Xứ Thanh dạo này như phim dài tập: Chủ tịch Đỗ Minh Tuấn cùng một phó chủ tịch “đi vắng không kèn không trống”, Phó Chủ tịch Mai Xuân Liêm tạm thời cầm lái, báo chí dùng cụm từ nghe rất… mùi kịch bản là “vắng mặt bất thường”.
Giới rì rầm bảo đây chỉ là phần nổi của tảng băng cỡ container, bởi nhiều gương mặt từng “đi – đứng – nói cười” với Thanh Hóa như ông Đỗ Trọng Hưng hay Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cũng bỗng ít xuất hiện như đang bật chế độ “ẩn danh”. Và khi người ta thì thầm tên Tướng Tô Anh Dũng như người “dọn đường” cho một thế trận lớn, câu chuyện không còn quanh quẩn ở một tỉnh lỵ bên bờ sông Mã nữa, mà kéo thẳng lên tầng mây thượng đỉnh quyền lực.
Ở tuyến trên, ứng viên số 2 cho ghế Tổng Bí thư nhiệm kỳ tới – Thủ tướng Phạm Minh Chính – bị đồn là gặp “đèn vàng” chuyển sang “đèn đỏ”, vì ba lý do nghe vừa cũ vừa mới: (1) Mạng lưới chính trị gắn với Thanh Hóa – vốn từng là “căn cứ địa” và trạm tiếp tế – nay có vẻ bị tháo ốc, rút cầu; (2) Phe phái trước thềm Đại hội 14 căng như đá knock-out, trong khi Tổng Bí thư Tô Lâm siết kỷ luật, đẩy mạnh “đốt lò 2.0”, kiểm soát nhân sự kiểu “lưới trời lồng lộng”; (3) Và “trùm cuối” là dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá 67 tỉ USD: lời đồn Vinspeed đóng vai “bình phong” cho nhà đầu tư Trung Quốc biến “công trình thế kỷ” thành bài toán “nợ thế kỷ”, kéo theo câu hỏi về lệ thuộc kinh tế và chủ quyền chiến lược.
Lịch sử thì rất biết cách cameo: hồi 2010 từng có dự án đường sắt cao tốc cũng gây bão rồi khựng lại; “đốt lò” từ thời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phả nhiệt từ PVN, AVG đến Việt Á, Vạn Thịnh Phát; không ít quan chức “xin nghỉ vì sức khỏe” hay “đi công tác dài hạn” – kiểu vắng mặt mà dân mạng gọi vui là “bay màu tạm thời”.
Thanh Hóa cũng chẳng lạ vai “bệ phóng” nhân sự: mỗi nhiệm kỳ đều có vài gương mặt từ đây leo những nấc thang mây. Vì thế, cứ mỗi biến động ở xứ Thanh, thiên hạ lập tức mở túi hạt dưa, chờ plot twist như xem chung kết Champions League.
Trở lại ván cờ hiện tại: nếu đường sắt 67 tỉ USD chạy êm như shinkansen, ông Chính có thể để lại tấm huân chương “di sản hạ tầng”; ngược lại, nếu tỏa mùi lợi ích nhóm hay có dây mơ rễ má nhạy cảm với Bắc Kinh – trong bối cảnh Tổng Bí thư Tô Lâm được đồn là chẳng mặn mà với “hàng xóm to” – thì đây có thể là chiếc thẻ đỏ thẳng chân.
Tất nhiên, chính trị luôn chừa một “cửa hẹp”: ai kịp gom đồng minh, đổi chiến thuật, đổi đội hình, người đó còn cơ hội lật kèo. Nhưng khán giả phòng vé (tức dư luận) vẫn cá rằng ông Chính dễ thành “vật tế” cho cuộc thanh lọc trước Đại hội 14 – như nhiều “nhân vật chính” mùa trước đã rời sân trong tiếng thở dài “tiếc cho một tài năng”.
Câu hỏi còn lại: sau Đại hội 14, Việt Nam sẽ chọn đường ray nào – bản nâng cấp ổn định, an toàn, ít sốc; hay lại tiếp tục series “Phe phái – Vòng lặp bất tận”, mỗi mùa một kịch bản, mỗi tập một cú bẻ lái? Dù thế nào, xin thắt dây an toàn: tàu đang vào đoạn cua, loa đã vang, và không ai muốn bỏ lỡ đoạn cao trào ở phút bù giờ.
