|
Trong một động thái bất ngờ đảo ngược các hạn chế công nghệ kéo dài nhiều năm của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã cho phép Nvidia tiếp tục bán một loại chip AI quan trọng được thiết kế riêng cho thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, thay vì ăn mừng, phản ứng của Bắc Kinh lại khá thờ ơ, mặc dù từ lâu đã thúc giục Washington nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt. Trong những tuần kể từ khi chính sách thay đổi hoàn toàn, Bắc Kinh đã gọi con chip này là một rủi ro an ninh, triệu tập Nvidia để giải thích và khuyến khích các công ty của mình không sử dụng nó.
Tâm lý không mấy lạc quan này phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh trong việc xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn tự cung tự cấp – và sự tự tin vào tiến trình phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp chip trong nước.
Nhưng sự thờ ơ này cũng có thể thể hiện một số động thái chính trị. Bất chấp những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực bán dẫn, Trung Quốc vẫn cần chip và công nghệ của Mỹ. Các chuyên gia cho biết, Huawei, nhà vô địch quốc gia của Trung Quốc, đã phát triển chip có hiệu năng tương đương – và trong một số trường hợp còn vượt trội hơn – chip Nvidia mới được phê duyệt. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn muốn có các bộ xử lý AI tiên tiến hơn vẫn bị chặn bởi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ.
Trong những năm kể từ khi Trump lần đầu áp đặt các hạn chế công nghệ đối với Huawei trong nhiệm kỳ đầu tiên, công nghệ chip của Trung Quốc đã có những bước tiến đáng kể, được thúc đẩy bởi sự thất vọng ngày càng tăng khi Washington áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, Xiang Ligang, tổng giám đốc một tập đoàn công nghệ có trụ sở tại Bắc Kinh và là cố vấn của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, cho biết.
“Chúng tôi có khả năng này, không giống như họ tưởng tượng – rằng nếu Trung Quốc bị chặn, Trung Quốc sẽ không thể hoạt động, hoặc Trung Quốc sẽ bị hủy diệt”, ông nói.
Đối với ông, sự thay đổi chính sách này chỉ phản ánh tầm quan trọng của việc có một chuỗi cung ứng chip hoàn toàn trong nước.
“Đối với các công ty Trung Quốc, chúng tôi có thể chỉ có một lựa chọn nếu muốn đảm bảo nguồn cung chip tương đối an toàn – nghĩa là dựa vào chip do chính chúng tôi sản xuất trong nước”, Xiang nói.
Đó có thể là mục tiêu của Trung Quốc, nhưng trong cuộc đua AI đầy rủi ro, với tất cả những tác động đến an ninh quốc gia, Hoa Kỳ vẫn là người dẫn đầu, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại.
Trung Quốc không hề "ngây thơ"
Con chip được chú ý là H20 của Nvidia, được công ty chip AI hàng đầu tung ra vào năm ngoái để duy trì khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc sau các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt được áp dụng dưới thời chính quyền Biden, vốn đã ngăn chặn việc xuất khẩu chip có hiệu năng xử lý cao.
Tháng trước, Trump đã bật đèn xanh cho việc bán chip này cho Trung Quốc sau lệnh cấm vào tháng 4 khi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng sâu sắc.
Trump đã biện minh cho quyết định của mình bằng cách gọi con chip này là "lỗi thời", vì nó tụt hậu so với các bộ xử lý AI tiên tiến của công ty như Blackwell hoặc H100, vốn là nền tảng của H20. Ông và các quan chức dường như đã ủng hộ quan điểm từ lâu được CEO Jensen Huang của Nvidia thúc đẩy - rằng Mỹ chỉ có thể duy trì vị thế dẫn đầu công nghệ bằng cách đảm bảo chip của mình vẫn là tiêu chuẩn toàn cầu.
"Bạn muốn bán cho Trung Quốc đủ để các nhà phát triển của họ nghiện công nghệ Mỹ", Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick phát biểu vào tháng trước.
