Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tỏ ra khá bất ngờ khi bị Tổng thống Mỹ Donald Trump cho chiếu video và chất vấn gay gắt về tình hình người da trắng bị tàn sát tại Nam Phi ngay tại Phòng Bầu dục.
Cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nam Phi Cyril Ramaphosa hôm 21/5 đã biến thành màn
"gài bẫy" hiếm thấy tại Tòa Bạch Ốc.
Ngay trước khi hai vị tổng thống bước vào Phòng Bầu dục, các viên phụ tá đã lặng lẽ cho chuyển vào hai màn hình lớn để chuẩn bị cho tình huống bất ngờ mà ông Ramaphosa hoàn toàn không được báo trước.
Khi đèn trong phòng được tắt bớt, ông Trump bắt đầu cho trình chiếu video ông cho là
bằng chứng về việc người da trắng ở Nam Phi, đặc biệt là nông dân, đang bị áp bức có hệ thống, một luận điểm đã bị nhiều tổ chức quốc tế lên tiếng bác bỏ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trao cho Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa bản sao các bài báo mà ông cho là cho thấy người Nam Phi da trắng bị sát hại, trong lúc hai người gặp nhau tại Phòng Bầu dục vào ngày 21/5. (Ảnh: Reuters).
Ông Ramaphosa, người từng là trưởng đoàn đàm phán của huyền thoại Nelson Mandela trong tiến trình chấm dứt chế độ apartheid, lặng người trước màn hình, gần như không giấu được sự bối rối. Dù cho người đứng đầu Nam Phi vẫn bình tĩnh để lên tiếng phản đối và giải thích sự việc, nhưng ông Trump có vẻ không thay dổi thái độ.
Bên cạnh việc cho chiếu video, ông Trump còn giơ cao lên các bản in bài báo mà ông nói là củng cố cho lời tuyên bố của mình về
"cuộc diệt chủng người da trắng" đang xảy ra.
"Chết chóc, chết chóc, toàn là những cái chết khủng khiếp", ông Trump vừa nói vừa lật qua các trang giấy.
Tòa Bạch Ốc đã lên kế hoạch kỹ lưỡng
Theo một giới chức Tòa Bạch Ốc, sự kiện này được chuẩn bị từ trước nhằm làm soi sáng vấn đề mà họ cho rằng giới truyền thông đã cố tình phớt lờ đi. Tuy nhiên
CNN trước đó đã cho điều tra các lời cáo buộc về
"nạn diệt chủng" ở Nam Phi và không tìm thấy có bằng chứng xác thực nào.
Dù vậy, ông Trump khẳng định ông đã nghe
"hàng ngàn người lên tiếng về vấn đề này". Các vị phụ tá của ông Trump tiết lộ, họ để ý thấy trước khi chuyến công du đến Washington, ông Ramaphosa từng nói hi vọng có thể hóa giải góc nhìn sai lệch của ông Trump. Chính vì thế, Tòa Bạch Ốc đã sửa soạn tài liệu và cho bật video chiếu lên để làm sáng tỏ sự kiện.
Video được trình chiếu có mô tả về một chính trị gia đối lập Julius Malema đã phát biểu kêu gọi bạo lực chống lại nông dân da trắng, một phân đoạn sau đó được chia sẻ rộng rãi trên các tài khoản chính thức của Tòa Bạch Ốc. Những bài báo mà ông Trump cầm trên tay cũng lần lượt được các viên phụ tá cho đăng tải lên mạng xã hội.
Bất chấp nỗ lực của phía Nam Phi nhằm tạo ra không khí tích cực, từ việc mời hai tay golf chuyên nghiệp cùng đi chung, đến lời khen ngợi nội thất mới của Phòng Bầu dục, ông Ramaphosa vẫn không tránh khỏi màn đối đầu công khai.
"Những gì mà các bạn nghe thấy trong các bài phát biểu không phải là chính sách chính thức của quốc gia chúng tôi. Nam Phi là nền dân chủ đa đảng, ai cũng có quyền tự do phát biểu. Chính sách của chính phủ chúng tôi hoàn toàn đi ngược lại những gì mà ông ta đã nói", vị tổng thống Nam Phi đã lên tiếng sau khi xem video.
Một cảnh trong video được phát ra trong cuộc gặp với ông Ramaphosa đã đưa ra những lời tuyên bố sai sự thật về "nạn diệt chủng" đối với người nông dân da trắng gốc Afrikaner. (Ảnh: New York Times)
Vai trò của Elon Musk
Theo
New York Times, Nam Phi đã từng xảy ra một số vụ sát hại người da trắng, nhưng số liệu thống kê của giới cảnh sát không cho thấy họ dễ bị tổn thương hơn các nhóm sắc tộc khác. Trên đa số các chỉ số về kinh tế, người da trắng ở Nam Phi vẫn có điều kiện sống tốt hơn nhiều so với người da đen.
Việc ông Trump chú ý tới tình hình người da trắng ở Nam Phi không phải là điều mới mẽ gì. Ngay từ nhiệm kỳ đầu, ông đã nhiều lần bày tỏ mong muốn hỗ trợ cho giới nông dân da trắng đang bị cho thu hồi đất đai theo luật lệ ở nước này.
Từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, chính quyền của ông đã tăng tốc độ cấp phát quy chế tỵ nạn cho người Afrikaner, trong khi cho tạm ngưng nhiều hồ sơ từ các quốc tịch khác. Mỹ cũng đã đình chỉ nguồn viện trợ cho Nam Phi và thậm chí cho trục xuất đại sứ nước này.
Một trong những cố vấn thân cận của ông Trump trong vấn đề này là tỷ phú gốc Nam Phi Elon Musk. Mặc dù đã tuyên bố rút khỏi công việc cải tổ chính phủ để tập trung vào điều hành công việc kinh doanh, ông Musk đã có mặt tại Phòng Bầu dục hôm 21/5 trong lúc cuộc đối thoại giữa 2 vị tổng thống diễn ra.
Musk là một trong những người chỉ trích chính phủ Nam Phi gay gắt nhất và đã nhiều lần công kích ông Ramaphosa trên mạng xã hội. Ông cũng từng cáo buộc Nam Phi cấm dịch vụ Internet Starlink của mình vì không đáp ứng yêu cầu về quyền sở hữu của người da đen.
Trước chuyến thăm, phía Nam Phi đã soạn đề xuất để cho phép Starlink được hoạt động nhằm tạo thiện chí với chính quyền ông Trump. Tuy nhiên, kế hoạch này dường như không có tác dụng rõ rệt. Và ông Musk cũng không có cơ hội để lên tiếng.
"Elon là người Nam Phi, và tôi không muốn nói chuyện với anh ấy về chuyện này. Như thế là không công bằng với anh ấy", ông Trump nói.
