Bản đồ bầu cử năm nay.
Màu vàng là các tiểu bang chiến trường, các tiểu bang này dao động.
Các bang màu xanh (blue) do đảng Dân Chủ dẫn.
Các bang màu đỏ (red) do đảng Cộng Hoà dẫn.
Tổng số đại cử tri là 538, hiện tại Cộng Hoà chiếm 219, Dân Chủ chiếm 226.
Tổng số phiếu ở 7 bang chiến trường là 93, trong đó bà Kamala cần 44 phiếu và ông Trump cần 51 phiếu để thắng cử.
Thăm dò mới nhất 7 tiểu bang chiến trường cuộc bầu cử 2024 ngày 28/10
Chỉ còn tám ngày nữa là đến cuộc bầu cử, cựu Tổng thống Donald Trump đã tổ chức một cuộc mít tinh tại Madison Square Garden ở quê nhà New York trong khi Phó Tổng thống Kamala Harris vận động tranh cử tại tiểu bang quan trọng Pennsylvania.
Tại cuộc mít tinh Madison Square Garden vào Chủ Nhật, Trump đã nhiều lần nhấn mạnh kế hoạch ngăn chặn tình trạng nhập cư không có giấy tờ và trục xuất những người di cư mà ông mô tả là "những tên tội phạm hung ác và khát máu".
Trong khi đó, Phó Tổng thống Kamala Harris phát biểu tại Philadelphia rằng không ai nên ngồi ngoài cuộc. Bà cho biết "Chúng tôi tập trung vào tương lai và nhu cầu của người dân Mỹ".
Đến giữa trưa Chủ Nhật (16:00 GMT), hơn 41 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu sớm bằng hình thức bỏ phiếu trực tiếp hoặc qua thư, theo thống kê của Phòng Bầu cử tại Đại học Florida. Năm 2020, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 - hơn 100 triệu cử tri đã bỏ phiếu trước Ngày Bầu cử.
Cuộc thăm dò của CBS News/YouGov công bố hôm Chủ Nhật cho thấy Harris đang dẫn trước Trump trên toàn quốc với 50 phần trăm so với 49 phần trăm của Trump, nhưng kết quả vẫn phụ thuộc vào biên độ sai số của cuộc khảo sát.
Cuộc thăm dò cũng cho thấy có sự phân chia giới tính lớn trong cuộc đua, với nhiều nam giới thích Trump và nhiều phụ nữ thích Harris. Cuộc thăm dò cho thấy Trump dẫn trước cử tri nam với tỷ lệ 54% so với 45%, trong khi Harris dẫn trước cử tri nữ với tỷ lệ 55% so với 43%.
Theo cuộc thăm dò, nam giới có nhiều khả năng coi Trump là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ (64% so với 50%), trong khi phụ nữ có nhiều khả năng nói rằng Harris có "sức khỏe tinh thần và nhận thức" phù hợp để trở thành tổng thống.
Trong một phân tích riêng từ công cụ theo dõi cuộc thăm dò bầu cử hàng ngày của FiveThirtyEight, Harris đã dẫn trước một chút trong các cuộc thăm dò toàn quốc tính đến Chủ Nhật, dẫn trước Trump 1,4 điểm phần trăm. Tuy nhiên, xu hướng dài hạn cho thấy cuộc đua đang trở nên sít sao hơn, với khoảng cách thu hẹp từ 1,7 điểm vào tuần trước.
Bảy tiểu bang dao động của Hoa Kỳ có khả năng quyết định kết quả của cuộc bầu cử.
Theo công cụ theo dõi cuộc thăm dò hàng ngày của FiveThirtyEight, Harris vẫn dẫn trước một chút ở Michigan và Wisconsin. Trong khi đó, Trump có lợi thế nhỏ so với Harris ở Pennsylvania và Nevada và có lợi thế đáng kể hơn ở Bắc Carolina, Arizona và Georgia.
Tuy nhiên, ở cả bảy tiểu bang, các ứng cử viên chỉ cách nhau trong vòng hai điểm, nằm trong phạm vi sai số của các cuộc thăm dò, khiến mỗi tiểu bang trở nên khó đoán chỉ vài ngày trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng.
Vào Chủ Nhật, ứng cử viên đảng Dân chủ đã có bài phát biểu tại Nhà thờ Christian Compassion ở Philadelphia, nơi bà nhấn mạnh đến tầm quan trọng của cuộc bầu cử, mô tả đây là "cuộc bầu cử có ý nghĩa quan trọng nhất trong cuộc đời chúng ta".
“Chỉ trong chín ngày, chúng ta có quyền quyết định số phận của quốc gia mình cho nhiều thế hệ mai sau”, Harris phát biểu trong bình luận được CBS Philadelphia đưa tin.
“Ở đây, tại Pennsylvania, ngay lúc này, mỗi người chúng ta đều có cơ hội tạo nên sự khác biệt”, bà nói. “Điều tuyệt vời khi sống trong một nền dân chủ là chúng ta, những người dân, có quyền lựa chọn trả lời câu hỏi đó. Vì vậy, chúng ta hãy trả lời không chỉ bằng lời nói mà còn bằng hành động của mình”.
Harris cũng phát biểu trước các cử tri trẻ, gọi họ là “những người thiếu kiên nhẫn với sự thay đổi”.
Vào Chủ Nhật, Harris được các phóng viên hỏi liệu bà có lo ngại về các cuộc trò chuyện gần đây giữa Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hay không. Hai người có mối quan hệ thân thiết trong thời gian Trump làm tổng thống.
Khi được hỏi liệu những cuộc đàm phán này có thể làm suy yếu các mục tiêu của chính phủ Hoa Kỳ hiện tại hay không, bà trả lời, "Không".
“Tôi tin rằng điều cực kỳ quan trọng là chúng ta, với tư cách là Hoa Kỳ, phải tích cực tham gia vào việc khuyến khích một giải pháp, rằng cuộc chiến này sẽ kết thúc, rằng chúng ta sẽ giải cứu các con tin nhưng cũng phải có cam kết thực sự giữa các quốc gia đối với giải pháp hai nhà nước và 'ngày sau' [ở Gaza],” Harris nói với các phóng viên.
Một cuộc thăm dò gần đây của Arab News/YouGov cho thấy sự ủng hộ của người Mỹ gốc Ả Rập đối với Trump (45 phần trăm) đã vượt qua một chút so với Harris (43 phần trăm), với nhiều người trả lời cũng cho rằng Trump có nhiều khả năng giải quyết xung đột Israel-Palestine hơn.
Ứng cử viên của Đảng Cộng hòa đã tập hợp lực lượng ủng hộ Make America Great Again (MAGA) của mình tại một sự kiện ở Thành phố New York, hứa sẽ trấn áp tình trạng di cư và nhắm vào Harris.
"Ngày 5 tháng 11 sẽ là ngày quan trọng nhất trong lịch sử đất nước chúng ta và cùng nhau, chúng ta sẽ khiến nước Mỹ hùng mạnh trở lại", cựu tổng thống, người đã vẽ nên bức chân dung của một đất nước đang bị tàn phá bởi các cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội, cho biết.
Trump cũng đổ lỗi cho Harris - người mà ông mô tả là "một người theo chủ nghĩa Marx cực đoan cánh tả", người không thông minh và "không đủ tư cách" để làm tổng thống - về những vấn đề mà đất nước đang phải đối mặt. "Mụ ta đã phá hủy đất nước chúng ta", ông nói, ám chỉ đến phó tổng thống Hoa Kỳ.
