Phạm nhân Argentina học lập trình game trong tù. Mục đích nhân văn là môn học đặc biệt này giúp đáp ứng nhu cầu giáo dục và giải trí, tăng cơ hội kiếm việc làm cho phạm nhân sau khi ra tù.
Thứ năm hàng tuần, Mishka Palacios De Caro đều đến trại giam Marcos Paz, nằm phía tây nam thủ đô Buenos Aires (Argentina). Chưa từng bị kết án, De Caro đến đây với nhiệm vụ đặc biệt: dạy lập trình game cho tù nhân.
"Lớp học" của De Caro diễn ra trong phòng giam rộng nhưng tối, gồm 10 tù nhân và 4 chiếc máy tính. Với các buổi học lập trình game, phạm nhân tại đây có cơ hội kiếm việc làm sau khi ra tù.
Giải trí và học tập trong tù
Mauricio, 20 tuổi, là một trong hàng chục phạm nhân học lập trình game tại đây. Trước khi vào tù, Mauricio thích chơi các game hành động như Grand Theft Auto và Call of Duty. Sở thích này phải tạm dừng khi anh bị kết án cách đây 3 năm. Việc tham gia lớp học viết game tại trại giam giúp Mauricio quên đi nỗi nhớ game.
Theo Rest of World, chương trình "Phát triển trò chơi điện tử trong tù" diễn ra trong 2 năm tại 3 trại giam khác nhau ở Argentina. Các phạm nhân được học cách viết game, phát triển kỹ năng như thuật kể chuyện (storytelling), lập trình và sản xuất âm thanh. Hầu hết trò chơi lấy bối cảnh cuộc sống trong tù.
"Hoạt động này không giống những workshop khác. Động lực chủ yếu đến từ sự tiến bộ của công nghệ, đồng thời mang đến cho chúng tôi các dự án thực tế", Mauricio cho biết.
Màn hình của Speed Lift, trò chơi phiêu lưu viết bởi phạm nhân tham gia chương trình lập trình game trong tù. Ảnh: Videojuegos Marcos Paz.
Các tù nhân tại Argentina từ lâu đã yêu cầu tiếp cận giải trí và giáo dục thông qua công nghệ. Trong khi vài trại giam địa phương cho phép sử dụng điện thoại di động, điều đó lại bị cấm trong các nhà tù liên bang.
Là chủ tịch Fundav, tổ chức thúc đẩy lập trình game tại Argentina, De Caro nhận thấy phát triển game có thể đáp ứng nhu cầu của phạm nhân. Sau nhiều tháng đàm phán, các quan chức đã đồng ý triển khai kế hoạch. Dù vậy, thách thức cho đội ngũ của De Caro không hề nhỏ.
Nhiều ý tưởng thú vị
Theo De Caro, anh phải vật lộn với bộ máy quan liêu của trại giam để xin giấy phép cho những yêu cầu cơ bản như kết nối Internet. Phạm nhân còn không được truy cập mạng xã hội hoặc trang tin tức, do đó đội ngũ của De Caro phải tạo tài khoản Gmail để dùng chung trên mọi máy tính.
Những khó khăn khác như tỷ lệ biết chữ của phạm nhân thấp, ngân sách trại giam hạn chế. Giới chức cũng lo lắng khi cho phép tù nhân sử dụng phần mềm máy tính mà họ chưa từng nghe đến. Những app được dùng bao gồm công cụ tạo game 2D Construct, phần mềm sản xuất âm thanh FL Studio và công cụ kể chuyện mã nguồn mở Twine.
"Có rất nhiều sự phản đối từ ban quản lý trại giam về việc cập nhật nội dung giáo dục cho phạm nhân. Nhà chức trách thường không hiểu chúng tôi cần công cụ gì, và tại sao cần chúng", De Caro cho biết.
Một người chơi game bằng tay cầm PlayStation. Ảnh minh họa: Reuters.
Sau hơn 2 năm triển khai, nhiều ý tưởng game thú vị được đưa ra. Trong buổi thuyết trình năm ngoái, một phạm nhân chia sẻ ý tưởng trò chơi liên quan đến tù nhân có tình cảm với người ngoài. Trong game, nhân vật phải giấu chiếc điện thoại để liên lạc với người yêu mà không bị quản giáo phát hiện.
Về sau, nguy cơ bị phát hiện càng lớn khi nhân vật chính phải tìm tài nguyên đổi thành tiền điện thoại, trong khi người yêu ngày càng lạnh nhạt. Mục tiêu của trò chơi là duy trì ngọn lửa tình cảm luôn tồn tại.
"Đó là ý tưởng tuyệt vời. Mọi người còn tham gia đóng góp ý tưởng của riêng họ về cách nhân vật sạc pin điện thoại, hoặc gửi ảnh cho người yêu qua WhatsApp. Đột nhiên tựa game trở thành dự án tập thể", De Caro chia sẻ.
Cơ hội có việc làm sau khi tại ngoại
Dù nguồn lực hạn chế, học viên lập trình game trong trại giam đã phát triển và hoàn thiện nhiều trò chơi. Trong đó có Marcolandia, kể về nhân vật Martín bị giam trong nhà tù Marcos Paz.
Trong game, người chơi sẽ điều khiển nhân vật đưa ra quyết định như có qua mặt cảnh sát, trung thành với bạn tù hay không. Những lựa chọn đều ảnh hưởng đến số phận của nhân vật.
Một game khác có tên El sicario, kể về câu chuyện của Chema, sát thủ được thuê ám sát tổng thống Colombia và bắt cóc gia đình của ông.
Cửa sổ trong giao diện viết game của phần mềm Construct. Ảnh: Construct.
Tuy vài game có chủ đề bạo lực, López González, cố vấn hệ thống nhà tù, cho biết giá trị giáo dục và giải trí của các lớp lập trình game được đánh giá cao, một phần bởi chúng giúp giảm tỷ lệ bạo lực trong trại giam.
Theo De Caro, nhiều dự án ban đầu có ý tưởng và cốt truyện hạn hẹp, chủ yếu lấy chủ đề trong tù. Tuy nhiên theo thời gian, học viên đã đưa ra nhiều thể loại như game đua xe có tên Nascar.
Tổ chức của De Caro còn đàm phán với những studio game để giới thiệu việc làm cho phạm nhân sau khi ra tù.
"Các studio game cần nhân sự, và phạm nhân cần nơi làm việc sau khi tại ngoại... Theo một góc nhìn, cuộc sống của họ sẽ tạm dừng khi ngồi tù, nhưng thế giới bên ngoài thì không. Nhiều người không thể bắt kịp với nhu cầu việc làm ngày càng cao của xã hội hiện nay", De Caro chia sẻ.
VietBF@ sưu tập
