Danh sách nhân sự Đại hội lần đầu tiên được chốt vào kỳ Hội nghị Trung ương 11 hồi tháng 4. Hội nghị Trung ương 12 vừa diễn ra vào tháng 7 lại một lần nữa hiệu chỉnh theo tình hình mới. Tại Hội nghị Trung ương 11, phe Phan Văn Giang thắng lớn khi đưa được Nguyễn Tân Cương vào danh sách tân Ủy viên Bộ Chính trị. Nguyễn Tân Cương được xem là ứng viên duy nhất cho ghế Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nếu không có tướng nào khác trong Bộ được lựa chọn. Tuy nhiên, tại Hội nghị Trung ương 12, thế cờ bắt đầu thay đổi.
Để xây dựng được một đối thủ cạnh tranh với Nguyễn Tân Cương, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phải trải qua nhiều thử nghiệm và điều chỉnh chiến lược. Ban đầu, ông ưu tiên cho Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến – người Hưng Yên, có hàm Thượng tướng và là Ủy viên Trung ương Đảng. Tuy nhiên, ông Chiến không thể cạnh tranh với Nguyễn Tân Cương, do không có được sự hậu thuẫn từ nhóm tướng lĩnh Bộ Tổng tham mưu.
Tô Lâm tiếp tục thử nghiệm với tướng Nguyễn Hồng Thái – một Trung tướng, Ủy viên Trung ương, đang giữ quyền chỉ huy Quân khu 1. Sau Hội nghị Trung ương 11, ông Thái được điều về Bộ Quốc phòng làm Thứ trưởng. Tuy nhiên, ông vẫn là nhân tố mới, chưa đủ sức đối đầu với tướng Nguyễn Tân Cương.
Theo truyền thống, trong nội bộ Quân đội có hai nhánh quyền lực chính: Bộ Tổng tham mưu và Tổng cục Chính trị. Những ai từng giữ vị trí đứng đầu một trong hai nhánh này mới có khả năng tranh cử chức Bộ trưởng Quốc phòng. Các ví dụ điển hình là Phùng Quang Thanh và Phan Văn Giang từ Bộ Tổng tham mưu; Ngô Xuân Lịch và Lương Cường từ Tổng cục Chính trị. Tướng Hoàng Xuân Chiến và Nguyễn Hồng Thái không nằm trong hai vị trí này, nên bị đánh giá yếu thế hơn.
Nguyễn Tân Cương
Để đấu lại Nguyễn Tân Cương – người đang giữ chức Tổng Tham mưu trưởng, Tô Lâm buộc phải liên minh với người đứng đầu Tổng cục Chính trị. Đó chính là lý do ông chọn Trịnh Văn Quyết làm phương án thứ ba. Từ tháng 8/2024, Tướng Quyết được đưa vào Ban Bí thư – một bước đi khẳng định rằng ông thuộc hệ sinh thái quyền lực của Tô Lâm. Cả hai cùng quê Hải Dương – Hưng Yên cũ, tạo nên một liên minh địa phương chính trị.
Sau một thời gian vận động và đấu đá nội bộ, ngày 14/7/2025, Trịnh Văn Quyết được thăng hàm Đại tướng – bước đi quan trọng giúp ông trở thành đối thủ "ngang cơ" với Nguyễn Tân Cương. Nếu Trịnh Văn Quyết được đưa vào Bộ Chính trị tại Hội nghị Trung ương 12, thì vị trí ứng viên Bộ trưởng Quốc phòng sẽ không còn là độc quyền của Nguyễn Tân Cương.
Đó là lý do Tô Lâm đã thúc đẩy tổ chức Hội nghị Trung ương 12 sớm 3 tháng. Nếu Trịnh Văn Quyết thất bại ở kỳ này, vẫn còn Hội nghị Trung ương 13 để "sửa sai". Nhưng nếu chờ đến tháng 10 mới tổ chức Hội nghị Trung ương 12 thì cơ hội cho Trịnh Văn Quyết sẽ không còn.