Harris và ứng cử viên phó tổng thống Tim Walz đang tổ chức một cuộc vận động tranh cử và hòa nhạc tại Ann Arbor, một thị trấn đại học ở Michigan. Sự kiện này sẽ có màn biểu diễn của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Maggie Rogers.
Tại Michigan, Harris và Trump đang đấu tranh để thu hút cử tri, bao gồm cả người Mỹ gốc Ả Rập và người Hồi giáo, những người rất lo ngại về cuộc chiến của Israel ở Gaza.
Trump hoàn toàn ủng hộ Israel nhưng không nói ông sẽ chấm dứt xung đột như thế nào. Mặc dù vậy, ông dường như đang nhận được sự ủng hộ từ một số người Mỹ theo đạo Hồi không hài lòng với Tổng thống Joe Biden và sự ủng hộ của Harris đối với Israel trong suốt cuộc chiến cho đến nay.
“Có thể nói chắc chắn rằng đây là một tiểu bang phải thắng đối với Kamala Harris, nhưng người Mỹ gốc Ả Rập - những người đã ủng hộ đảng Dân chủ nhiều hơn là ủng hộ đảng Cộng hòa kể từ năm 2004 và Iraq và Abu Ghraib - thực sự không hài lòng với chính quyền Biden và việc Kamala Harris không tách mình khỏi chính quyền Biden về vấn đề Gaza [và] bây giờ là Lebanon,” John Zogby, một nhà thăm dò ý kiến và là người sáng lập John Zogby Strategies nói.
*****
Trump sẽ phát biểu tại Atlanta vào thứ Hai 28/10/2024
Ông sẽ bắt đầu bằng bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh đức tin quốc gia ở Powder Springs và kết thúc bằng một cuộc mít tinh tại Georgia Tech.
Theo các phương tiện truyền thông địa phương đưa tin, Trump sẽ phát biểu trước hơn 1.000 mục sư và nhà lãnh đạo đức tin trước khi đến McCamish Pavilion để tham gia cuộc mít tinh vận động tranh cử theo lịch trình của mình.
Trump dự kiến sẽ nhấn mạnh các vấn đề kinh tế và thúc đẩy bỏ phiếu sớm.
Georgia, với 16 phiếu của Đại cử tri đoàn, là một tiểu bang chiến trường quan trọng khác – Trump đã giành chiến thắng ở đây vào năm 2016 nhưng đã để thua sít sao ở tiểu bang này trước Tổng thống Biden vào năm 2020.
Các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy, cựu Tổng thống Donald Trump đang tạo ra đà gia tăng cử tri ủng hộ, trong khi Phó Tổng Thống Kamala Harris dường như đang chựng lại tại vài tiểu bang tranh chấp. Đồng thời, các trang mạng cá cược hiện nay cũng đang có xu hướng đặt cược cho chiến thắng của Donald Trump ngày càng đông đảo hơn.
Điều này có thể phần nào gây lo ngại cho một nhóm cử tri ủng hộ bà Harris.
Tuy nhiên, các cuộc thăm dò chỉ là những chỉ số đo lường ý kiến cử tri vào một thời điểm nhất định và có mức chênh lệch khá nhỏ, chỉ trong vòng sai số của các cuộc thăm dò. Nó luôn biến động và không mang tính dự báo kết quả tương lai. Còn các trang cá cược lại càng không mang tính dự báo mà đơn giản chỉ là mức chênh lệch số tiền cá độ giữa những người tin rằng bên này hoặc bên kia sẽ chiến thắng nhằm củng cố niềm tin của họ.
Ở đây, thử dùng các số liệu bầu cử tổng thống năm 2020 để nhìn về cuộc bầu cử năm nay như thế nào.
Năm 2020, Tổng thống Joe Biden đã thắng áp đảo Donald Trump cả số phiếu phổ thông lẫn phiếu cử tri đoàn. Được 81 triệu phiếu phổ thông, Tổng thống Joe Biden đã hơn Donald Trump 7 triệu phiếu, tức khoảng 4% số phiếu, còn số cử tri đoàn ông Biden đạt được là 306 so với 232 của Donald Trump khi ông Biden chiến thắng tại hầu hết các tiểu bang tranh chấp, trong đó có những tiểu bang vốn thuộc về đảng Cộng Hòa như Arizona và Georgia với tỉ lệ khít khao, buộc phải tái đếm phiếu nhiều lần theo luật tiểu bang.
Cũng nói thêm là, vào năm 2016, các tiểu bang với hàng triệu hay hàng chục triệu phiếu bầu nhưng Trump thắng bà Clinton với số phiếu rất sát sao, chỉ từ vài ngàn đến đôi ba chục ngàn phiếu nhưng không bị tranh tụng chuyện bầu cử gian lận như năm 2020, vốn được Trump đưa ra và người ủng hộ Trump tin như vậy mà thiếu bằng chứng, cũng như tất cả các khiếu kiện đã bị tòa án bác bỏ.
Với khoảng 156.5 triệu cử tri đã tham gia bầu cử hồi năm 2020, đây là số người tham gia bỏ phiếu kỷ lục trong cuộc tổng tuyển cử cho đến năm 2020. Mức phiếu này được dự báo sẽ không thua kém trong năm nay trước các chiến dịch vận động tranh cử đầy tốn kém của hai bên và được xem là cuộc bầu cử quan trọng và lịch sử, mỗi lá phiều đều có khả năng góp phần vào kết quả chung cuộc.
Về mặt phổ thông đầu phiếu, bên cạnh mức gia tăng ủng hộ từ phụ nữ, giới trẻ và cử tri da màu muốn có sự thay đổi lịch sử dành cho bà Kamala Harris, thì ngược lại, một nhóm cử tri Cộng Hòa quay lưng với Donald Trump từ trước, nay có thêm qua sự vận động và kêu gọi mạnh mẽ từ một số chính khách đảng Cộng Hòa, tỉ lệ cử tri ủng hộ cho Trump không thể cao hơn năm 2020. Đồng thời, việc Trump bị kết tội hay đã và đang đối diện các truy tố dân sự và hình sự, không được nhóm cử tri độc lập bỏ qua như người ủng hộ ông ta. Do vậy, Phó Tổng Thống Kamala Harris có cơ hội sẽ tiếp tục chiến thắng số phiếu cử tri Hoa Kỳ.
Do cuộc bầu cử tổng thống Mỹ là theo thể thức cử tri đoàn (Electoral College), với tổng cộng 538 phiếu đại biểu, phân chia cho các tiểu bang, tùy thuộc vào dân số và khu vực hành chánh nên ứng viên thắng phiếu phổ thông không bảo đảm sẽ đắc cử tổng thống nếu thua phiếu cử tri đoàn, điều đã xảy ra với cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton khi thất cử trước Donald Trump hồi năm 2016. Do vậy, cần điểm lại số phiếu cử tri đoàn mà cả hai bên có khả năng đạt được.
Kết quả tại các tiểu bang Dân Chủ hoặc Cộng Hòa thông thường đã định trước, còn lại là các tiểu bang được xem là các tiểu bang tranh chấp (swing states) có số cử tri ủng hộ ứng viên Dân Chủ hay Cộng Hòa khá tương đương, kết quả theo từng mùa bầu cử tùy thuộc vào các lá phiếu cử tri độc lập cũng như tỉ lệ người tham gia bầu cử thuộc bên này hay bên kia cao hơn.
