Thảm cảnh thiếu đói và suy dinh dưỡng đang phủ bóng lên toàn bộ Dải Gaza, nơi hàng triệu người dân phải vật lộn để sống sót từng ngày.
Vòng lặp u ám trong cuộc mưu sinh
Khoảng 2 triệu người Palestine tại Dải Gaza đang phải đối mặt với vòng lặp u ám trong cuộc mưu sinh mỗi ngày: lùng sục các khu chợ tìm nguồn thực phẩm ít ỏi, mạo hiểm tính mạng trước làn đạn của binh sĩ Israel khi băng qua khu vực giao tranh để tới được những điểm phân phát cứu trợ hiếm hoi, hay nhặt nhạnh gỗ vụn từ đống đổ nát để nhóm bếp nấu ăn.
Tình trạng thiếu lương thực đặc biệt nghiêm trọng ở khu vực phía Bắc, nơi rất ít điểm phát cứu trợ còn hoạt động. Hôm 22/8, Cơ quan Phân loại Giai đoạn An ninh Lương thực Tích hợp (IPC) xác nhận thành phố Gaza và vùng phụ cận đã hội đủ các tiêu chí để được tuyên bố là rơi vào nạn đói. Đây là lần đầu tiên một khu vực ở Trung Đông bị xác định trong tình trạng này.
Thành phố Gaza và vùng phụ cận đã hội đủ các tiêu chí để được tuyên bố là rơi vào nạn đói. Ảnh: WSJ
“Hoàn cảnh của chúng tôi đến sắt đá cũng phải rơi lệ”, chị Hala Al-Kamouni, 49 tuổi, sống cùng 5 người con trong một chiếc lều tại Gaza, chia sẻ. Ba người con khác của bà đã thiệt mạng trong một cuộc không kích.
Có những ngày chị Al-Kamouni không tìm được chút gì để ăn. Phần lớn thời gian trong ngày của bà là xếp hàng cùng hàng trăm người khác chờ lấy nước từ xe bồn. Khi tìm được ít lương thực, bà lại đi nhặt quần áo cũ, bìa carton để nhóm lửa nấu ăn.
Chị Al-Kamouni không cho con tới các điểm phát cứu trợ vì lo sợ các con có thể bị sát hại. Thay vào đó, chị tìm kiếm chút thực phẩm trong chợ, dựa vào khoản tiền người thân từ nước ngoài gửi qua ứng dụng điện thoại.
Từ tháng 5, Israel thay đổi cơ chế phân phối viện trợ ở Gaza, gần như xóa bỏ hệ thống do Liên Hợp Quốc dẫn dắt trước đây và đưa Quỹ Nhân đạo Gaza (GHF) vào thay thế. Theo giới chức y tế địa phương, trong hai tháng kể từ khi cơ chế này được thực hiện, hàng trăm người đã thiệt mạng và nhiều người khác bị thương khi chen lấn để nhận lương thực từ một vài điểm phân phát của GHF. Quân đội Israel thừa nhận nổ súng vào đám đông khi họ tới gần binh lính, nhưng cho rằng con số thương vong do phía Gaza công bố đã bị “phóng đại”.
“Thà chịu đói còn hơn bỏ mạng”
“Tôi nói với con trai rằng tôi thà chịu đói còn hơn để con liều mạng rồi bỏ mạng ở đó”, chị Al-Kamouni nói.
Theo IPC, ngoài khu vực chính thức được xác định nạn đói ở thành phố Gaza, toàn bộ Dải Gaza hiện đều trong tình trạng khủng hoảng lương thực – với tỷ lệ suy dinh dưỡng cấp tính và số ca chết đói ngày càng tăng, dù mức độ nặng nhẹ khác nhau giữa từng vùng.
Liên Hợp Quốc ghi nhận số ca suy dinh dưỡng và tử vong liên quan đến đói ở trẻ em tăng mạnh trong mùa hè. UNICEF cho biết, số trẻ em được chẩn đoán suy dinh dưỡng đã tăng từ hơn 2.000 trường hợp hồi tháng 2 lên hơn 12.000 vào tháng 7.
