạm và chống buôn bán ma túy, cho thấy sự phối hợp ngày càng sâu rộng trong các vấn đề an ninh khu vực.

Mặc dù những thách thức cố hữu vẫn tồn tại, nhưng với lợi ích chung về kinh tế, quân sự và an ninh khu vực, mối quan hệ Nga - Pakistan đang trên đà phát triển và có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình lại cục diện địa chính trị Nam Á trong tương lai.