Với bảy tiểu bang chiến địa trong năm nay, các thăm dò hiện cho thấy Donald Trump đang chiếm lại ưu thế các tiểu bang như Arizona và Georgia, ngang ngửa cùng bà Kamala Harris tại các tiểu bang như Nevada, Wisconsin, Michigan và North Carolina, tiểu bang duy nhất Trump chiến thắng vào năm 2020 trong số bảy tiểu bang tranh chấp này. Về phía bà Harris hiện đang dẫn trước tại tiểu bang Pennsylvania rất quan trọng. Như nói trên, mức chênh lệch tại các tiểu bang kể trên khá thấp, có thể thuộc về ứng viên này hay kia và mỗi kết quả từng tiểu bang đều mang tính quyết định đến kết quả chung cuộc.
Dựa vào các thăm dò hiện nay cùng đặc tính nhân khẩu cùng lịch sử chính trị và cử tri tại các tiểu bang tranh chấp, bà Kamala Harris có khả năng chiến thắng tại Pennsylvania (19 phiếu), Nevada (6) và Wisconsin (10), còn Donald Trump có cơ hội chiến thắng tại Arizona (11 phiếu), Georgia (16) và North Carolina (16). Theo dự đoán này thì bà Harris sẽ có 226 phiếu (các tiểu bang DC) cộng thêm 35 phiếu, tức 261 phiếu cử tri đoàn, còn Donald Trump sẽ được 219 phiếu (tiểu bang CH) cộng thêm 43 phiếu, tức 262 phiếu.
Như vậy Michigan với 15 phiếu sẽ trở nên tiểu bang quyết định, ứng viên nào chiến thắng tiểu bang này sẽ giành được chiến thắng.
Michigan vốn là một tiểu bang vùng Trung Tây Hoa Kỳ, từng được xem là “Bức tường Xanh” (Blue Wall) thiên về đảng Dân Chủ nhưng bất ngờ lọt vào tay Donald Trump trong cuộc bầu cử 2016 với tỉ lệ rất nhỏ là 0.23%. Năm 2020, Tổng thống Joe Biden đã lấy lại Michigan với tỉ lệ cao hơn gần 3%, một tỉ lệ khá an toàn. Đây cũng là tiểu bang chiến địa có cộng đồng Ả-rập rất đông vốn không mấy thiện cảm, thậm chí ghét Donald Trump vì các sắc lệnh lẫn tuyên bố không mấy thân thiện với các quốc gia Hồi Giáo.
Mùa bầu cử năm nay, bà Kamala Harris cũng gặp phải thử thách với cộng đồng này từ cuộc chiến giữa Do Thái và Hamas tại Trung Đông hiện nay. Một số tin tức cho thấy cộng đồng Ả-rập sẽ không dồn phiếu cho bà Kamala, nếu vậy họ cũng không chuyển sang bỏ phiếu cho Trump. Từ kết quả 2020 và mức độ ủng hộ hiện tại, cơ hội bà Kamala Harris sẽ thắng cử tại Michigan nhiều hơn Donald Trump và sẽ được 276 phiếu để đắc cử tổng thống Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ đời thứ 47.
Số phiếu cử tri đoàn sẽ thay đổi nếu các tiểu bang dự đoán sẽ thuộc về Donald Trump hay bà Kamala Harris có thay đổi, ví dụ bà thắng thêm Georgia và/ hay North Carolina và Donald Trump lại chiến thắng tại Wisconsin. Hiện tại thì tại Georgia, mức ủng hộ hai bên khá sát, tuy nhiên trong hai cuộc bầu cử 2020 và 2022, phía Dân Chủ đều chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử và cuộc đua vào Thượng Viện nên cơ hội cho bà Harris vẫn còn cao. Nếu thắng cả Georgia thì dẫu có thua Wisconsin bà Harris vẫn thêm phiếu cử tri đoàn.
Theo mô hình phân tích này, Phó Tổng Thống Kamala Harris, ngoài việc thắng phiếu cử tri phổ thông đã tham gia bầu cử, sẽ chiến thắng với số phiếu cử tri đoàn để đắc cử tổng thống đời thứ 47 của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ.
Tóm tắt: Donald Trump ở Mỹ, Björn Höcke ở Đức: Còn hy vọng ở đâu, thưa ông Jan-Werner Müller? Giáo sư Princeton nói về cuộc đấu tranh cam go vì dân chủ.
Jan-Werner Müller là Giáo sư Lý thuyết Chính trị tại Princeton và hiện là Nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Trung tâm Nghiên cứu Cao cấp của đại học LMU München.
***
ZEIT Online: Thưa ông Müller, là một người gốc Đức đã sống ở Mỹ nhiều năm, ông đã trải qua một thời kỳ tổng thống theo chủ nghĩa dân túy cực đoan. Sự chuyển dịch sang Cánh Hữu cũng có ý nghĩa quan trọng ở Đức. Ông lo lắng đến mức nào khi chúng tôi ở đây bị đe dọa bởi điều gì đó tương tự như những gì đã xảy ra ở quê hương ông lựa chọn?
Jan-Werner Müller: Tình hình ở Đức rất nguy hiểm, nhưng rất khác so với ở Mỹ. Ở đó, hệ thống hai đảng từng được coi là sự bảo đảm cho nền chính trị ôn hòa. Vì để giành chiến thắng, Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa cuối cùng phải hướng về các cử tri ở giữa. Người Mỹ cũng chỉ trích sự đại diện theo tỷ lệ ở châu Âu vì nó cho phép các đảng cực đoan tiếp cận quốc hội.
Không ai có thể tưởng tượng rằng một trong hai đảng ở Hoa Kỳ trên thực tế sẽ nói lời tạm biệt với nền dân chủ. Đồng thời, chúng ta cũng thấy các đảng phản dân chủ ở nhiều nước châu Âu, như AfD ở Đức, nhưng họ luôn chỉ là một đảng trong số rất nhiều đảng.
ZEIT Online: Tuy nhiên, sự tồn tại của họ khiến việc hình thành các liên minh chính phủ ôn hòa trở nên khó khăn hơn. Vì vậy, vấn đề là khác nhau, nhưng không kém phần nguy hiểm.
Müller: Tất nhiên, mọi người đều khó chịu khi việc thành lập chính phủ kéo dài và liên tục có những tranh cãi trong các liên minh không nhất quán về mặt chương trình. Nhưng người ta không nên hoài niệm về thời có hai đảng lớn được đông đảo người dân ưa chuộng. Điều đó cũng đúng: Trong thập niên 1950 và 1960, rất nhiều người không thể thực sự tham gia vào hệ thống chính trị. Nhiều sở thích, ý tưởng và bản sắc đơn giản là không hề xuất hiện. Thực tế là điều này đã thay đổi khiến cuộc chơi trở nên phức tạp hơn nhưng cũng công bằng hơn.
ZEIT Online: Các liên minh chính phủ không đồng nhất mới là một vấn đề bởi vì – hãy nhìn Liên minh đèn giao thông – đôi khi chúng chỉ mang lại những kết quả ít ỏi.
