Utah/Arizona — Khi các điều tra viên rà soát tin nhắn trực tuyến, ghi chú và những vỏ đạn có khắc chữ để truy t́m động cơ trong vụ bắn chết một trong những nhà hoạt động bảo thủ nổi bật nhất nước Mỹ tại sự kiện ở Đại học Utah Valley (UVU), nhà chức trách cũng đang xem xét liệu mối quan hệ t́nh cảm giữa nghi phạm Tyler Robinson và người bạn cùng pḥng đang chuyển giới có phải là một yếu tố liên quan hay không, theo Thống đốc Utah Spencer Cox trả lời chương tŕnh “State of the Union” của CNN.
Trong khi đó, trên khắp nước Mỹ, người thương mến Charlie Kirk – đồng sáng lập tổ chức sinh viên Turning Point USA, 31 tuổi và là đồng minh của Tổng thống Donald Trump – tham dự các buổi thắp nến cầu nguyện. Sân vận động State Farm (63.400 chỗ) ở Glendale, Arizona đang chuẩn bị cho lễ tưởng niệm quy mô lớn sáng 21/9, dự kiến phản ánh tầm ảnh hưởng của Kirk. Erika Kirk, vợ góa của ông, khẳng định sẽ tiếp tục sứ mệnh chồng: các chuyến diễn thuyết tại trường đại học và chương tŕnh podcast.
Nghi phạm đối mặt những cáo buộc nào?
Tyler Robinson, 22 tuổi, sẽ ra ṭa thứ Ba. Anh bị giam không cho tại ngoại tại Nhà giam Quận Utah với các cáo buộc ban đầu gồm giết người tăng nặng, nổ súng trọng tội và cản trở công lư. Tổng Chưởng lư Utah Derek Brown nói “mọi phương án đều được đặt lên bàn”, chưa khẳng định có theo đuổi án tử h́nh hay không.
Robinson được giữ ở khu giam đặc biệt để nhân viên theo dơi sát, chờ đánh giá sức khỏe tâm thần trong vài ngày tới, theo Trung sĩ Ray Ormond. Sau khi đánh giá, nhà giam sẽ xác định khu vực giam giữ phù hợp. Đây là biện pháp pḥng ngừa tiêu chuẩn trong các vụ nghiêm trọng; Ormond cho biết ông chưa nắm được việc Robinson đưa ra phát ngôn tự sát cụ thể nào. Robinson sẽ tiếp tục được giám sát bởi đội ngũ y tế, tâm lư và quản giáo trong suốt thời gian bị giam.
Động cơ: những ǵ đă biết và đang được xem xét
Nhà chức trách đang dựng lại chuỗi sự kiện dẫn Robinson lên mái ṭa nhà nơi anh bị cáo buộc bắn vào cổ Kirk trong sự kiện có khoảng 3.000 người tham dự tại UVU. Thống đốc Cox cho biết cảnh sát đang kiểm tra xem liệu mối quan hệ t́nh cảm với bạn cùng pḥng là người chuyển giới có liên quan đến vụ việc hay không. Ông nhấn mạnh người bạn đời/bạn cùng pḥng này hợp tác tích cực và không hề biết kế hoạch tấn công.
Cũng theo ông Cox, điều tra viên đang đánh giá một tờ ghi chú mà Robinson để lại; nội dung vẫn được thẩm định và sẽ được phản ánh trong hồ sơ truy tố khi phù hợp. Discord xác nhận có trao đổi giữa bạn cùng pḥng và một người bạn sau vụ nổ súng, trong đó kể lại nội dung tờ ghi chú nói trên.
Ngoài ra, cảnh sát chỉ ra các thông điệp chống phát xít được khắc trên vỏ đạn kèm khẩu súng trường nạp tay t́m thấy gần hiện trường, như câu “Hey fascist! Catch!” – theo ông Cox là thông điệp “tự nó nói lên tất cả”. Gia đ́nh cho hay Robinson trở nên quan tâm chính trị hơn vài năm gần đây và chỉ trích Kirk trong một bữa tối gia đ́nh gần đây.
Đáng chú ư, những khắc họa trên vỏ đạn c̣n pha trộn meme và ám chỉ tṛ chơi điện tử: chuỗi mũi tên giống tổ hợp điều khiển Helldivers 2, lời ca “Bella Ciao”, cùng một thông điệp troll: “If you read this, you are gay LMAO”.
Manh mối từ Discord và bước ngoặt bắt giữ
Theo bản khai, tin nhắn được cho là của Robinson trên Discord nói đến việc lấy súng ở điểm hẹn, giấu súng trong bụi, theo dơi khu vực, quấn súng bằng khăn và khắc chữ lên đạn; bạn cùng pḥng đă cho điều tra viên xem các tin nhắn này. Sau vụ nổ súng, trong một nhóm chat Discord, Robinson c̣n đùa rằng “bản sao” của ḿnh đă gây án.
Robinson bị bắt sau 33 giờ truy lùng, khi người cha nhận ra anh trong ảnh mà FBI công bố, thuyết phục anh tâm sự với mục sư thanh thiếu niên, rồi một người bạn gia đ́nh liên hệ Văn pḥng Cảnh sát trưởng Quận Washington. Vụ truy lùng thu hút sự chú ư toàn quốc và đi kèm làn sóng thông tin sai lệch trên mạng.
Tưởng niệm Charlie Kirk: từ thắp nến đến đại lễ
Tại New York, Wisconsin, Virginia, North Dakota, Utah và nhiều bang khác, người ủng hộ tổ chức thắp nến và cầu nguyện cho Kirk. Trên mạng xă hội, khẩu hiệu “I AM CHARLIE KIRK” trở thành lời tuyên xưng của nhiều người hâm mộ, trong khi nội dung các bài tranh luận và clip chính trị của ông tăng mạnh lượng xem.
Trong phát biểu công khai đầu tiên, Erika Kirk xúc động chia sẻ ảnh và video bên quan tài mở của chồng, tuyên bố duy tŕ The American Comeback Tour, hội nghị Americafest vào tháng 12 ở Phoenix và tiếp tục chương tŕnh radio/podcast: “Nếu bạn từng nghĩ sứ mệnh của chồng tôi đă mạnh mẽ, bạn chưa biết điều ǵ đâu…”. Cô nói đă phải giải thích cho hai con nhỏ về sự vắng mặt của cha: “Bố đang đi công tác cùng Chúa Jesus…”.
Tại UVU, nơi xảy ra vụ nổ súng, lớp học sẽ trở lại vào thứ Tư (đúng một tuần sau bi kịch), kèm dịch vụ tư vấn tâm lư cho sinh viên.
Bức tranh tổng quan
Nghi phạm: Tyler Robinson, 22 tuổi; bị giam không tại ngoại, chờ đánh giá sức khỏe tâm thần và ra ṭa.
Động cơ: đang điều tra; xem xét mối quan hệ cá nhân, ghi chú để lại, vỏ đạn khắc chữ và dấu vết kỹ thuật số (Discord).
Tưởng niệm: thắp nến khắp nước Mỹ; đại lễ 21/9 tại State Farm Stadium; Erika Kirk cam kết tiếp nối hành tŕnh của chồng.
Cuộc điều tra c̣n tiếp diễn. Nhưng từ những ngọn nến lặng lẽ đến lễ tưởng niệm quy mô sân vận động, sự ra đi của Charlie Kirk rơ ràng đă để lại dư chấn sâu rộng – cả trong đời sống chính trị lẫn trong cộng đồng những người trẻ mà ông từng nỗ lực truyền cảm hứng.