Trịnh Văn Quyết
Theo giới thạo tin cung đình, khả năng Trịnh Văn Quyết được duyệt tại Hội nghị tới là 90%. Khi đó, trận đấu giữa ông và Nguyễn Tân Cương sẽ bước vào giai đoạn "50-50", hứa hẹn một cuộc tranh chấp quyền lực gay cấn đến phút chót trước Đại hội XIV.
Ngày 28/7/2025, trong bối cảnh chỉ còn hơn 4 tháng trước Đại hội Đảng lần thứ XIV, một loạt đồn đoán rộ lên rằng Bắc Kinh đang “bật đèn xanh” cho một nhóm tướng lĩnh bảo thủ thân Trung Quốc trong Quân đội Nhân dân Việt Nam – như một nỗ lực tạo đối trọng với phe Công an do Tổng Bí thư Tô Lâm đứng đầu.
Sự trùng khớp về thời điểm đã khiến nhiều nhà quan sát tin rằng những đồn đoán này không phải là vô căn cứ. Đây không còn là một diễn biến mang tính nghiệp vụ đơn thuần, mà được xem như thông điệp chính trị công khai của Tổng Bí thư Tô Lâm gửi đến toàn bộ hệ thống:
“Ai chưa chọn phe, phải chọn ngay. Đừng để lỡ nhịp.”
Từ đầu năm 2025, nhiều phân tích quốc tế đã cảnh báo nguy cơ Bắc Kinh tăng cường can dự vào nội bộ chính trường Việt Nam. Theo đó, Trung Quốc được cho là hậu thuẫn một nhóm lãnh đạo cao cấp có xu hướng bảo thủ, gắn bó với lý tưởng “trung thành với Chủ nghĩa xã hội” và được dẫn dắt bởi một số tướng lĩnh quân đội – đặc biệt từ Tổng cục Chính trị.
Các nguồn thạo tin cho hay, nhóm tướng lĩnh này đang ráo riết vận động hành lang nhằm mở rộng quyền giám sát tư tưởng – một lĩnh vực ngày càng khó kiểm soát khi xu hướng "tự diễn biến – tự chuyển hóa" bắt đầu lan rộng trong nội bộ quân đội, nhất là ở tầng lớp sĩ quan trẻ và trung cấp có nhiều tiếp xúc với mạng xã hội.
Chỉ hai ngày trước đó, ngày 26/7/2025, Bộ Quốc phòng đã ban hành Thông tư 81, siết chặt quy định về việc phát ngôn trên Internet đối với quân nhân – được coi là phản ứng trực tiếp của Tổng cục Chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đại tướng Trịnh Văn Quyết, nhằm ngăn chặn sự lan tỏa các tư tưởng bị coi là “lệch chuẩn”.
Trong bối cảnh đó, việc Tổng Bí thư Tô Lâm bất ngờ đến làm việc tại Cục An ninh chính trị nội bộ – cơ quan chuyên trách về kiểm soát tư tưởng – được hiểu là một bước đi chiến lược nhằm phản công giành lại quyền kiểm soát dư luận trên không gian mạng, vốn đang do hệ thống quân đội chi phối gần như tuyệt đối.
Vì sao Tô Lâm chọn thời điểm này để ra tay?
Câu trả lời có thể được lý giải từ ba yếu tố chính:
Nguy cơ đánh mất quyền kiểm soát tư tưởng trong quân đội.
Truyền thống "trung thành với Tổ quốc" đang dần bị thay thế bằng khẩu hiệu "trung thành với Đảng" – cụ thể là Đảng của Tổng Bí thư Tô Lâm. Nhưng trong nội bộ quân đội, tiếng nói phản biện ngày càng nhiều và không còn dễ dàng bị dập tắt như trước.
Sự can thiệp âm thầm của Bắc Kinh.