Müller: Tôi không thấy đèn giao thông (Đỏ: SPD, Vàng: FDP, Xanh lá cây: Die Grüne) là tiêu cực. Tuy nhiên, dù thế nào đi nữa, các liên minh chính phủ không đồng nhất không chỉ giải quyết vấn đề một mình. Chúng ta nhớ đến nước Anh cách đây không lâu, nơi Đảng Bảo thủ dưới thời Theresa May và Boris Johnson chiếm đa số ghế với tư cách là một đảng cầm quyền duy nhất và chẳng tạo ra điều gì ngoài xung đột và hỗn loạn.
Ngoài ra, có những điều có vẻ giống như một phương tiện truyền thông rẻ tiền đang la mắng bạn: Quá nhiều nhà báo thích bận rộn với những câu hỏi như “Ồ, đây là cuộc tranh cãi tiếp theo” hoặc “Đây không phải là sự kết thúc của liên minh sao?” thay vì tập trung về nội dung cần quan tâm. Viết về vở kịch chính trị mang phong cách tập phim truyền hình West Wing thì dễ hơn là phân tích những luật lệ phức tạp.
ZEIT Online: Tuy nhiên, các đảng dân chủ dường như không thể làm được gì nhiều trong cuộc chiến chống lại những người theo chủ nghĩa dân túy. Ở Thüringen, phe cực đoan cánh hữu AfD gần đây đã trở thành thế lực mạnh nhất. Bây giờ có phải là lúc bắt đầu các thủ tục cấm đảng chống lại AfD?
Müller: Bạn phải hết sức cẩn thận với những dụng cụ này. Việc phản đối rằng nền dân chủ có thể bị tổn hại vì thủ tục như vậy hạn chế các quyền dân chủ cơ bản là quan trọng. Tuy nhiên, đôi khi cần phải đánh dấu ranh giới. Đề nghị cụ thể của tôi là ban đầu chỉ cấm đảng AfD ở bang Thüringen. Ở đó – cũng nhờ sự quan sát của Văn phòng Bảo vệ Hiến pháp Liên bang – có rất nhiều bằng chứng về chủ nghĩa cực đoan cánh hữu của đảng, đặc biệt là trong số lãnh đạo đảng bang Björn Höcke: Lời nói căm thù đối với người thiểu số, sự phân chia giữa những người được cho là nhân dân thật sự và những người, mà tốt nhất nên rời khỏi đất nước ngay lập tức, v.v…
Tất nhiên, AfD cũng sẽ thể hiện mình ở Thüringen với tư cách là nạn nhân của một hệ thống tất cả chống lại một, nhưng đảng này cũng đã kể đi kể lại huyền thoại tử vì đạo. Điều đó không ai nên ngăn cản. Và sau khi một phần của đảng này ở cấp bang nhà nước bị cấm, cũng có thể các thành viên khác trong đảng sẽ trở nên ôn hòa hơn.
ZEIT Online: Hậu quả của lệnh cấm rất khó tính toán trước, đặc biệt là trong năm trước cuộc bầu cử liên bang. Chẳng phải thời điểm này rất nguy hiểm sao?
Müller: Trong chính trị, thời điểm là quan trọng, và mối lo ngại rằng một nền dân chủ phòng thủ được luôn hành động sai thời điểm là chính đáng: Nếu một đảng phản dân chủ nhỏ thì lệnh cấm là không cần thiết. Các nhà phê bình cho rằng nếu một đảng lớn thì lệnh cấm là không thể thực hiện được và không phải không có lý do, nhưng đơn giản là không có thời điểm lý tưởng, và mối nguy hiểm thực sự là nếu không làm gì cả, một nền dân chủ sẽ gửi tín hiệu chết người đến mọi công dân rằng lời nói vô nhân đạo như của AfD đơn giản là có thể chấp nhận được.
ZEIT Online: Nhưng có nhiều công dân tin rằng họ có quyền bỏ phiếu cho một đảng cực đoan cánh hữu, đơn giản chỉ là một phản ứng thách thức vì họ không hài lòng với hiện trạng chính trị.
Müller: Trên thực tế, hiện nay có thể quan sát thấy một thái độ kỳ lạ về quyền được hưởng ở một bộ phận dân chúng – đại loại là: Nếu hệ thống trông không chính xác 100 % như cách tôi nghĩ, thì ngay lập tức tôi có quyền nghi ngờ về toàn bộ nền dân chủ.
“Nhưng vấn đề lớn nhất không phải là người dân”
ZEIT Online: Có lẽ điều này chỉ đơn giản bộc lộ sự thất bại của chính trị: Cử tri muốn những giải pháp đơn giản, nhanh chóng cho những vấn đề rất phức tạp, nhưng – có lẽ không giống như trong quá khứ – điều này không còn dễ dàng đạt được nữa.
Müller: Tôi sẽ rất cẩn thận với luận điểm như vậy. Chúng ta có thực sự có quyền cảm thấy tiếc cho bản thân khi cho rằng chúng ta đang sống trong thời kỳ đặc biệt phức tạp không? Liệu mọi chuyện có thực sự dễ dàng hơn nhiều vào thập niên 1970 với Chiến tranh Lạnh và cuộc khủng hoảng dầu mỏ, với nhiều cuộc tấn công khủng bố, với sự kết hợp mới giữa lạm phát cao và tỷ lệ thất nghiệp cao khiến các chính trị gia kinh tế tuyệt vọng? Gần như không thể. Tôi cũng sẽ đặt câu hỏi về câu chuyện khủng hoảng đa năng, hiện đang rất phổ biến, như một hiện tượng mới. Trước đây đã từng có những cuộc khủng hoảng củng cố lẫn nhau. Cũng như những tác nhân đã cố gắng gây bất ổn cho các quốc gia từ bên ngoài.
ZEIT Online: Nhưng truyền thông trên mạng xã hội như một chiều hướng mới rõ ràng đặt ra chính trị và xã hội với những thách thức chưa từng tồn tại trước đây.
Vấn đề lớn nhất không phải là người dân, những người được cho là hân hoan đi theo những kẻ mị dân, mà là những nhà lãnh đạo có quan điểm kinh tế và chính trị sẵn sàng chấm dứt thể chế dân chủ – Jan Werner Muller
Müller: Có và không. Không còn nghi ngờ gì nữa, mọi cuộc cách mạng truyền thông đều gây ra sự xáo trộn lớn lao. Nhưng người ta nên cẩn thận với thuyết định mệnh hiện đang rất phổ biến, theo phương châm: Báo in mang đến chiến tranh tôn giáo, đài phát thanh mang đến Hitler và Facebook mang đến chủ nghĩa phát xít. Những thay đổi về công nghệ chưa bao giờ được chuyển thành một hình thức chính trị dễ dàng đến thế.
Điều gây sốc là người giàu nhất thế giới, Elon Musk, cũng là một người cực đoan cánh hữu và chỉ đơn giản mua Twitter làm phương tiện để truyền tải thông điệp của mình ra thế giới. Nhưng đây cũng không phải là một hiện tượng hoàn toàn mới, hãy xem Silvio Berlusconi ở Ý. Vấn đề ít nằm ở bản thân phương tiện hơn so với các mô hình kinh doanh thường xuyên thưởng cho sự phẫn nộ, nếu không muốn nói là sự căm ghét và cực đoan.
ZEIT Online: Khi nào những thách thức này trở thành khủng hoảng dân chủ?
