Kể từ loạt vụ nổ máy nhắn tin trên khắp Lebanon hồi tháng 9/2024, Israel đă ḱm hăm ảnh hưởng của lực lượng Hezbollah và tiếp tục hiện diện tại miền Nam nước này bất chấp thỏa thuận trước đó.
Một người ủng hộ Hezbollah bật khóc trong đám tang những người thiệt mạng sau vụ nổ máy nhắn tin hồi tháng 9/2024. Ảnh: New York Times.
Ngày 17/9/2024, cả Lebonon rung chuyển bởi hàng loạt vụ nổ nhỏ. Vụ nổ máy nhắn tin khiến cả đất nước hỗn loạn, và trở thành cột mốc định mệnh trong mâu thuẫn giữa Israel và nhóm Hezbollah.
Những ǵ diễn ra trong những ngày, tuần và tháng tiếp theo là cơn lốc bạo lực leo thang, ám sát và làn sóng di cư ồ ạt khi Israel mở chiến dịch quân sự chống Hezbollah ở miền Nam Lebanon, thung lũng Bekaa ở phía đông và thủ đô Beirut.
Al Jazeera nhận định một năm trôi qua, t́nh h́nh chính trị đă đảo lộn hoàn toàn. Hezbollah - được thành lập lần đầu tiên năm 1982 để chống lại sự chiếm đóng của Israel ở miền Nam Lebanon - không c̣n là lực lượng quân sự và chính trị mạnh mẽ như những năm gần đây. Hiện tại, Israel vẫn t́m cách loại bỏ hoàn toàn tổ chức này.
Ngày 17/9/2024: Máy nhắn tin phát nổ
Từ trước đó, t́nh báo Israel cấy các thiết bị nổ nhỏ vào máy nhắn tin chuyển cho Hezbollah. Với hàng ngh́n máy nhắn tin bị kích nổ, hơn 3.000 người bị thương - nhiều người bị mất các bộ phận cơ thể, chủ yếu là mắt và tay - và ít nhất 12 người thiệt mạng.
“Cứ 5-10 giây, tôi lại nghe thấy một tiếng nổ”, Ali - 40 tuổi, ở vùng ngoại ô phía nam Beirut - chia sẻ với Al Jazeera hôm 18/9/2024.
Ngày 18/9/2024: Bộ đàm phát nổ
Chỉ một ngày sau, hàng loạt bộ đàm cũng phát nổ, gieo rắc thêm nỗi sợ hăi cho người dân Lebanon. 20 người thiệt mạng và 450 người bị thương trong cuộc tấn công nhắm vào các thành viên Hezbollah, song cả dân thường cũng thương vong.
Những ngày sau đó, máy bay Israel bay tầm thấp trên bầu trời Beirut.
Ngày 23/9/2024: Ngày đẫm máu nhất kể từ Nội chiến Lebanon
Lực lượng Hezbollah và Israel giao tranh gần như hàng ngày qua biên giới Lebanon kể từ khi xung đột Dải Gaza nổ ra vào tháng 10/2023. Trước ngày 23/9/2024, những đợt tấn công có kiểm soát và tuân thủ một số quy tắc nhất định.
Hezbollah chủ yếu nhắm tới các mục tiêu quân sự, trong khi Israel tấn công các thành viên Hezbollah. Israel cũng rải phốt pho trắng lên các làng mạc và thị trấn ở miền nam Lebanon bằng với mục đích tạo vùng đệm giữa miền Bắc Israel và miền Nam Lebanon, khiến cư dân địa phương không thể sinh sống.
Song kể từ ngày 23/9/2024, các quy tắc bị gạt sang bên lề. Những đợt không kích của Israel cướp đi sinh mạng của hơn 500 người ở Lebanon, đánh dấu ngày chết chóc nhất của nước này kể từ nội chiến 1975-1990.
Chiến dịch của Israel tiếp tục kéo dài hơn hai tháng, khiến hơn 3.000 người thiệt mạng và gần một triệu người di tản, gồm hàng ngh́n người nước ngoài và người lao động.
Ngày 27/9/2024: Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah bị ám sát
Tối đó, người dân Beirut nghe thấy một tiếng nổ rung chuyển mặt đất.
