Bước tiếp theo sau khi bỏ độc quyền vàng là lập sàn vàng?

[Romano]

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Nghị định xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Theo đó, các doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện sẽ được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xem xét cấp giấy phép sản xuất vàng miếng. Điều kiện về vốn điều lệ đối với ngân hàng tối thiểu là 50.000 tỷ đồng; với doanh nghiệp tối thiểu là 1.000 tỷ đồng.

Nghị định cũng yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vàng miếng phải chấp hành các quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ, công khai, minh bạch, lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng, đặc biệt là dữ liệu bên mua…

Nghị định số 232/2025/NĐ-CP là bước chuyển mới về tư duy quản lý thị trường vàng, từ kiểm soát chặt chẽ sang quản lý có tính thị trường hơn. Tuy nhiên, điều khiến người dân và nhà đầu tư quan tâm nhất là sau khi Nghị định được ban hành, chênh lệch giá vàng trong nước có giảm không và việc mua vàng có dễ thở hơn không.

Thực tế, sau khi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP được ban hành, giá vàng bán ra trong nước vẫn cao hơn gần 20 triệu đồng/lượng so với giá thế giới. Trao đổi với Báo Đầu tư, ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc) của Hội đồng Vàng Thế giới chỉ ra, nguyên nhân chính khiến giá vàng Việt Nam cao hơn nhiều so với giá thế giới là do nguồn cung khan hiếm (ngoài ra còn do VND mất giá). Để giảm chênh lệch giá vàng, theo ông Shaokai Fan, giải pháp quan trọng nhất là phải tăng nguồn cung thông qua cho phép nhập khẩu vàng trở lại. Nếu xóa bỏ độc quyền vàng, nhưng không tăng cung, thì chênh lệch vẫn sẽ duy trì ở mức cao.

Trong khi đó, chuyên gia Trần Duy Phương nhấn mạnh, Nghị định từ khi ban hành đến khi đi vào cuộc sống cần có thời gian (ban hành thông tư hướng dẫn, cấp phép cho các doanh nghiệp nhập khẩu và sản xuất vàng…). Khi NHNN cấp phép cho doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng, thì chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới chắc chắn sẽ giảm dần. Theo chuyên gia này, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới nên ở mức 5 - 7 triệu đồng/lượng là hợp lý.

Bước tiếp theo là lập sàn vàng?

Nghị định số 232/2025/NĐ-CP không đề cập việc thành lập sàn vàng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định, sau khi bỏ độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng, bước tiếp theo là thành lập sàn vàng.

Có thông tin cho rằng, NHNN sẽ cho phép một số ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước lập sàn vàng tại trung tâm tài chính. Tuy nhiên, thông tin này chưa được NHNN xác nhận.

Theo PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh, việc lập sàn vàng trong trung tâm tài chính là cần thiết, giúp giảm cầu vàng vật chất, liên thông với giá vàng thế giới, minh bạch giao dịch, chống thất thu thuế, huy động vàng trong dân vào mục đích phát triển kinh tế…

“Hiện nguồn cung vàng trong nước hết sức khan hiếm, dẫn đến chênh lệch cao so với giá thế giới. Vì vậy, để bình ổn thị trường vàng, quan trọng nhất là phải tăng cung. Tuy nhiên, nếu nhập khẩu quá nhiều vàng vật chất sẽ gây áp lực lên tỷ giá. Lập sàn vàng có thể đáp ứng nhu cầu hưởng chênh lệch giá vàng cho nhà đầu tư, mà không gây nhiều áp lực cho vàng vật chất”, PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM) nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng lưu ý, cùng với việc cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu, cần giám sát sử dụng nguồn nguyên liệu này đúng mục đích; có giải pháp để khuyến khích sản xuất và xuất khẩu vàng trang sức để cân bằng nguồn ngoại tệ. Ngoài ra, lượng vàng nắm giữ trong dân rất lớn, NHNN và Chính phủ cần nghiên cứu, có giải pháp để huy động nguồn vốn lớn này vào sản xuất, kinh doanh.