Müller: Nếu bạn hiểu nghĩa gốc của từ này thì khủng hoảng là thời điểm quyết định giữa sự sống và cái chết. Khi người ta đặt câu hỏi liệu có thể chuyển giao quyền lực một cách hòa bình hay không thì đó là một cuộc khủng hoảng. Trong bối cảnh đó, ngày 6 tháng 1 năm 2021, khi những người hâm mộ Trump xông vào Điện Capitol ở Washington, là một cuộc khủng hoảng thực sự.
Nói cách khác: Khi các đảng không còn có thể thua trong bầu cử vì họ đã tái cơ cấu hệ thống theo hướng có lợi cho họ, như ở Hungary, thì đó là cái chết của nền dân chủ. Khi các đảng thua cuộc trong cuộc bầu cử không thừa nhận thất bại của mình, như ở Venezuela và có thể là với Trump sau ngày 5 tháng 11 năm 2024, rõ ràng chúng ta đang trải qua một cuộc khủng hoảng. Mặt khác, các cuộc thăm dò về sự bất mãn chính trị là một vấn đề, nhưng không phải là một cuộc khủng hoảng.
ZEIT Online: Vậy nền dân chủ ở Đức của chúng ta vững chắc hơn chúng ta nghĩ?
Müller: Chắc chắn rồi. Dân chủ đang và vẫn là hình thức chính phủ mà hầu hết người dân ở châu Âu mong muốn.
ZEIT Online: Bạn có nghĩ lý thuyết về nền dân chủ đang chết dần là quá đáng không?
Müller: Không, tình hình rất nghiêm trọng, nhưng ở Mỹ còn nghiêm trọng hơn ở đây. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất không phải là những người được cho là hân hoan đi theo những kẻ mị dân, mà là các nhà lãnh đạo quan điểm kinh tế và chính trị sẵn sàng chấm dứt nền dân chủ. Đúng, đã có một cuộc Tuần hành tại Rome ở Ý cách đây một trăm năm khi bọn phát xít nắm quyền. Nhưng Mussolini đến bằng toa giường nằm. Và tại sao? Bởi vì giới thượng lưu Ý thời đó đã mời ông ta.
ZEIT Online: Ai đã mời Donald Trump?
Müller: Từ một phần của giới tinh hoa Đảng Cộng hòa. Nhiều người đã đánh giá thấp ông ta ngay từ đầu và để ông ta làm theo ý mình bởi vì, ngoài quan điểm mị dân, đe dọa dân chủ, ông ta còn ủng hộ nội dung cũng quan trọng đối với họ. Cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định – đơn giản là các chính sách tự do về kinh tế. Nhiều người nghĩ rằng chúng tôi có thể kiểm soát nó. Nhưng mọi chuyện lại diễn ra khác. Điều này hiện đã trở thành một phong trào, giáo phái MAGA, đã nhấn chìm toàn bộ Đảng Cộng hòa.
“Vấn đề nằm ở Cánh Hữu”
ZEIT Online: Đồng nghiệp của ông, Milan Svolik từ Yale nói rằng ngay cả những người coi trọng nền dân chủ cũng có khả năng bỏ phiếu cho những người chuyên quyền nếu những người này chỉ cần nói rõ rằng, họ chủ yếu theo đuổi lợi ích của người dân.
Müller: Svolik nói đúng. Cái nhìn sâu sắc của ông ấy trước hết áp dụng cho các tình huống có sự phân cực mạnh mẽ, được thực thi một cách không thương tiếc bởi những người theo chủ nghĩa dân túy. Nếu bạn thuyết phục người dân rằng mọi cuộc bầu cử đều có ý nghĩa quan trọng, thì cuối cùng họ cũng sẽ tin vào điều đó. Về mặt này cũng vậy, chính giới tinh hoa Cộng hòa đã khơi dậy nỗi lo sợ rằng đất nước của người dân sẽ bị tước đoạt.
ZEIT Online: Đất nước ngày nay bị chia rẽ như thế nào?
Müller: Có rất nhiều doanh nhân theo chủ nghĩa phân cực cánh hữu đang làm việc trên khắp đất nước, những người tuyên bố rằng người dân ở Trung Tây bị áp bức trong khi mọi người quay lưng lại với họ ở New York. Họ cố gắng tạo ra sự đoàn kết bằng cách coi bản thân và những người khác là nạn nhân. Điều này cũng có tác dụng rất tốt ở Hoa Kỳ vì ở đó có một bong bóng truyền thông cánh hữu khép kín. Không giống như bên Cánh Tả, không còn cơ chế điều chỉnh nào nữa. Nếu ai đó trong bong bóng này tuyên bố rằng có một tiệm bánh pizza ở Washington có tầng hầm nơi trẻ em bị lạm dụng với sự đồng lõa của Đảng Dân chủ, thì họ sẽ đơn giản tin vào điều đó.
ZEIT Online: Ông đang nói về cái gọi là Pizzagate, một thuyết âm mưu cho rằng, có một đường dây khiêu dâm trẻ em ở thủ đô Hoa Kỳ mà Hillary Clinton cũng có liên quan.
Müller: Chính xác. Trước tiên, bạn phải đi đến điểm mà mọi người sẽ nói: “Vâng, điều đó đối với tôi có vẻ hợp lý”. Có lẽ có tới 30% dân số bị mắc kẹt trong bong bóng Cánh Hữu này. May mắn thay, châu Âu vẫn chưa tiến xa đến thế. Nhưng ở đây cũng có những người đang làm việc theo hướng này – chẳng hạn như Julian Reichelt ở Đức, C News ở Pháp hay GB News ở Anh.
ZEIT Online: Nếu 30% dân số tin vào điều vô nghĩa nhất, hoàn toàn nhất quán như vậy, thì câu hỏi càng nên được đặt ra: Làm thế nào có thể vượt qua sự chia rẽ này?
Müller: Lời kêu gọi đảng Dân chủ đoàn kết đất nước lại là có thiện chí nhưng ngây thơ. Vấn đề là ở Cánh Hữu. Và không chỉ kể từ Trump, người không phải là nguyên nhân dẫn đến việc đưa một hướng đi mới cho Đảng Cộng hòa, mà là một dấu hiệu của một sự phát triển đã bắt đầu sớm hơn nhiều.
ZEIT Online: Khi nào?
Müller: Khi Đảng Dân chủ phát triển thành đảng dân quyền vào thập niên 1960, mục tiêu của Đảng Cộng hòa là lôi kéo người da trắng ở miền Nam nước Mỹ về phía họ. Theo chiến lược của Đảng Cộng hòa vào thời điểm đó, một cuộc chiến văn hóa nhỏ và một chút phân biệt chủng tộc sẽ không gây hại gì. Họ tưởng mình đã kiểm soát được mọi thứ nhưng hóa ra đó là một sai lầm. Đây là một lý do khác tại sao trách nhiệm ngày nay rõ ràng thuộc về Đảng Cộng hòa.
ZEIT Online: Chính xác là họ sẽ phải làm gì?
Müller: Trên hết, giới tinh hoa kinh doanh tài trợ cho Đảng Cộng hòa phải tự hỏi: Chúng ta có muốn phá bỏ nền dân chủ bằng cách tiếp tục ủng hộ Donald Trump không? Hay cuối cùng chúng ta đã chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện những hy sinh khá khiêm tốn để bảo vệ nền dân chủ và pháp quyền?