Sau những nhầm lẫn ban đầu về địa điểm xảy ra vụ nổ, khoảng trưa 28/9/2024, tin tức được công bố: Israel ám sát Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah bằng cách thả khoảng 80 quả bom phá boongke vào Dahiyeh, vùng ngoại ô phía nam Beirut. Vụ việc khiến ít nhất 33 người thiệt mạng.
Vài giờ sau vụ ám sát, Israel ban hành lệnh di tản cho người dân vùng ngoại ô phía nam Beirut. Hai tháng kể từ đó, Israel tấn công và yêu cầu sơ tán gần như hàng ngày.
Ngày 3/10/2024: Ám sát người kế nhiệm tiềm năng
Chưa đầy một tuần sau khi ông Nasrallah bị ám sát, Hashem Safieddine - người được cho là sẽ kế nhiệm ông - cũng bị sát hại. Phải mất vài ngày cái chết của ông mới được xác nhận v́ mọi nỗ lực tiếp cần hiện trường vụ không kích ở vùng ngoại ô phía nam Beirut đều bị lực lượng Israel chặn lại.
Ngày 29/10/2024: Hezbollah có lănh đạo mới
Ông Naim Qassem được bổ nhiệm làm lănh đạo mới của Hezbollah.
Ngày 26/11/2024: Ngày đẫm máu cuối cùng trước lệnh ngừng bắn
Israel tấn công dồn dập trên toàn Lebanon. Lệnh di dời áp dụng khắp Beirut, kể cả những khu phố trước đây chưa từng bị ảnh hưởng.
Israel đă san phẳng một ṭa nhà ở trung tâm Beirut, tấn công vùng ngoại ô phía nam Dahiyeh ít nhất hàng chục lần và các khu vực khác ở trung tâm Beirut, biến 26/11/2024 thành ngày bạo lực nhất tại thủ đô.
Theo Bộ Y tế Lebanon, số người thiệt mạng trong ngày hôm đó đă nâng tổng số người chết trong hơn một năm xung đột lên 3.961 người, với phần lớn sau ngày 17/9/2024.
Đêm hôm đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trên truyền h́nh, tuyên bố chấp nhận lệnh ngừng bắn do Mỹ và Pháp trung gian.
Ngày 27/11/2024: Lệnh ngừng bắn bắt đầu
Từ sáng sớm, lệnh ngừng bắn giữa Hezbollah và Israel có hiệu lực. Ngay lập tức, hàng chục ngh́n người di tản đă rời bỏ nơi trú ẩn tạm thời ở phía bắc và hướng về phía nam.
Các điều khoản nêu rơ Hezbollah sẽ rút khỏi khu vực giữa biên giới với Israel và sông Litani, chảy qua miền Nam Lebanon, và Israel cũng rút khỏi khu vực này và ngừng tấn công.
Tuy nhiên, Israel tiếp tục hiện diện tại ít nhất 5 điểm bên trong lănh thổ Lebanon và tấn công gần như hàng ngày ở miền Nam Lebanon.
Theo lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh Liên Hợp Quốc triển khai tại miền Nam Lebanon, Israel "liên tục vi phạm" thỏa thuận trong 10 tháng qua.
Ngày 2/12/2024: Hezbollah đáp trả
Sau nhiều lần lệnh ngừng bắn bị vi phạm, Hezbollah đă bắn rocket vào một vị trí quân sự của Israel để trả đũa. Không có thương vong nào được ghi nhận. Israel đáp trả nhưng khiến 11 người ở Lebanon thiệt mạng.
Ngày 26/1: Gia hạn thời gian rút quân
Theo thỏa thuận ban đầu, Hezbollah và Israel được gia hạn hai tháng để rút khỏi miền Nam Lebanon.
Tuy nhiên, phía Israel thúc đẩy kéo dài thời gian và tiếp tục san phẳng, phá hủy các ngôi làng ở miền Nam Lebanon cho đến ngày 18/2. Giới chức Lebanon và Hezbollah phản đối nhưng không hành động quân sự.
Ngày 18/2: Chưa hoàn tất rút quân
Tính tới tháng 9, Israel vẫn vi phạm thỏa thuận khi hiện diện tại 5 địa điểm trên lănh thổ Lebanon. Máy bay không người lái Israel liên tục xuất hiện trên bầu trời Lebanon, và tấn công hàng ngày ở miền Nam.
C̣n Hezbollah chưa đáp trả kể từ tháng 12/2024.
VietBF@ sưu tập
