Người được nhắc đến chính là nhà t́nh báo Trần Quốc Hương, bí danh Mười Hương, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Nội chính Trung ương.
Ông Trần Quốc Hương (1924-2020, tên thật là Trần Ngọc Ban, quê ở Vụ Bản, B́nh Lục, Hà Nam), là con trai út một gia đ́nh tư sản, tham gia cách mạng từ lúc mới 13 tuổi nhờ sự giác ngộ của người thầy Nguyễn Đức Quỳ - sau là Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam, rồi Thứ trưởng Bộ Văn hóa.
Được thầy Quỳ giới thiệu, chàng trai Trần Quốc Hương lên Hà Nội gặp đồng chí Trường Chinh, Lê Toàn Thư, Hoàng Đ́nh Tuất rồi gặp Bác Hồ và càng ư thức rơ hơn về việc tham gia cách mạng.

Ông Mười Hương (hàng đầu, thứ ba từ trái sang) cùng những t́nh báo Phạm Xuân Ẩn, Vũ Ngọc Nhạ, Lê Hữu Thúy. (Ảnh tư liệu: Tiền Phong)
Năm 1941, người thanh niên trẻ quê Nam Định bị thực dân Pháp bắt cùng với Nguyễn Thọ Chân v́ treo cờ Việt Minh và rải truyền đơn, rồi bị giam giữ hơn một năm trước khi ra ṭa án binh của Pháp. Do c̣n nhỏ tuổi, Trần Quốc Hương được trả tự do với lời cảnh báo của mật thám Pháp: "Đừng thấy nó nhỏ tuổi mà coi thường, cộng sản đă ăn vào máu của nó rồi".
Năm 1943, Trần Quốc Hương trở thành đảng viên Đảng Cộng sản. Trước và sau Cách mạng tháng Tám, làm thư kư riêng của Tổng Bí thư Trường Chinh và là một trong những người chuẩn bị chu đáo cho buổi ra mắt quốc dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ lâm thời tại Quảng trường Ba Đ́nh ngày 2/9/1945, khi phụ trách vấn đề an ninh bảo vệ tại buổi lễ.
Năm 1949, ông Hương gia nhập ngành t́nh báo và vào Nam năm 1950 với bí danh Mười Hương, tham gia mở các lớp huấn luyện nghiệp vụ t́nh báo, cùng các đồng chí Mai Chí Thọ, Cao Đăng Chiếm.
Trong sự nghiệp hoạt động cách mạng, Mười Hương cùng các cộng sự lập nhiều chiến công, xây dựng nên những huyền thoại t́nh báo, gồm Phạm Xuân Ẩn, Vũ Ngọc Nhạ, Lê Hữu Thúy, Phạm Ngọc Thảo.
Cũng chính ông Mười Hương là người cân nhắc chọn Phạm Xuân Ẩn, vạch kế hoạch đưa nhà t́nh báo chiến lược này sang Mỹ du học. Theo đánh giá của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, sự lựa chọn của ông Mười Hương khi đặt niềm tin vào Phạm Xuân Ẩn đánh dấu bước chuẩn bị quan trọng cho cuộc chiến quyết định với đế quốc Mỹ trong các giai đoạn sau đó.
Thiếu tướng, nhà t́nh báo Vũ Ngọc Nhạ từng nói: "Sở dĩ A22 của ông có được chiến tích như vậy, ngoài cố gắng của các đồng chí trong mạng lưới t́nh báo, c̣n có công rất lớn của ông Mười Hương. Thời kỳ đầu, Mười Hương trực tiếp chỉ đạo chúng tôi. Ông từng chịu cảnh tra tấn tù đày v́ chúng tôi" .
Trong khi ông Mười Hương từng chia sẻ: "Với người t́nh báo, điều khó khăn nhất là vượt qua chính ḿnh. Mọi thử thách ghê gớm lắm. Sống giữa nơi phồn hoa, cám dỗ nhiều chiều. Là con người b́nh thường, ai cũng có nhu cầu được hưởng thụ. Vậy mà các điệp viên vẫn cứ vượt qua và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ”.
Theo cuốn sách Trần Quốc Hương, người chỉ huy t́nh báo, năm 1958, ông bị chính quyền Ngô Đ́nh Diệm bắt tại một điểm hẹn ở G̣ Vấp. 6 năm trong tù (1958-1963) là chuỗi ngày khốc liệt trong cuộc đời cách mạng của ông.
Biết ông là cán bộ cao cấp, anh em Ngô Đ́nh Diệm t́m cách chuyển hướng tư tưởng để có thể sử dụng. Ở nhà tù Toà Khâm sứ (Huế), họ nhốt ông chung với một người từng là cán bộ kinh tài ở khu Năm, nay đă chuyển hướng, hợp tác với gia đ́nh họ Ngô.
Người này nói, đường lối cách mạng miền Nam đang bế tắc, khuyên ông về với chính quyền hợp thức để khỏi bị tiêu diệt. "Cứ đấu tranh ḥa b́nh với hai bàn tay trắng, địch đàn áp, ruồng bố, rồi ai cũng bị bắt thôi. Không có đường thoát". Im lặng hồi lâu, ông Mười Hương phê phán người này rồi nói: "Con đường tranh đấu chông gai, hăy tự ḿnh xử sự cho đúng".
Có lần, Dương Văn Hiếu, Trưởng ty Công an Thừa Thiên vào tù truy vấn, cảnh cáo ông đừng hy vọng việc bỏ trốn hay tự tử, bởi đang bị theo dơi 24/24. Người này cẩn trọng từng lời ăn tiếng nói, cách xưng hô, một mặt tung hô ông, mặt khác thuyết phục ông khai báo.
Hiếu gặng hỏi: "Ông có phải tên Hương không?", sau nhiều lần Mười Hương khai tên giả khi bị hỏi cung. Lần này, nghĩ đă đến lúc đấu tranh trực diện nên ông Mười Hương thẳng thắn: "Đúng. Tôi là Hương".
"Các ông muốn ǵ? Dù ông muốn ǵ, tôi cũng nói trước cho các ông biết: Người cách mạng bị bắt có ba việc không làm: không khai báo, không nói xấu cách mạng, không nói xấu Chính phủ Cụ Hồ. C̣n các ông muốn làm ǵ th́ làm, nhưng tôi nói trước là tôi không khai", ông nói tiếp.
Tháng 11/1963, Ngô Đ́nh Diệm bị đảo chính. Nhân cơ hội này, Trung ương giao nhiệm vụ cho các đơn vị phía Nam t́m cách đưa Mười Hương ra tù.
Sau ngày 30/4/1975, ông lần lượt đảm nhiệm các chức vụ: Phó bí thư Thành ủy TP.HCM; Phó bí thư Thành ủy Hà Nội; Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch; Trưởng ban Nội chính Trung ương. Ông Hương là là Ủy viên Trung ương Đảng khóa IV đến khóa VI.
Từ năm 1986-1991, ông giữ cương vị Trưởng ban Nội chính Trung ương.
Với những cống hiến to lớn và thành tích xuất sắc, ông Trần Quốc Hương đă được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Quân công hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quư khác.
VietBF@ Sưu tập