“Lần này họ có một kế hoạch toàn diện”
ZEIT Online: Điều đó có nghĩa cụ thể là gì?
Müller: Tôi sẽ cho quý vị một ví dụ về cách nó không nên hoạt động: Lloyd Blankfein, cựu giám đốc ngân hàng đầu tư Goldman Sachs, đã nói vào năm 2020 trước cuộc bầu cử tổng thống: Nếu tôi phải lựa chọn giữa Bernie Sanders và Donald Trump, tôi sẽ bỏ phiếu cho Trump. Lý do: Sanders không có suy nghĩ như một người Mỹ vì ông ta chỉ trích người giàu. Bạn không cần phải thích chính sách thuế của Sanders, nhưng mọi tiêu chuẩn chính trị rõ ràng đã bị đánh mất ở đây.
Nếu một đại diện hàng đầu của Đảng Cộng hòa – không chỉ những người về hưu như Dick Cheney – hay thậm chí là một thành viên nổi bật của giới tinh hoa kinh doanh hôm nay đứng lên và nói: Về mặt chính sách kinh tế, tôi ủng hộ đường lối của Trump, nhưng tôi không thể ủng hộ bất kỳ ai sẽ làm suy yếu nền dân chủ nếu không muốn nói là xóa bỏ nó, thì điều đó có thể hữu ích, tôi nghĩ vậy.
ZEIT Online: Còn ba tuần nữa là đến cuộc bầu cử, ông lạc quan hay bi quan như thế nào?
Những kẻ chuyên quyền sẽ trở nên nguy hiểm khi họ giành được quyền lực lần thứ hai – Jan Werner Muller
Müller: Tôi không đưa ra bất kỳ dự đoán nào, đặc biệt là về tương lai. Một điều chắc chắn: Nó sẽ không thoải mái trong mọi trường hợp. Ngay cả khi Donald Trump thua, sẽ thật ngây thơ khi tin rằng cơn ác mộng sẽ kết thúc vào ngày 6/11. Hiện đã có khoảng 90 vụ kiện đang được tiến hành, tất cả đều do Cánh Hữu khởi xướng, với mục đích tranh cãi và đặt câu hỏi về kết quả. Chắc chắn điều này nghe có vẻ đáng báo động, nhưng nhận thức của chúng tôi là có hai chiến dịch bầu cử ít nhiều bình thường đang diễn ra vào lúc này.
Nhưng người ta cũng có thể giả định có lý do chính đáng rằng có một chiến dịch đang diễn ra trong Đảng Dân chủ, nhưng về phía Trump đang có một cuộc đảo chính diễn ra chậm rãi, do đó nhận thức về một chiến dịch bầu cử bình thường cũng rất cần thiết. Ý tôi là: Người của Trump chắc chắn đã rút kinh nghiệm năm 2020 và sẽ cố gắng bằng mọi cách để lên nắm quyền ngay cả trong trường hợp thất bại.
ZEIT Online: Đó không phải là phóng đại sao?
Müller: Hy vọng vậy! Nhưng hãy xem xét những việc thúc đẩy Trump. Ông ta đang ở trong một tình huống mà chỉ có những kẻ độc tài mới làm được. Ông ta phải đối mặt với câu hỏi: Tôi sẽ chết trên giường của chính mình hay tôi sẽ phải vào tù? Tại sao ông ta không tìm mọi cách để được nằm trên giường của mình, tức là chuyển vào Nhà Trắng? Thật không may, bài học ông ta rút ra hết lần này đến lần khác là ông ta có thể làm bất cứ điều gì mình muốn, ngay cả khi ông ta vi phạm pháp luật. Cả đảng của ông ta lẫn các thành viên Quốc hội đều không loại bỏ ông ta.
ZEIT Online: Nhiều người ở châu Âu hy vọng Kamala Harris cuối cùng sẽ giành chiến thắng. Và nếu không, cảm giác này dường như đang lan rộng: Mọi chuyện sẽ không tệ đến thế. Chúng tôi cũng đã sống sót qua nhiệm kỳ đầu tiên của ông ta tại chức. Có phải chúng ta đang đánh giá thấp những gì sắp xảy ra với chúng ta?
Müller: Vâng, tôi thường xuyên nghe thấy quan điểm này – ngay cả ở Mỹ. Rất nhiều điều Trump nói, cuối cùng chỉ là lời nói khoa trương; tôi nghĩ điều đó thật ngây thơ. Những kẻ chuyên quyền sẽ nguy hiểm vào lần thứ hai họ giành được quyền lực.
Hãy nghĩ đến Viktor Orbán ở Hungary hay Jarosław Kaczyński ở Ba Lan. Những nhiệm kỳ đầu tiên diễn ra khá suôn sẻ, nhưng khi nhậm chức trở lại, những kẻ này đã học được rằng, chẳng hạn, họ phải ngay lập tức chiếm quyền điều hành tòa án. Tôi không thể nói liệu bản thân Trump có học được gì hay không. Tuy nhiên, điều chắc chắn là những người xung quanh ông ta đều đã rút ra được bài học kinh nghiệm từ năm 2017 đến 2020. Lần này họ có một kế hoạch toàn diện.
ZEIT Online: Ông đang nói về Dự án 2025?
Müller: Chính xác. Các tác giả của nó muốn thay đổi nền công vụ và thay thế nó bằng những người trung thành. Trump có lẽ công khai tuyên bố không dính líu gì tới nó, nhưng điều đó khó có thể tin cậy được. Tuy nhiên, sự chuyển đổi chuyên quyền cuối cùng có thể thực hiện được hay không phụ thuộc rất nhiều vào đa số trong Quốc hội.
Chuẩn bị cho tuần giao dịch mới, thị trường Mỹ đã đón nhận tin tích cực, đó là chỉ số Nasdaq đã vừa thiết lập mốc cao kỷ lục mới trong phiên ngày thứ 6 tuần qua. Dù các chỉ số chính còn lại đều giảm điểm, Nasdaq vẫn đi lên khoảng 0,5%, đánh dấu mức tăng theo tuần thứ 7 liên tiếp của chỉ số này, nhờ vào tâm lý tích cực của nhà đầu tư khi chuẩn bị bước vào mùa báo cáo kinh doanh quý III của năm nay của một loạt ông lớn công nghệ.
Trước đó hôm 18/10, hai chỉ số Dow Jones và S&P 500 cũng đã đồng loạt phá kỷ lục. Tính trong cả năm nay, các chỉ số chính tại Mỹ đều đang duy trì sắc xanh và đã liên tục thiết lập các mốc cao kỷ lục mới trong lịch sử, bất chấp đây là một năm nhiều yếu tố gây biến động với thị trường, như các lo ngại kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái, lộ trình lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Fed và đặc biệt là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ chính thức diễn ra vào tuần sau.
Cuộc bầu cử Tổng thống chắc chắn đang là một trong những tâm điểm chú ý của Phố Wall, đặc biệt khi đây là một trong những cuộc bầu cử sít sao nhất từ trước đến nay giữa hai ứng cử viên hàng đầu. Vậy giới giao dịch tại Phố Wall đang chờ đợi và chuẩn bị ra sao cho những kịch bản bầu cử?