Việc Trung Quốc hậu thuẫn các tướng lĩnh bảo thủ nhằm tạo thế cân bằng quyền lực với Tô Lâm là điều không thể coi nhẹ. Trong bàn cờ chính trị, đây là "lực đẩy" từ bên ngoài mà Tô Lâm buộc phải đối đầu nếu muốn củng cố thế lực nội bộ.
Biến động nhân sự Đại hội XIV và vai trò đặc biệt của Đảng bộ Quân đội.
Số lượng đại biểu quân đội được tăng thêm 10 người – một dấu hiệu cho thấy phe Quân đội có vai trò chiến lược trong đại hội. Nếu không kiểm soát được tiếng nói của các tướng lĩnh trên mạng xã hội và trong nội bộ, ông Tô Lâm có thể đánh mất thế trận vào phút chót.
Nỗi sợ đang được "hợp thức hóa"
Lo ngại về một cuộc đảo chính nội bộ là hoàn toàn có cơ sở. Tổng Bí thư Tô Lâm đang chuyển hóa nỗi sợ đó thành công cụ kiểm soát toàn diện đối với lực lượng quân đội – vốn từng là xương sống bảo vệ thể chế.
Nhưng nếu các tướng lĩnh cảm thấy họ đang bị đẩy ra khỏi hệ thống chính trị một cách có chủ ý, thì điều mà ông Tô Lâm lo sợ nhất – sự phản kháng mang tính thể chế từ Quân đội – hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.
🇨🇳 Bàn tay can dự của Trung Quốc vào các kỳ Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam: Từ ảnh hưởng chiến lược đến can thiệp ngầm
I. Tổng quan: Vì sao Bắc Kinh luôn muốn can dự?
Trung Quốc không đơn thuần coi Việt Nam là một quốc gia láng giềng. Trong tầm nhìn địa – chiến lược của Bắc Kinh, Việt Nam là:
Một vùng đệm địa chính trị, đặc biệt trong chiến lược “Chuỗi ngọc trai” và kiểm soát Biển Đông.
Một "đồng chí anh em" trong hệ thống các đảng cộng sản còn tồn tại, nơi sự tồn tại của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng góp phần củng cố tính chính danh cho chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Một mắt xích cần kiểm soát để ngăn Việt Nam xích lại gần Mỹ và các nước phương Tây, đặc biệt sau khi Việt – Mỹ thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện (2023).
Vì thế, mỗi kỳ Đại hội Đảng – nơi sắp xếp quyền lực cấp cao và định hình chính sách chiến lược 5–10 năm – đều là một chiến trường ngầm mà Bắc Kinh khó lòng đứng ngoài.
II. Các hình thức can dự của Trung Quốc vào Đại hội Đảng Việt Nam
1. Can thiệp về nhân sự cấp cao
Bằng kênh chính thức: Thông qua các cuộc tiếp xúc cấp cao, Bắc Kinh thường "bày tỏ mong muốn" Việt Nam giữ ổn định, trung thành với Chủ nghĩa Xã hội, tránh nghiêng về phương Tây.
Bằng kênh không chính thức:
Tình báo và mạng lưới ảnh hưởng: Bắc Kinh duy trì các đường dây trong giới quân đội, Tổng cục Chính trị và một số ủy viên Trung ương có lý lịch học tại Trung Quốc (đặc biệt các cựu học viên của Học viện Chính trị Quân sự Nam Ninh, Đại học Quốc phòng Trung Quốc).
Đòn bẩy kinh tế: Tạo áp lực qua các dự án trọng điểm như đường sắt Cát Linh – Hà Đông, đặc khu Vân Đồn – Móng Cái, các gói viện trợ quốc phòng – y tế – công nghệ.
2. Chiến dịch tuyên truyền và gây ảnh hưởng tư tưởng
Bắc Kinh tài trợ các trung tâm nghiên cứu, chương trình giao lưu Đoàn – Đảng – Quân đội.
Khuyến khích các bài viết “tự diễn biến có kiểm soát” trên báo chí và mạng xã hội nhằm định hướng dư luận ủng hộ ứng viên thân Trung Quốc hoặc tấn công phe thân phương Tây.