============
Hà Nội trước thềm Đại hội 14 chẳng khác gì buổi trưa tháng 6: trời đã nóng, “ghế” còn nóng hơn. Tâm điểm là chiếc ghế Bí thư Thành ủy – nơi mỗi ứng viên bước lên là như thi chạy 110m rào: chỉ vấp một cái là thành “tình huống học đường”.
Nói vậy vì chính trường thủ đô đâu chỉ chuyện nội bộ; đây là ô cờ giữa bàn Trung ương. Mỗi nước đi đều kèm hiệu ứng domino: người xem thì ăn hạt dưa, còn người chơi thì… uống nước lọc cho bình tĩnh.
Hai cú “plot twist” mới đây khiến dư luận phải bật cảnh báo khẩn cấp. Màn đầu là vụ cháy bãi xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy: hàng trăm phương tiện “lên đường”, lại còn ảnh hưởng kết cấu cầu, xe tải lớn phải nhường đường như nhường ghế cho người già. Dân mạng gọi đây là “điểm danh năng lực quản lý”, còn giới phân tích mở sách bài tập: trách nhiệm nghiêng về UBND Hà Nội hay Bộ Công an – nơi quản lực lượng CSGT? Bài này không khó, chỉ khó ở chỗ ai ký tên.
Màn hai là “tôn tạo” Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Thành quả khiến nhiều người ngơ ngác: “bản vẽ tương lai” mà nhìn như… phía sau xe tang. Từ “bảo tồn bản sắc” bỗng hóa “hạ chuẩn thẩm mỹ”, khiến câu hỏi cũ mà khó: Hà Nội nghìn năm, kiến trúc sư đầy rẫy, sao lại chọn phương án làm cộng đồng thẫn thờ? Ở giữa tâm bão, Chủ tịch Trần Sĩ Thanh bị gọi tên với nhãn dán “tầm nhìn đô thị đang cập nhật”.
Cộng gộp hai sự cố, dư luận gom về một mối: năng lực quản trị của người đứng đầu thủ đô. Mà Đại hội 14 thì đến gần như deadline thu bài, mỗi “vết gợn” đều có thể thành gánh tạ chính trị.
Trong khi đó, ở đường đua bên cạnh, ông Nguyễn Duy Ngọc – Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương – được xem là “form tốt”, chạy đều, xuất thân Bộ Công an, lại được đồn có “đội tiếp tế” của Tổng Bí thư Tô Lâm. Nếu ông Trần Sĩ Thanh còn lỡ thêm vài pha “điểm trừ vận hành”, cánh cửa vào ghế Bí thư Hà Nội e là co lại như quần jeans sau một vòng sấy.
Rốt cuộc, bài toán không chỉ “ai ngồi ghế”, mà “ghế cần người thế nào”. Thủ đô đâu cần một thủ lĩnh suốt ngày giữ ghế bằng kỹ năng dập lửa khẩn cấp; Hà Nội cần người biết vừa chữa cháy hôm nay, vừa vẽ bản đồ ngày mai: đô thị văn hiến – hiện đại – nhân văn, đường thông – hè thoáng – thẩm mỹ không tụt mood.
Tóm lại, chiếc ghế Bí thư không phải ghế massage: ngồi vào là phải làm mát đầu dân, ấm lòng doanh nghiệp, và sáng mắt du khách. Còn ai làm được? Hãy để KPI, phản biện xã hội và… các công trình nhìn cho đỡ chạnh lòng trả lời.
============
Ngày 11/9, TAND TP Hà Nội mở tiếp “season mới” của vụ Thuận An & những người bạn. Diễn viên phụ gây chú ý: ông Phạm Thái Hà—cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, từng là trợ lý sát cánh như… bóng với cựu Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Phim chính trị mà plot twist dày như sổ hộ khẩu.
Theo cáo trạng, ông Hà được cho là đã “gợi ý nhẹ” với Bí thư Bắc Giang Dương Văn Thái, rồi nối dây cho Chủ tịch Thuận An Nguyễn Duy Hưng trong một bữa tiệc tại nhà ông Vương Đình Huệ. Hậu trường ấm cúng, tiền kỳ hoành tráng: Thuận An sau đó trúng gói thầu cầu Đồng Việt hơn 1.100 tỷ—nghe tên cây cầu đã thấy… đồng nào cũng Việt.
Điểm nhấn nhịp tim: ông Hà lên chức Phó Chủ nhiệm kiêm Trợ lý Chủ tịch QH từ 5/2022; chưa kịp hết hạn bảo hành cà vạt, 21/4/2024 đã bị khởi tố, tạm giam. Nhanh hơn cả giao đồ ăn giờ trưa.