Bác sĩ người Palestine kiểm tra một em bí bị suy dinh dưỡng ở thành phố Gaza. Ảnh: Reuters
Đơn vị điều phối các vấn đề dân sự (Cogat) của quân đội Israel bác bỏ đánh giá của IPC, cáo buộc cơ quan này bỏ qua dữ liệu do Israel cung cấp và dựa vào “các nguồn thiếu khách quan”. Phía Israel khẳng định đã có nỗ lực ứng phó khủng hoảng, trong đó có việc cho phép nhiều xe tải viện trợ nhân đạo vào Gaza và mở cửa trở lại cho một số nhà cung cấp thương mại.
Giới chức Israel hạ thấp mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng và quy trách nhiệm cho Hamas – lực lượng đã phát động cuộc tấn công ngày 7/10/2023, châm ngòi cho cuộc chiến và đến nay vẫn không hạ vũ khí.
Trong khi đó, áp lực mưu sinh của người dân Gaza ngày càng đè nặng. Một số đã chia sẻ với Wall Street Journal qua điện thoại và tin nhắn về hành trình tìm thức ăn.
Chị Eman Aljerjawe, 38 tuổi, mẹ của 6 người con, từng cùng chồng điều hành một nhà hàng BBQ ở thành phố Gaza. Nhà hàng bị phá hủy trong chiến sự, và từ chỗ là người phục vụ, gia đình chị trở thành người nhận cứu trợ.
Ban đầu, gia đình trông cậy vào các bếp ăn từ thiện nhưng sau đó ngay cả nơi này cũng cạn kiệt nguồn cung. Aljerjawe từng tích trữ 7 bao bột mì, mỗi bao 25 kg, nhưng nay đã hết sạch. Có những tuần liền chị không có bột để làm bánh. Hiện mỗi ngày chị cố nấu 1 kg gạo chia cho 8 người trong gia đình làm bữa ăn chính.
“Tôi không thể tích trữ thêm bất cứ thứ gì. Những gì mọi người thấy trên mạng chẳng là gì so với thực tế”, Aljerjawe nói, giọng mệt mỏi vì đói và cái nóng mùa hè.
Nỗi tuyệt vọng lặp lại từng ngày ở Gaza
Dữ liệu của Cogat cho thấy, lượng lương thực được đưa vào Gaza tháng 8 có tăng nhẹ so với giai đoạn tháng 5–7, mang lại chút hy vọng cho gia đình Aljerjawe. Nhờ quyên góp trên TikTok và bán một số món đồ ngoài chợ, gia đình có thể gom đủ tiền mua bột mì cho hai ngày và hai gói bánh quy để chia nhau.
“Nhưng nếu chúng tôi không có chút tiền nào, thì chẳng thể mua nổi gì cả,” chị nói.
Cũng ở Gaza City, chị Nirmeen Majed, 38 tuổi, mẹ của 5 con, từng là giáo viên tại một trường học do Liên Hợp Quốc điều hành.
“Mỗi sáng tôi tỉnh dậy với những lời quen thuộc từ các con: ‘Mẹ ơi, con đói, con muốn ăn’”, chị kể. Gia đình có khi phải nhịn đói nhiều ngày liền, đến mức phải mua thực phẩm từ những kẻ cướp phá hàng cứu trợ.
“Họ rất đáng sợ, tôi thậm chí không muốn nói chuyện, nhưng tôi chẳng còn lựa chọn nào khác. Chiến tranh buộc tôi phải giao dịch với những kẻ xấu”, chị Majed chia sẻ.
Chị Fatima Majdi Hamouda, 34 tuổi, đến từ miền Bắc Gaza, hiện đang trú ẩn cùng gia đình ở Deir al-Balah (miền trung Gaza), cho biết món quà sinh nhật mới đây mà chồng và các con tặng chị là một túi nhỏ cà chua, dưa chuột, ít khoai tây và một quả dưa hấu. Đây là lần đầu tiên sau nhiều tháng gia đình được ăn trái cây.
Người chồng mỉm cười trao túi rau quả cho vợ. Gia đình 6 người, trong đó có 4 đứa trẻ, chỉ ăn khoảng một bữa mỗi ngày. Ngoài cửa sổ, chị thấy trẻ con lục lọi trên đường tìm thức ăn.
“Chúng tôi kiệt quệ, như thể đang trải qua cái chết lặp đi lặp lại mỗi ngày”, chị Hamouda nói.
VietBF@ sưu tập