3. Tạo lực cản với phe cải cách, thân phương Tây
Các ứng viên như Trần Đại Quang (ĐH XII), Nguyễn Tấn Dũng (ĐH XI), Võ Văn Kiệt – Phan Văn Khải (trước đó) đều từng bị Bắc Kinh coi là "nghiêng về Mỹ" và thường xuyên gặp rào cản về nhân sự.
Trong các cuộc đàm phán trước Đại hội, Bắc Kinh thường “đặt điều kiện mềm” với Hà Nội qua các kênh ngoại giao cấp cao hoặc tình báo.
III. Một số thời điểm cụ thể đáng lưu ý
🟥 Đại hội XII (2016): Trận chiến giữa Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Tấn Dũng
Trung Quốc được cho là ủng hộ Nguyễn Phú Trọng, người có quan điểm bảo thủ và “kiên định Chủ nghĩa Xã hội”.
Trong giai đoạn trước Đại hội, nhiều phân tích từ giới quan sát quốc tế cho thấy kênh Trung ương Đảng Trung Quốc đã nhiều lần gửi thông điệp cảnh báo Việt Nam không nên "tư bản hóa cải cách quá đà" – ám chỉ chính sách của ông Dũng.
Kết quả: Ông Trọng giữ lại ghế Tổng Bí thư dù vượt tuổi, ông Dũng rút lui.
🟥 Đại hội XIII (2021): Bắc Kinh lo ngại “chuyển trục sang Mỹ”
Bối cảnh: Việt – Mỹ thắt chặt quan hệ quốc phòng, thăm tàu sân bay, hợp tác năng lượng.
Trung Quốc theo dõi sát nhân sự Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao. Một số nguồn tin cho biết Bắc Kinh không muốn ông Phạm Bình Minh hoặc Nguyễn Chí Vịnh tiến quá xa.
Kết quả: Ông Trọng tiếp tục giữ chức Tổng Bí thư nhiệm kỳ ba, và các nhân sự “trung lập hoặc bảo thủ” được ưu tiên.
🟥 Trước thềm Đại hội XIV (2026): Căng thẳng lên đỉnh điểm
Bắc Kinh được cho là đang hậu thuẫn một nhóm tướng lĩnh Quân đội có quan điểm bảo thủ để cân bằng quyền lực với phe Công an của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Những tín hiệu:
Gia tăng hoạt động trao đổi đoàn giữa Quân đội hai nước.
Hỗ trợ không chính thức cho các hội nghị chính trị – tư tưởng nội bộ.
Sự kiện ngày 28/7/2025 được coi là “mốc cảnh báo” khi có tin Trung Quốc “bật đèn xanh” cho một nhóm tướng lĩnh tổ chức lại cán cân trong nội bộ.
IV. Chiến lược dài hạn của Bắc Kinh đối với chính trị nội bộ Việt Nam
Giữ Việt Nam trong "vòng ảnh hưởng Ý thức hệ"
Duy trì thể chế Đảng lãnh đạo tuyệt đối, không cho phép chuyển đổi mô hình như Đông Âu.
Ngăn chặn mọi chính sách liên kết sâu với Mỹ, EU, Nhật Bản, đặc biệt là trong quốc phòng và công nghệ cao.
Chia rẽ các trung tâm quyền lực nội bộ Việt Nam
Duy trì thế cân bằng giữa Quân đội – Công an – Đảng – Chính phủ để tránh sự nổi lên quá mạnh mẽ của bất kỳ phe nào có xu hướng độc lập hóa.
Kiểm soát chiến lược thông qua “cửa ngách” nhân sự
Không cần can thiệp thô bạo, Bắc Kinh chọn cách giúp đỡ ngầm một số nhân vật thân thiện lên các vị trí then chốt, từ đó tạo ảnh hưởng lâu dài và ổn định.