Theo các thống kê truyền thống như chỉ số công nghiệp Dow Jones từ đầu năm tới cuối tháng 10, hay chỉ số S&P 500 trong giai đoạn từ cuối tháng 7 tới cuối tháng 10, những chỉ số này đều giữ đà tăng, được xem là tín hiệu về kết quả tích cực cho chính quyền đương nhiệm, tức là đương kim Phó Tổng thống Kamala Harris đang có nhiều hy vọng.
Tuy nhiên, cũng có những nhà đầu tư đang đặt nhiều kỳ vọng vào chiến thắng cho ông Donald Trump, bởi họ cho rằng những kế hoạch của ông, như giảm thuế doanh nghiệp sẽ có lợi cho thị trường. Và do đó, các nhà đầu tư này đang đặt niềm tin vào những lĩnh vực được xem là tích cực với ông Trump hiện nay, như nhóm ngành ngân hàng, các loại tiền kỹ thuật số hay cổ phiếu hãng xe điện Tesla - đang được điều hành bởi đồng minh của ông Trump là tỷ phú Elon Musk.
Dù vậy, đa phần các nhà đầu tư tại Mỹ đều có chung nhận định, đó là thị trường Mỹ vẫn có thể giữ vững đà tăng trưởng nhờ vào nền kinh tế đang vững vàng và các điều kiện thuận lợi, như Fed tiếp tục hạ lãi suất trong thời gian tới.
Ông Peter Tuchman - Giao dịch viên, Sàn chứng khoán New York (NYSE) cho biết: "Thị trường chứng khoán đang rất khoẻ mạnh. Nền kinh tế tiến triển tốt. Anh nhìn thấy tăng trưởng liên tục. Thất nghiệp giảm xuống mức 4%. Hai năm trước, lạm phát còn 8,5%, giờ chỉ còn 2,5%. Đó là thay đổi cực lớn. Anh trả 5 USD cho 1 gallon xăng, giờ còn khoảng 3,5 USD; trứng cũng rẻ hơn nhiều. Về cơ bản, thị trường cho thấy kinh tế Mỹ đang vận hành thế nào. Đúng là vẫn có những người sống chật vật qua ngày, nhưng đang có nhiều việc dư thừa so với nhu cầu tìm việc cơ mà. Chỉ là nhiều người chưa muốn quay lại làm việc".
Trong khi giới đầu tư nhìn chung tỏ ra tích cực với tình hình kinh tế trước thềm bầu cử, người dân Mỹ dường như lại không có được sự lạc quan này.
Một khảo sát gần đây của hãng CBS News cho thấy, có tới 6/10 người được hỏi đưa ra quan điểm không tích cực về tình hình kinh tế Mỹ hiện nay.
Một nguyên nhân chủ đạo được cho là đến từ chi phí sinh hoạt tăng cao, dù lạm phát đã hạ nhiệt. Theo ước tính, mặt bằng giá cả hàng hóa tiêu dùng tại Mỹ đã tăng hơn 21% so với thời điểm trước dịch Covid -19.
Anh Carmi - Nhân viên giáo dục cho biết: "Nền kinh tế ổn định đấy chứ. Ví dụ tôi mua xăng khoảng 2-3 năm trước giá trên 3 USD/gallon. Nhưng hiện nay đã xuống khoảng 3 USD. Tôi đánh giá kinh tế qua điều đó. Nên tôi nghĩ nó đang ổn".
Anh Chris - Nhân viên Phân tích dữ liệu chia sẻ: "Năm nay, kinh tế không tốt lắm. Tôi biết nhiều người vất vả. Nhiều kỹ sư phải đi lái Uber. Công việc đến rồi đi. Có đợt cắt giảm nhân viên lớn của khối công nghệ 4-5 tháng trước. Nên với nghề của tôi, không được sáng sủa lắm".
Ông Tom - Chủ doanh nghiệp nhỏ nêu ý kiến: "Thị trường chứng khoán tăng trưởng tốt đấy, kinh doanh cũng được. Nhưng người dân phải vật lộn với giá cả hàng hóa tăng. Đó là vấn đề. Tôi không biết ông Trump hay bà Harris sẽ tìm được giải pháp nào cho chuyện này không. Rồi thuế cũng cao. Chi phí cuộc sống đắt đỏ, giá bất động sản, thuê nhà đều cao. Lãi suất thì đã hạ đôi chút, nhưng nhiều người vẫn phải vật lộn".
Có thể nói, nhiều người dân Mỹ cũng có những quan điểm rất khác nhau về nền kinh tế. Và điều này có thể khiến cho cuộc bầu cử Tổng thống năm nay thêm phần khó đoán, bởi nền kinh tế là một trong những tiêu chí quan trọng nhất với nhiều cử tri tại Mỹ hiện nay.
Nhà chức trách bang Colorado ngày 24/10 cho biết đang điều tra vụ tình nghi gian lận phiếu bầu, theo đó ít nhất 12 lá phiếu gửi qua đường bưu điện đã bị đánh cắp, sau đó lại được gửi đi cùng các lá phiếu gian lận.
Trong cuộc họp báo diễn ra ở Denver, Tổng Thư ký bang Colorado Jena Griswold cho biết âm mưu gian lận phiếu bầu đã bị phát hiện sau khi có cử tri báo cáo nhận được thông báo rằng lá phiếu của họ đã được tiếp nhận hoặc cần sửa chữa do chữ ký có sự khác biệt, trong khi họ vẫn chưa nhận được phiếu bầu. Có ít nhất 3 trường hợp như vậy đã được phát hiện.
Theo Văn phòng thư ký bang Colorado, các lá phiếu này đã được điền thông tin và gửi đến Văn phòng thư ký hạt Mesa, ở phía Tây bang này. Tuy nhiên, văn phòng trên không cho biết các phiếu bầu này được đánh dấu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump hay ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris hay ứng cử viên nào khác.
Trong một tuyên bố, bà Griswold khẳng định: “Các cuộc bầu cử ở Colorado an toàn và bảo mật. Âm mưu gian lận này đã bị phát hiện và điều tra nhanh chóng nhờ tất cả quy trình và công cụ tiên tiến mà Colorado đã triển khai như xác minh chữ ký, theo dõi lá phiếu và quy trình xử lý."
Cựu Tổng thống Trump và các đồng minh của ông liên tục đưa ra cáo buộc rằng hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện dễ bị gian lận. Trước cuộc bầu cử, ông kêu gọi cử tri có thể bỏ phiếu sớm nếu họ muốn, song tiếp tục ám chỉ rằng những lá phiếu gửi qua đường bưu điện không đáng tin cậy.
Đầu tháng này, một cựu thư ký của hạt Mesa đã bị kết án 9 năm tù giam vì tội can thiệp bất hợp pháp vào máy bỏ phiếu trong cuộc bầu cử năm 2020.
Cùng ngày, Thị trưởng thành phố Phoenix, bang Arizona, cho biết một đối tượng đã bị bắt do cố tình đốt hộp thư, ảnh hưởng đến một số phiếu bầu.
Lực lượng cứu hỏa Phoenix cho biết 1 người chưa rõ danh tính đã đến Bưu điện Mỹ vào sáng sớm 24/10, vứt lửa vào bên trong hộp thư thu thập phiếu bầu để bên đường. Chưa có thông tin chính thức về số lá phiếu bị hư hỏng, nhưng đài ABC15 dẫn lời các nhân viên cứu hỏa cho biết khoảng 20 lá phiếu bị hư hỏng.