Rồi chỉ vài ngày sau, 26/4/2024, ông Vương Đình Huệ rời vị trí Ủy viên Bộ Chính trị; đầu 5/2024, chính thức thôi làm Chủ tịch Quốc hội. Dư luận liền bật chế độ “thám tử nghiệp dư”: trợ lý là “cánh tay phải” dính dự án nghìn tỷ, vậy “cánh tay trái” có biết gì không? Câu hỏi treo như… cầu treo.
Giới thạo tin lại đồn đoán thêm gia vị: Thuận An được xem là “sân sau” của phe Nghệ An, nơi ông Huệ từng là đội trưởng tinh thần. Việc doanh nghiệp này trúng nhiều dự án lớn ở Bắc Giang và vài tỉnh khác—chỉ là ngẫu nhiên như gặp người quen ở… quầy thu ngân, hay là bài phối hợp nhóm lợi ích đã tập dượt kỹ càng? Khán giả xin một lời bình, đạo diễn xin… giữ im lặng.
Vụ án nghìn tỷ khiến nhiều người tin đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng—còn phần chìm chắc đủ lạnh để ướp cả mùa hè Hà Nội. Mà Đại hội 14 đang tới gần như deadline nộp đồ án, nên câu hỏi càng “căng đét”: vì sao Bộ Công an chưa “gọi tên” cựu Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ?
Và rồi thuyết âm mưu lên sóng: có phải một màn “bắt tay chiến lược” giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và phe Nghệ An để đổi lấy hậu thuẫn? Hay đơn giản là kịch bản nhiều hồi, đạo diễn muốn khán giả… xem tiếp tập sau? Tạm thời chỉ biết: chính trị là môn nghệ thuật sắp đặt—ai sắp khéo thì ngồi ghế đạo diễn, ai sắp vụng thì thành diễn viên quần chúng.
Kết phim tạm thời: cầu vẫn cần xây, trách nhiệm vẫn cần rõ, còn khán giả thì mong toà xử minh bạch, kịch bản bớt plot twist—để khi đi qua cầu Đồng Việt, người ta không phải thì thầm “đồng nào… về đâu?”.
=================
Bộ Chính trị vừa tung “Kết luận 187” – nghe như mã số bí mật, nhưng thực ra là gói “giảm cân cấp phó” toàn hệ thống. Tinh gọn bộ máy, siết số lượng thứ trưởng từ trung ương tới địa phương: tóm lại, những chiếc ghế từng được gắn mác “an toàn như két sắt” nay chuyển sang chế độ… rung lắc mạnh. Ghế nào chỉ dùng để giữ chỗ, không tạo KPI, rất có thể sắp biến thành ghế xếp du lịch.
Các nhà quan sát bảo: đừng tưởng đây chỉ là câu khẩu hiệu “tinh giản” quen tai. Lần này giống như nhạc chủ đề “ghế nhạc” mở to hết cỡ: ghế ít, người đông, ai muốn trụ thì phải chạy nhanh hơn… nỗi sợ thất nghiệp. “Chạy chức, chạy quyền” vốn là môn thể thao phong trào, giờ coi chừng nâng cấp thành giải vô địch quốc gia. Phe cánh, nhóm lợi ích được dịp so kè chiến thuật: đội hình 4-4-2 hay 3-5-2 không quan trọng, quan trọng là “ai còn ghế sau tiếng còi mãn cuộc”.
Về bản chất, 187 là bài test sức mạnh: ai có hậu thuẫn sẽ “giữ ghế an toàn”, ai ít đồng minh dễ bị… trượt khỏi băng dự bị. Người dân thì được hứa hẹn “bộ máy thon gọn, chạy mượt”, nhưng thực tế có thể giống đợt đại tu sắp xếp lại chỗ ngồi: ghế không mất đi, chỉ chuyển từ người này sang… người này khác có phong độ tốt hơn.
Câu hỏi để ngỏ: 187 có đem lại nền hành chính gọn – nhẹ – nhanh như “ship hỏa tốc”, hay chỉ mở thêm vòng xoáy “săn ghế” khốc liệt với combo chạy KPI + chạy đường dài? Trong lúc chờ đáp án, chính trường dự kiến tăng nhiệt: dự báo nắng gắt, gió mạnh cấp… điều động, và khả năng xuất hiện mưa rào ghế dự phòng ở một vài nơi. Ai chưa thắt dây an toàn xin thắt ngay: mùa “giảm ghế” đã chính thức bắt đầu.