V. Trận chiến ngầm vẫn chưa kết thúc
Trong suốt hơn 40 năm cải cách, Trung Quốc chưa bao giờ buông lỏng sự theo dõi và can dự vào Đại hội Đảng của Việt Nam. Càng tiến gần đến Đại hội XIV (dự kiến quý 1/2026), các đòn bẩy từ Bắc Kinh càng trở nên tinh vi, khéo léo và khó nắm bắt hơn.
Cuộc chiến quyền lực tại Việt Nam không chỉ là cuộc đấu nội bộ, mà là một phần trong bàn cờ lớn của Bắc Kinh nhằm kiểm soát một quốc gia vừa là đồng chí, vừa là đối thủ địa chính trị đáng gờm ở Đông Nam Á.
Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc (Ministry of State Security – MSS) đối với nội bộ chính trị Việt Nam
🧩 I. Giai đoạn hậu Đổi mới (1991–2001): MSS củng cố ảnh hưởng trong bóng tối
🔍 Bối cảnh:
Việt Nam bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc (1991).
Hội nghị Thành Đô (1990) đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ hai nước – nhưng cũng mở cửa cho MSS tăng cường cài cắm nhân sự và ảnh hưởng.
🕵️ Hoạt động của MSS:
Thâm nhập tình báo trong hàng ngũ quân đội và Đảng qua các chương trình trao đổi học giả, y tế, quốc phòng (ngụy trang).
Giám sát chính trị nội bộ qua hệ thống mạng lưới gián điệp dân sự, đặc biệt tại các tỉnh biên giới như Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai.
🎯 Mục tiêu:
Bảo đảm Việt Nam không nghiêng hẳn về phương Tây sau Đổi mới.
Tạo "cửa hậu" kiểm soát thông tin và nhân sự có xu hướng độc lập trong Đảng Cộng sản Việt Nam.
🧩 II. Giai đoạn củng cố hệ thống an ninh chính trị (2001–2011): MSS và các “hạt giống đỏ”
🔍 Bối cảnh:
Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, mở cửa thương mại sâu rộng với Mỹ, EU.
Trung Quốc lo ngại “sự lệch hướng chiến lược”.
🕵️ Hoạt động của MSS:
Cài cắm nhân sự thân Trung tại các cơ quan trung ương, đặc biệt trong Tổng cục II (Quân đội), Ban Tuyên giáo, Ban Đối ngoại Trung ương.
Tăng cường hợp tác “chống phản động” dưới chiêu bài song phương an ninh quốc gia.
Tài trợ xây dựng các hệ thống mạng nội bộ, thiết bị điện tử tại cơ sở – dễ cài mã độc phục vụ thu thập dữ liệu nội bộ.
🎯 Mục tiêu:
Định hướng tư tưởng hệ thống chính trị theo mô hình “kiểm soát tập quyền” như Bắc Kinh.
Ngăn chặn sự trỗi dậy của các nhân vật thân phương Tây như Nguyễn Tấn Dũng.
🧩 III. Giai đoạn đấu đá quyền lực và chiến dịch “đốt lò” (2011–2021): MSS tái thiết mạng lưới kiểm soát nội bộ
🔍 Bối cảnh:
Ông Nguyễn Phú Trọng đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng, loại bỏ các “phe cánh kinh tế”.
Việt Nam tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ, Nhật, Ấn.
🕵️ Hoạt động của MSS:
Hậu thuẫn các tướng lĩnh, ủy viên có lập trường bảo thủ, chống lại xu hướng cải cách chính trị.
Chuyển hướng từ tình báo thu thập sang điều khiển chính sách, thông qua nhóm thân Bắc Kinh trong Bộ Quốc phòng và Ban Tuyên giáo.
Duy trì ảnh hưởng tại các tỉnh chiến lược như Nghệ An, Hà Tĩnh – quê hương nhiều lãnh đạo cấp cao.
🎯 Mục tiêu:
Đảm bảo người kế nhiệm ông Nguyễn Phú Trọng không làm mất “trục XHCN”.
Kiểm soát “thế cân bằng chiến lược” giữa công an – quân đội – chính phủ.
