Tổng thống Donald Trump đang nỗ lực để sắp xếp cuộc hội nghị thượng đỉnh Nga-Ukraine trong vài tuần sắp tới nhằm mở ra cơ hội nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm qua. Nhưng dường như vẫn c̣n hàng loạt sự cản trở đối với nỗ lực trên của ông Trump.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (bên trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh minh họa)
Theo
NBC News, một số nhân vật lănh đạo châu Âu cho rằng không nên tổ chức bất cứ cuộc gặp nào trước khi phía Nga đồng ư sẽ cho ngừng bắn. Trong khi nhiều phân tích gia vẫn đang hoài nghi về khả năng Tổng thống Putin sẽ chấp thuận việc gặp người đồng cấp Ukraine. Và ngay cả khi Putin có đồng ư, câu hỏi thật khó khăn vẫn là sẽ cho tổ chức ở đâu, khi ông Putin đang đối mặt với lệnh bắt giữ của
Ṭa án H́nh sự Quốc tế (ICC).
Điện Kremlin vẫn giữ thái độ im lặng, mập mờ
Ngày 18/8, Tổng thống Trump có tiết lộ ra rằng, ông đă gọi điện cho Putin để bắt đầu sắp xếp cuộc gặp, trong khi đang dự hội đàm quan trọng tại Ṭa Bạch Ốc với Tổng thống Zelensky và nhiều nhân vật lănh đạo của châu Âu.
Hôm 19/8, ông Trump tiếp tục khẳng định trên chương tŕnh Fox & Friends:
"Tôi đă sắp xếp mọi chuyện với ông Putin và ông Zelensky, và các bạn biết đấy, chính họ mới là người đưa ra quyết định. Chúng ta ở cách xa 7,000 dặm", ông này nói thêm.
Theo đó, ông Trump có vẻ rất sốt sắng, mong muốn đẩy nhanh tiến tŕnh đi đến đàm phán giữa Nga và Ukraine.
"Tôi nghĩ điều đó sẽ diễn ra khá sớm", Tổng thống Phần Lan ông Alexander Stubb có nói với
NBC News, bày tỏ hi vọng cuộc gặp có thể sẽ diễn ra trong ṿng hai tuần tới.
Tuy nhiên, Moscow lại đang thể hiện sự mơ hồ trước những yêu cầu nói trên.
"Chúng tôi không bác bỏ bất cứ h́nh thức nào: song phương hay ba bên", Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết. Nhưng ông cảnh cáo rằng bất cứ hội nghị thượng đỉnh nào cũng phải được chuẩn bị từng bước một, dần dần, bắt đầu từ cấp chuyên gia rồi mới tiến đến các bước cần thiết.
Phát biểu trên kênh truyền h́nh Rossiya-24, Ngoại trưởng Lavrov nói thêm rằng ,các cuộc tiếp xúc có liên quan đến cấp lănh đạo cao nhất cần phải được chuẩn bị hết sức thận trọng.
Địa điểm tổ chức cuộc gặp gỡ vẫn c̣n đang bỏ ngỏ
Tổng thống Zelensky cho biết, ông sẵn sàng để gặp Tổng thống Putin, nhưng chưa rơ cuộc gặp có thể diễn ra ở nơi nào.
Tổng thống Trump cho biết rằng địa điểm vẫn đang được xác định và việc t́m một nơi trung lập để tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Ukraine đang trở thành cuộc đồn đoán trong giới ngoại giao.
Thụy Sĩ, quốc gia được Tổng thống Phần Lan Stubb và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đưa ra đề xuất, đă lên tiếng cho biết họ sẽ sẵn sàng để đón tiếp và sẽ cho phép Putin được miễn tố về lệnh bắt giữ của
Ṭa án H́nh sự Quốc tế (ICC).
Ngoại trưởng Thụy Sĩ Ignazio Cassis nói rằng việc chào đón ông Putin đến Thụy Sĩ là hoàn toàn có thể đạt được.
Thủ tướng Áo Christian Stocker trong một bài đăng trên mạng xă hội X cũng đề nghị:
"Chúng tôi sẵn sàng để hỗ trợ tích cực", nhằm ám chỉ đến khả năng đứng ra tổ chức cuộc hội nghị thượng đỉnh này.
Hungary cũng có thể là một lựa chọn. Thủ tướng Viktor Orban cũng duy tŕ bang giao gần gũi với Nga, dù cho điều này có thể khiến cho Kiev cảm thấy đây là một địa điểm
"kém hấp dẫn hơn".(?)
Tuy nhiên, vẫn c̣n có nhiều chướng ngại khác. Chuyến bay của Tổng thống Putin đến Thụy Sĩ hay Hungary đều có nguy cơ phải bay qua không phận những quốc gia có thể không sẵn sàng chấp nhận nếu máy bay của ông bị buộc phải hạ cánh khẩn cấp.
Những sự lựa chọn an toàn hơn cho cuộc gặp thượng đỉnh có thể là Thổ Nhĩ Kỳ, nơi từng đứng ra tổ chức các cuộc đàm phán giữa Nga-Ukraine trước đây, vốn chỉ để bàn chuyện trao trả tù binh của 2 bên. Bên cạnh đó, Qatar cũng có thể là một sự lựa chọn tốt khi quốc gia này vốn quen thuộc với vai tṛ trung gian trong các cuộc đàm phán căng thẳng như giữa Israel và bọn khủng bố Hamas.
Cựu cố vấn Điện Kremlin, ông Sergei Markov, gợi ư hội nghị có thể diễn ra vào cuối tháng 8 và Saudi Arabia có thể là nước chủ nhà.
Ngoài ra, c̣n một địa điểm nửa là Hoa Kỳ. Nước này cũng không tham gia các quy chế của ICC và gần đây cả Tổng thống Putin lẫn Tổng thống Zelensky đều từng đến đây để có các cuộc gặp thượng đỉnh quan trọng.
Liệu rằng cuộc gặp gỡ này sẽ trở thành hiện thực?
Ông Keir Giles, chuyên gia tại viện nghiên cứu
Chatham House (Anh), đưa ra nhận định cho rằng, một cuộc gặp giữa hai vị lănh đạo Nga-Ukraine tuy không phải là điều bất khả thi nhưng sẽ là một sự bất ngờ lớn. Ông này nói rằng, Tổng thống Putin đă tránh gặp người đồng cấp Ukraine v́ điều này được cho là sẽ mâu thuẫn với quan điểm của Nga khi nói đến tính cách hợp pháp trong vai tṛ Tổng thống Ukraine của ông Zelensky, điều mà phía Nga đă nhiều lần có nhắc đến.
Bà Tatiana Stanovaya, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu Âu-Á Carnegie ở Nga, cũng bày tỏ những sự hoài nghi nhất định. Bà viết trên X rằng cuộc gặp này sẽ không mang lại nhiều ư nghĩa với Tổng thống Putin và sẽ không diễn ra trong bối cảnh hiện nay.
Bà cho biết Tổng thống Putin nhiều lần khẳng định rằng một cuộc gặp chỉ có thể diễn ra nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, mà trên thực tế có nghĩa là
ông Zelensky phải chấp nhận các yêu sách của Nga đưa ra để cho kết thúc chiến tranh.