Arizona là một trong những bang chiến địa có ảnh hưởng quan trọng đến kết quả cuộc bầu cử ngày 5/11 tới giữa 2 ứng cử viên tổng thống.
Barack Obama đã theo chân Bruce Springsteen lên sân khấu tại một cuộc mit tinh lớn dưới đường chân trời Cleveland và tuyên bố, "Một cuộc nổi dậy đang đến gần". “A rising is coming.”
Lời hứa đó, lấy cảm hứng từ một trong những bản hit của biểu tượng nhạc rock, đã trở thành sự thật vài ngày sau đó, khi Obama giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008.
Ban nhạc đã trở lại với nhau vào tối thứ năm, tại Georgia. Cựu tổng thống, hiện đã 63 tuổi và vẫn là nhân vật có sức hấp dẫn nhất của Đảng Dân chủ, và Boss đang cố gắng thúc đẩy ứng cử viên Dân chủ Kamala Harris vượt qua ranh giới tại tiểu bang dao động quan trọng.
Springsteen, trước khi chơi "Land of Hope and Dreams", tuyên bố rằng Harris "đang tranh cử để trở thành tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Donald Trump đang tranh cử để trở thành một bạo chúa người Mỹ. Ông ta không hiểu đất nước này, lịch sử của nó hoặc ý nghĩa của việc trở thành người Mỹ sâu sắc".
Obama đã nắm bắt các cuộc phỏng vấn gần đây trong đó John Kelly, cựu chánh văn phòng Nhà Trắng của ứng cử viên đảng Cộng hòa, mô tả tổng thống thứ 45 là một nhà độc tài đầy tham vọng và cho biết ông đã bày tỏ mong muốn được các tướng lĩnh như những người đã vây quanh Adolf Hitler phục vụ. Trump đã phủ nhận báo cáo vào thứ năm. "Tôi chưa bao giờ nói điều đó", ông nói tại Las Vegas.
Nhưng Obama đã cảnh báo, “Chỉ vì ông ta hành động ngớ ngẩn không có nghĩa là nhiệm kỳ tổng thống của ông ta sẽ không nguy hiểm.” Ông tiếp tục: “Tôi muốn giải thích rằng trong chính trị, một nguyên tắc chung là – đừng nói rằng bạn muốn làm bất cứ điều gì giống như Hitler. … Nhưng nó hữu ích vì nó cho chúng ta thấy cách Donald Trump suy nghĩ.”
Harris đã hồi tưởng trước đám đông khổng lồ ở Clarkston, một vùng ngoại ô của Atlanta, về chuyến đi của bà đến buổi ra mắt chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của Obama tại Springfield, Illinois, vào năm 2007.
“Tôi đã đến đó để ủng hộ vị thượng nghị sĩ trẻ tài năng này, người đang tranh cử tổng thống Hoa Kỳ,” bà nói. “Hàng triệu người Mỹ đã được tiếp thêm năng lượng và cảm hứng không chỉ bởi thông điệp của Barack Obama mà còn bởi cách ông lãnh đạo, tìm cách đoàn kết thay vì chia rẽ chúng ta.”
Nhưng cảm giác về sự thay đổi sắp xảy ra đang nhảy múa trong bầu không khí lạnh giá vào sáng tháng Hai năm nay đã không còn trong cuộc chiến gian khổ giành từng lá phiếu cuối cùng, giữa nỗi lo sợ của đảng Dân chủ rằng kẻ thù của Obama, Trump, sắp giành lại quyền lực.
Và sự trở lại trung tâm sân khấu của Obama đang đặt ra câu hỏi liệu 12 năm sau chiến thắng bầu cử gần đây nhất của mình, ông có đủ sức mạnh chính trị để hạ cựu tổng thống (Trump) này hay không.
Obama lần nữa cảm thấy "sự cấp bách dữ dội của hiện tại". Tổng thống thứ 44 đang đi nhiều dặm trên con đường vận động tranh cử hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi rời Nhà Trắng gần tám năm trước. Ông đã kêu gọi cử tri từ Pittsburgh đến Tucson đến Las Vegas ủng hộ Harris, và đến cuối tuần, chiến dịch tranh cử của ông sẽ đổ bộ vào tất cả bảy tiểu bang chiến trường.
"Chúng ta không cần phải thấy một Donald Trump già hơn, điên rồ hơn trông như thế nào khi không có rào chắn", Obama đã nói như vậy vào tuần này tại Detroit. "Nước Mỹ đã sẵn sàng để lật sang trang mới. Chúng ta đã sẵn sàng cho một câu chuyện hay hơn".
Trump đang nổi giận trước sự chế giễu tàn bạo của Obama và đã tuyên bố rằng Obama đã "kiệt sức" và "trông già hơn nhiều". Thật là lời nói hoa mỹ đến từ một người 78 tuổi về một đối thủ (Obama) là người ưa chuộng phòng tập gym.
Nhưng vị tổng thống da đen đầu tiên của quốc gia, người từng ca ngợi thế hệ cử tri của mình là "những con người của hy vọng lớn" “people of improbable hope,” đang có vẻ kém lạc quan hơn nhiều khi người Mỹ chuẩn bị đưa ra phán quyết lần thứ ba liên tiếp về Trump.
Người ta thường nói rằng di sản của Obama đang bị đe dọa trong cuộc bầu cử này – và đúng là trong nhiệm kỳ mới, Trump có thể sẽ tiếp tục chỉ trích việc lật ngược Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng Affordable Care Act và xóa bỏ các cải cách trong chính sách kinh tế và khí hậu mà cựu phó tổng thống của Obama, Tổng thống Joe Biden, đã đưa ra như bước tiếp theo của một dự án của đảng Dân chủ kéo dài trong ba thập niên.
Cuộc bầu cử này có thể đại diện cho cuộc đối đầu cuối cùng giữa chủ nghĩa Obama – một phong trào đa dạng về chủng tộc và nhiều thế hệ vì sự thay đổi cơ sở – và chính trị phản ứng dữ dội của chủ nghĩa Trump.
Nhưng thậm chí còn hơn thế nữa, Obama ngày nay đang tỏ ra tuyệt vọng khi thuyết phục khán giả của mình rằng dự án cuộc đời của ông – thay đổi chính trị – thậm chí là có thể và rằng nền dân chủ vẫn là phương tiện để thực hiện điều đó.
“Việc bạn bỏ phiếu cho ai là quan trọng, không phải vì nó sẽ thay đổi mọi vấn đề mà chúng ta đang gặp phải. Không có tổng thống, phó tổng thống, thượng nghị sĩ, thống đốc nào có thể giải quyết mọi vấn đề”, Obama phát biểu tại Madison, Wisconsin, tuần này. “Chúng ta sẽ không xóa đói giảm nghèo chỉ sau một đêm. Chúng ta sẽ không thay đổi quan hệ chủng tộc ngay lập tức. Chúng ta sinh ra trong lịch sử và thay đổi cần có thời gian”.
Người đàn ông từng nói với đám đông đang ngất ngây rằng “chúng ta là sự thay đổi mà chúng ta tìm kiếm” đã đưa ra một lời cảnh báo thực tế hơn nhiều: “Đôi khi tôi nghĩ rằng chúng ta kỳ vọng quá nhiều, và rồi chúng ta thất vọng khi mọi thứ không được giải quyết ngay lập tức”.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