Nhưng sự đảo ngược đột ngột này đã làm dấy lên những câu hỏi về cách tiếp cận giao dịch của Trump đối với an ninh quốc gia - vốn từng bị coi là nằm ngoài giới hạn của việc mặc cả.
Mặt khác, Trung Quốc đang lo ngại về những rủi ro bảo mật được cho là của chip H20 của Nvidia, chẳng hạn như các tính năng "theo dõi và định vị" và "tắt máy từ xa", những tính năng mà một số nhà lập pháp Hoa Kỳ đã yêu cầu nhưng Nvidia phủ nhận việc họ đã tích hợp vào chip của mình.
Cơ quan giám sát không gian mạng và Bộ Công nghiệp Trung Quốc sau đó đã triệu tập gã khổng lồ chip Mỹ về những lo ngại về bảo mật và kêu gọi các công ty tránh sử dụng chip H20, một diễn biến đã được Bloomberg đưa tin trước đó.
Một công ty công nghệ lớn của Trung Quốc, vốn đã phát triển các mô hình AI, đã nhận được thông báo từ chính quyền, kêu gọi họ thận trọng khi sử dụng chip H20 và khuyến cáo không nên mua chúng, một nguồn tin nội bộ giấu tên cho biết.
CNN đã liên hệ với Bộ và các cơ quan quản lý không gian mạng để xin bình luận.
Một phát ngôn viên của Nvidia nói với CNN rằng NVIDIA "không có 'cửa hậu' trong chip của chúng tôi, cho phép bất kỳ ai truy cập hoặc kiểm soát chúng từ xa."
Người phát ngôn này nói thêm: "Việc cấm bán H20 tại Trung Quốc sẽ chỉ gây tổn hại đến vị thế dẫn đầu về kinh tế và công nghệ của Hoa Kỳ mà không mang lại lợi ích an ninh quốc gia nào".
Nhưng Trung Quốc tin rằng Mỹ đang chơi không công bằng, Xiang nói.
“Những gì chúng tôi thực sự muốn, các ông lại từ chối bán cho chúng tôi. Với những thứ các ông đã coi là lỗi thời, các ông vẫn muốn đổ chúng vào thị trường của chúng tôi và chiếm lĩnh thị trường của chúng tôi. Các ông thực sự nghĩ chúng tôi ngây thơ đến vậy sao?” ông nói.
Vẫn được săn đón
Bất chấp những lo ngại của Bắc Kinh và hiệu suất giảm sút của H20, các chip này vẫn được các công ty Trung Quốc săn đón ráo riết.
Công ty nghiên cứu cổ phiếu Bernstein ước tính rằng lượng chip được vận chuyển đến Trung Quốc trong năm nay sẽ đạt 1,5 triệu đơn vị, tương đương khoảng 23 tỷ USD doanh thu, nếu không có các hạn chế xuất khẩu của Trump. Những khách hàng lớn bao gồm các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như ByteDance, chủ sở hữu TikTok, Alibaba và Tencent.
Mặc dù các chip AI hàng đầu của Huawei vượt trội về sức mạnh tính toán - một trong những thước đo quan trọng để đánh giá hiệu suất của bộ xử lý - so với H20, nhưng chúng lại kém hơn về băng thông bộ nhớ, yếu tố quyết định lượng dữ liệu có thể di chuyển giữa bộ nhớ của chip và bộ phận tính toán.
Băng thông đó phụ thuộc vào công nghệ được gọi là Bộ nhớ Băng thông Cao (HBM) được sử dụng trong chip AI để đảm bảo truyền dữ liệu hiệu quả trong quá trình đào tạo mô hình AI.
Theo bà MS Hwang, giám đốc nghiên cứu tại công ty nghiên cứu Counterpoint Research, nhà sản xuất HBM hàng đầu Trung Quốc CXMT, hay ChangXin Memory Technologies, vẫn chậm hơn khoảng ba đến bốn năm so với các công ty hàng đầu trong ngành như SK Hynix và Samsung của Hàn Quốc, và Micron của Mỹ.
Năm ngoái, chính quyền Biden đã thắt chặt hơn nữa việc kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc, bao gồm cả việc hạn chế bán HBM, buộc các công ty Trung Quốc phải dựa vào kho dự trữ hiện có.