🧩 IV. Giai đoạn tái cơ cấu quyền lực toàn diện (2021–2025): MSS và cuộc chiến kiểm soát Bộ Quốc phòng
🔍 Bối cảnh:
Ông Tô Lâm trỗi dậy, kiểm soát Bộ Công an, được bầu làm Chủ tịch nước (2024) và sau đó Tổng Bí thư (2025).
Phe Công an đẩy mạnh hiện đại hóa, tiếp cận vũ khí Mỹ, đe dọa vai trò truyền thống của Quân đội.
🕵️ Hoạt động của MSS:
Hậu thuẫn các tướng lĩnh bảo thủ trong Tổng cục Chính trị để tạo đối trọng với phe Tô Lâm.
Thúc đẩy hoạt động “vận động tư tưởng” trong quân đội nhằm ngăn chặn khuynh hướng thân phương Tây.
Tài trợ kín cho các mạng lưới dư luận viên và học giả cánh tả, hướng nội dung truyền thông theo định hướng “quốc thể – không đa nguyên”.
🎯 Mục tiêu:
Ngăn chặn Việt Nam xích lại quá gần với Mỹ, Nhật, và liên minh an ninh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Bảo vệ các “nhóm lợi ích đỏ” và các hợp đồng quốc phòng, viễn thông có yếu tố Trung Quốc.
🕵️*♂️ II. Phương thức hoạt động chủ yếu
1. Gián điệp kinh tế ngụy trang dưới hình thức thương mại
Công ty bình phong: MSS thường dùng các doanh nghiệp có liên hệ quân đội như China Electronics Technology Group (CETC), Huawei, ZTE để ký các hợp đồng hạ tầng tại Việt Nam (ví dụ: thành phố thông minh, camera giao thông).
Tài trợ học bổng – trao đổi nhân sự: MSS sử dụng học bổng từ Học viện Hồng Kông, Thâm Quyến… để tuyển chọn ứng viên Việt Nam mang về đào tạo, tuyển lựa hạt nhân thân Bắc Kinh.
Đầu tư nông nghiệp – đất đai tại biên giới: Lợi dụng doanh nghiệp dân sự để thu thập dữ liệu địa chất, tài nguyên, bản đồ khu vực chiến lược như Tây Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ninh.
2. Tấn công và cài mã độc qua thiết bị Trung Quốc
Router, server, thiết bị viễn thông giá rẻ (thường đấu thầu ở các địa phương, cơ quan nhà nước): được chứng minh là có cài sẵn backdoor (cửa hậu).
Phần mềm gốc tiếng Trung được sử dụng trong hải quan, ngân hàng, giáo dục, có thể gửi dữ liệu về máy chủ bên Trung Quốc.
Camera AI nhận diện khuôn mặt lắp ở nhiều tỉnh – dùng thuật toán Trung Quốc, giúp theo dõi cả chuyển động cán bộ, quân sự.
🧱 III. Các lĩnh vực MSS tập trung tại Việt Nam
🔒 1. Hạ tầng an ninh mạng quốc gia
Gây áp lực để các nhà mạng dùng thiết bị Trung Quốc.
Cài đặt tệp hệ thống có thể truy xuất từ xa vào server.
📡 2. Viễn thông và dữ liệu cá nhân
Hỗ trợ Huawei thâm nhập các thành phố thông minh (smart city).
Theo dõi cán bộ qua trạm BTS, dữ liệu SIM, ứng dụng WeChat, TikTok bản Trung.
🔬 3. Nghiên cứu – sáng chế và sở hữu trí tuệ
MSS thông qua hacker để đánh cắp dữ liệu từ các viện nghiên cứu Việt Nam có hợp tác với Mỹ – Nhật.
Đặc biệt chú ý các dự án AI, vệ tinh, radar và điện toán lượng tử.
🧮 4. Ngân hàng và tài chính
MSS hậu thuẫn các dòng vốn rửa tiền vào Việt Nam qua sàn chứng khoán và ngân hàng thân hữu.
