|
Buổi sáng mùa thu Hà Nội, những tia nắng vàng dịu trải nhẹ lên từng ô cửa kính của Tòa án Nhân dân quận. Trong dòng người tấp nập ra vào, có một dáng người nhỏ bé đang lặng lẽ bước đi, chiếc ba lô đeo chéo, mái tóc đen cắt gọn và ánh mắt sáng rực như soi thấu mọi sự thật.
Đó là Nguyễn Minh Quân, 12 tuổi. Quân không phải đến đây để làm nhân chứng hay chỉ để nghe cho biết. Em đến để… bào chữa cho cha mình.
Cha em – Nguyễn Văn Hùng, một tài xế xe tải lâu năm, đang bị truy tố vì tội “Vận chuyển hàng hóa trái phép” theo Điều 191 Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể, trong một chuyến chở hàng thuê, công an phát hiện trên xe của ông Hùng có 3 kiện hàng chứa mỹ phẩm nhập lậu, không có hóa đơn chứng từ. Ông Hùng bị bắt giữ tại chỗ và bị tạm giam từ đó đến nay hơn 2 tháng.
Mẹ mất sớm, ông bà nội đã già yếu, Quân phải ở nhờ nhà dì ruột. Nhưng điều khiến Quân không thể ngồi yên là bởi: em tin rằng cha mình vô tội.
Từ nhỏ, Quân đã có đam mê đặc biệt với sách luật. Trong khi bạn bè mải mê chơi game, Quân lại say mê đọc từng trang của Bộ luật Hình sự, Dân sự, kể cả các án lệ. Em bảo:
“Luật là thứ bảo vệ người yếu thế. Con muốn hiểu luật để không ai bắt nạt cha con nữa.”
Khi cha bị bắt, Quân tự mình tìm đọc hồ sơ vụ án – bản sao do luật sư chỉ định của tòa cung cấp. Nhưng người luật sư ấy chỉ làm việc hời hợt, không bào chữa tích cực, không kháng cáo. Quân tức giận, đòi thay luật sư. Nhưng vì là vị thành niên, em không có quyền. Trong một lần tham gia buổi “Phiên tòa giả định” tại trường, Quân đã thuyết trình một cách lưu loát, dẫn chứng chính xác điều khoản khiến thầy cô kinh ngạc.
Nghe em kể chuyện, một phóng viên pháp lý của báo Pháp luật Việt Nam xúc động và quyết định viết bài về Quân. Bài báo lan truyền mạnh mẽ. Và điều không ai ngờ: một Thẩm phán cao cấp đã đề nghị cho phép Quân được phát biểu tại phiên tòa xét xử cha mình, dưới tư cách “người có quyền lợi liên quan”.
Tòa đồng ý – một việc cực kỳ hiếm. Và Quân trở thành đứa trẻ đầu tiên ở Việt Nam được phép phát biểu pháp lý công khai tại tòa.
Ngày xử cha, phòng xử kín chật kín người. 8 giờ sáng, phiên tòa bắt đầu. Hội đồng xét xử gồm ba thẩm phán, một đại diện Viện Kiểm sát. Bị cáo Hùng được đưa ra, ánh mắt đỏ hoe, không dám nhìn con trai.
Viện Kiểm sát cáo buộc ông Hùng đã “cố tình vận chuyển hàng lậu vì được trả công cao gấp ba lần”, với tình tiết tăng nặng là “vận chuyển số lượng lớn, gây nguy hiểm cho thị trường tiêu dùng”.
Quân được mời phát biểu. Em đứng lên, tay hơi run, nhưng ánh mắt rất vững. Giọng em vang lên trong phòng xử:
“Thưa Hội đồng xét xử, cháu không có bằng luật sư, nhưng cháu biết luật. Và cháu biết cha cháu không có tội.”
Cả phòng lặng đi. Em tiếp:
“Cha cháu là tài xế thuê. Người thuê cha cháu là một công ty trung gian, có hợp đồng rõ ràng. Trên hợp đồng và giấy tờ kèm theo, cha cháu không được quyền kiểm tra hàng hóa bên trong các kiện hàng – điều này đã được nêu trong Điều 46 của Luật Thương mại 2005: ‘Người vận chuyển chỉ chịu trách nhiệm trong giới hạn cam kết và không buộc kiểm tra hàng hóa nếu không được ủy quyền’.
Thứ hai, khi công an dừng xe, cha cháu không bỏ trốn, không chống đối, mà còn hợp tác kiểm tra, khai báo đầy đủ. Điều này phù hợp với điểm g, khoản 1, Điều 51 – ‘Tình tiết giảm nhẹ: Thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan điều tra’.
Hơn nữa, khi xác minh tại công ty thuê xe – là Công ty TNHH Vận tải Ánh Sáng – công an đã phát hiện giám đốc công ty đang bỏ trốn, còn các kiện hàng kia có mã niêm phong công ty đóng, không có dấu hiệu bị can thiệp. Vậy cha cháu có căn cứ để tin rằng hàng hóa là hợp pháp.”
Em dừng lại, lấy hơi.
“Cháu không xin tòa tha cho cha cháu nếu ông thật sự phạm tội. Nhưng cháu xin tòa nhìn rõ sự thật – ông là một người cha đơn thân, kiếm sống lương thiện, không có tiền thuê luật sư giỏi. Nếu hôm nay ông bị kết án oan, ai sẽ trả lại danh dự cho ông? Và nếu luật pháp không bảo vệ được người ngay, thì ai sẽ còn tin vào công lý?”
Không một âm thanh trong phòng. Có người đã lau nước mắt.
Sau phần phát biểu của Quân, tòa tạm nghỉ hội ý. Trong giờ nghỉ, một sự việc bất ngờ xảy ra: một người đàn ông lạ mặt đến trình báo với thư ký tòa. Ông ta chính là tài xế cũ từng chở hàng cho Công ty TNHH Ánh Sáng. Ông cung cấp bản sao hợp đồng vận chuyển trước đây – trong đó điều khoản “tài xế không được mở kiện hàng” được ghi rõ. Hơn nữa, ông từng bị đe dọa khi từ chối vận chuyển lô hàng tương tự.
Khi tòa tiếp tục làm việc, bằng chứng mới được đưa ra. Viện Kiểm sát yêu cầu hoãn xét xử để điều tra lại toàn bộ chuỗi vận chuyển và vai trò của Công ty Ánh Sáng.
Thẩm phán gõ búa:
“Tòa tuyên trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Bị cáo Nguyễn Văn Hùng được thay đổi biện pháp ngăn chặn, chuyển từ tạm giam sang tại ngoại.”
Ông Hùng bật khóc. Quân ôm lấy cha, lần đầu tiên sau hai tháng xa cách.
Ba tuần sau, vụ án được đình chỉ vì không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Công ty TNHH Ánh Sáng bị điều tra vì tổ chức buôn lậu có tổ chức. Quân và cha được minh oan.
Bài phát biểu của Quân trở thành đề tài giảng dạy trong các lớp luật học. Em được mời làm đại diện danh dự tại các buổi tọa đàm pháp luật dành cho thiếu niên. Một quỹ học bổng mang tên “Ngọn Lửa Công Lý” được thành lập để hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh đặc biệt yêu thích ngành luật.
Và khi được hỏi sau này muốn làm gì, Quân chỉ mỉm cười:
“Cháu muốn làm luật sư. Nhưng không phải để thắng kiện. Mà để cứu người.”
VietBF@sưu tập
|
|