Bắc Kinh đã yêu cầu Washington dỡ bỏ các hạn chế đối với HBM như một phần của các cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại, Financial Times đưa tin tuần này.
Qingyuan Lin, nhà phân tích cấp cao tại Bernstein, chuyên tập trung vào ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc, cho biết sức hấp dẫn chính của H20 đối với các công ty Trung Quốc còn nằm ở năng lực sản xuất hạn chế của Huawei và hệ sinh thái vững chắc của Nvidia.
Ông nói: "Ngay cả khi bạn muốn thay thế hoàn toàn nhu cầu H20 bằng các công ty trong nước, họ cũng không thể cung cấp đủ số lượng chip cần thiết".
Ông Lin cho biết, tình trạng tắc nghẽn nguồn cung xuất phát từ những hạn chế trong việc mở rộng quy mô sản xuất các đơn vị tính toán của chip AI và việc tích hợp các thành phần khác nhau vào chúng, một công nghệ được gọi là đóng gói tiên tiến trong ngành.
Bernstein ước tính lượng chip AI tiên tiến của Huawei được xuất xưởng vào năm 2025 sẽ đạt khoảng 700.000 đơn vị, vẫn còn kém xa so với nhu cầu trong nước.
CNN đã liên hệ với Huawei để xin bình luận.
Trong khi đó, hệ sinh thái mạnh mẽ của Nvidia, vốn tích hợp chip với nền tảng phần mềm của hãng, đã tạo ra cái mà các chuyên gia gọi là "hào nước", khiến các nhà phát triển AI đào tạo mô hình trên phần mềm của Nvidia gặp khó khăn và tốn kém khi chuyển sang các giải pháp thay thế.
"H20 đi kèm với một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm cả hỗ trợ phần cứng và phần mềm, đảm bảo khả năng tương thích tốt hơn và dễ dàng tích hợp", Brady Wang, phó giám đốc tại Counterpoint, cho biết. "Sự trưởng thành của hệ sinh thái này vẫn là một thách thức đối với nhiều chip do Trung Quốc phát triển, khiến H20 trở nên hấp dẫn hơn mặc dù có nhược điểm về giá thành."
'Rất gần'
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng không nên đánh giá thấp sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong công nghệ bán dẫn. Nhiều năm thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đã mang lại cả tính cấp bách lẫn cơ hội cho nỗ lực tự cung tự cấp của Bắc Kinh, Lin nói.
Mặc dù công nghệ sản xuất chip dường như bị đình trệ sau khi điện thoại thông minh hàng đầu năm 2023 của Huawei giới thiệu những con chip tiên tiến mà các quan chức Mỹ cho là cực kỳ khó sản xuất, nhưng các công ty sản xuất thiết bị chip trong nước vẫn đang dần giành được thị phần, ông nói.
"Các công ty trong nước thực sự có rất ít cơ hội giành được thị phần từ các công ty toàn cầu do khoảng cách công nghệ, nhưng việc kiểm soát xuất khẩu đã tạo ra một thị trường chưa từng tồn tại trước đây và đẩy nhanh quá trình thay thế trong nước", ông nói.
Berstein dự đoán tỷ lệ chip AI tự sản xuất tại Trung Quốc sẽ tăng từ 17% vào năm 2023 lên 55% vào năm 2027, trong khi các nhà cung cấp Mỹ như Nvidia và AMD sẽ giảm từ 83% xuống còn 45%.
Vào tháng 4, Huang của Nvidia đã gặp Trump tại Washington, kêu gọi chính quyền nới lỏng kiểm soát xuất khẩu chip và cho rằng cần phải đẩy nhanh việc phổ biến công nghệ AI của Mỹ trên toàn thế giới.
“Không còn nghi ngờ gì nữa, Huawei là một trong những công ty công nghệ đáng gờm nhất thế giới… họ đã đạt được những tiến bộ vượt bậc trong vài năm qua,” ông nói.
“Trung Quốc đang bám sát chúng tôi. Chúng tôi đang rất, rất gần.”
|
|