Cài cắm “cố vấn tài chính” người Trung Quốc trong các dự án đầu tư công, đặc biệt tại Lào Cai, Quảng Ninh, Tây Ninh.
⚠️ IV. Tác động và cảnh báo chiến lược
📉 Rò rỉ bí mật quốc phòng và công nghệ Việt Nam sang Trung Quốc.
Làm lệch hướng quy hoạch kinh tế – công nghiệp theo lợi ích Trung Quốc.
Kìm hãm năng lực phản ứng độc lập về an ninh số trong các khủng hoảng quốc tế.
🚨 Không ít cơ quan trung ương vẫn sử dụng dịch vụ kỹ thuật và an ninh mạng từ các công ty có quan hệ với PLA (Quân đội Trung Quốc).
Việt Nam chưa có đạo luật chặt chẽ về kiểm soát đầu tư liên quan tới dữ liệu và an ninh quốc gia như Mỹ, Nhật, EU.
🔍 II. Một số vụ cụ thể đáng chú ý
✅ 1. Vụ tấn công Bộ Ngoại giao Việt Nam bởi Naikon (2014 – 2020)
Phát hiện bởi Kaspersky, báo cáo chi tiết năm 2015.
Hacker sử dụng tài liệu Word giả mạo liên quan tới hội nghị ASEAN để lừa cán bộ ngoại giao mở file chứa macro độc hại.
Cài đặt phần mềm gián điệp có khả năng thu thập văn bản, mật khẩu VPN, email nội bộ.
Được cho là nhóm có liên hệ với Đại học Kỹ thuật PLA Côn Minh.
✅ 2. APT30 nhắm vào hạ tầng thương mại – giao thông (2013 – 2015)
Mục tiêu: cảng biển, hệ thống điều phối hàng hóa, hãng hàng không nội địa.
APT30 nổi tiếng sử dụng mã độc tinh vi và thường hoạt động âm thầm trong 3–5 năm.
FireEye nhận định đây là nhóm phục vụ mục tiêu tình báo kinh tế và chính sách biển Đông.
✅ 3. Mustang Panda tấn công hệ thống tuyên truyền (2019 – nay)
Được cho là tấn công một số trang nội bộ của Ban Tuyên giáo và Học viện Chính trị.
Gửi tài liệu giả mạo Word có tên như “Chỉ đạo tháng”, “Báo cáo Bộ Chính trị” kèm malware.
Theo báo cáo của Check Point năm 2022, VN là một trong 3 nước bị nhóm này nhắm mạnh nhất.
✅ 4. APT41 đánh cắp dữ liệu tài chính và startup
Nhắm vào các công ty Việt Nam có hợp tác với Mỹ – Nhật trong lĩnh vực AI, fintech.
Tấn công qua ứng dụng giả dạng phần mềm kế toán, dịch vụ hành chính công.
Bitdefender 2021 phát hiện hàng loạt truy cập trái phép vào hệ thống bảo hiểm y tế.
✅ 5. APT32 / OceanLotus – nhóm “nội chiến mạng”?
Nhắm vào cả các tổ chức dân sự độc lập lẫn các hệ thống nội bộ chính quyền.
Đáng chú ý: năm 2020 từng bị cáo buộc hack cả các mục tiêu Trung Quốc – dẫn đến phản đòn từ nhóm MSS.
Một số báo cáo phương Tây (Amnesty, EFF) cho rằng đây là nhóm thuộc Bộ Công an, từng va chạm gián tiếp với MSS.
🧭 III.
⚠️ Tình hình hiện nay:
Việt Nam hiện nằm trong top 5 quốc gia Đông Nam Á bị APT Trung Quốc nhắm đến nhiều nhất.
Sự giao thoa giữa gián điệp chính trị và gián điệp kinh tế ngày càng rõ ràng – trong đó các đơn vị MSS (như MSS Quảng Châu, MSS Thượng Hải) hoạt động mạnh tại Lào, Campuchia, từ đó bật sang Việt Nam.
