Nga triển khai vũ khí hạt nhân tới Belarus và triển vọng đàm phán hoà bình cho Ukraine

[Romano]

Một ngày sau khi Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus, cả Trung Quốc và Nga đều lên tiếng. Trong khi đó, các nhà quan sát cho rằng kế hoạch của Moskva có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của Bắc Kinh nhằm đóng vai trò trung gian hòa bình trong cuộc chiến Ukraine.Bình luận về kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân của Nga tới Belarus, Trung Quốc tái khẳng định rằng không có người chiến thắng nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra.

Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SMCP) đưa tin ngày 26/3, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus - láng giềng chung của cả Nga lẫn Ukraine - và cơ sở lưu trữ tại đó sẽ sẵn sàng hoạt động từ tháng 7/2023.

Ngày 27/3, khi được phóng viên hỏi về động thái mới nhất của Moskva, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết: “Trong hoàn cảnh hiện tại, tất cả các bên nên tập trung vào các nỗ lực ngoại giao để giải quyết hòa bình cuộc khủng hoảng Ukraine và cùng nhau thúc đẩy tình hình lắng dịu”.

SCMP trích dẫn lời người phát ngôn trên cho hay các bên nên giảm thiểu rủi ro chiến lược, bởi lẽ sẽ không có bên nào giành chiến thắng trong một cuộc chiến tranh hạt nhân.

Ngoài ra, bà Mao Ninh lưu ý các nhà lãnh đạo của năm quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân - Mỹ, Trung Quốc, Anh, Pháp và Nga - đã ra một tuyên bố chung vào tháng 1/2022 nhấn mạnh về sự cần thiết phải ngăn chặn chiến tranh giữa các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, đồng thời giảm thiểu rủi ro chiến lược.

Động thái trên sẽ đánh dấu lần đầu tiên vũ khí hạt nhân Nga được triển khai bên ngoài lãnh thổ từ giữa những năm 1990, sau khi Liên Xô tan vỡ.

Tổng thống Nga Vladimir Putin so sánh kế hoạch đặt vũ khí hạt nhân tại Belarus với việc Mỹ triển khai vũ khí trên lãnh thổ của các đồng minh nhiều thập kỷ qua.

“Không có gì bất thường ở đây cả", Tổng thống Putin nói, đồng thời cho biết thêm rằng động thái này sẽ không vi phạm các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân của Moskva.

Thông báo này được đưa ra vài ngày sau khi ông Vladimir Putin và người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình ký tuyên bố chung sau cuộc hội đàm ở Moskva tuần trước, trong đó nêu rõ rằng sẽ không cho phép chiến tranh hạt nhân nổ ra.

“Tất cả các cường quốc hạt nhân không được triển khai vũ khí hạt nhân bên ngoài lãnh thổ quốc gia của họ và phải rút tất cả vũ khí hạt nhân đặt ở nước ngoài”, tuyên bố chung giữa Nga và Trung Quốc nhấn mạnh.

Phía Washington cho biết họ không tìm thấy dấu hiệu cho thấy Nga đang chuẩn bị sử dụng vũ khí hạt nhân.

Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết: “Chúng tôi không thấy có lý do gì để thay đổi tư thế hạt nhân chiến lược của mình. Chúng tôi vẫn cam kết bảo vệ tập thể liên minh NATO".

Tổng thống Putin đã cáo buộc liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu này là nguồn cơn kích động Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine. Mỹ đã chi hơn 32,6 tỷ USD cho vũ khí và các hình thức viện trợ quân sự khác cho Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2 năm ngoái.

Trong khi đó, các nhà quan sát lập luận rằng kế hoạch của Moskva có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của Bắc Kinh nhằm đóng vai trò trung gian hòa bình trong cuộc chiến Ukraine, như được nhấn mạnh trong giải pháp hòa giải gồm 12 điểm được đưa ra vào tháng 2 vừa qua, trong đó có việc kêu gọi giảm leo thang dần dần và phản đối việc sử dụng vũ khí hạt nhân.

Một số người cho rằng động thái của Nga sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Moskva và phương Tây, đồng thời gây khó khăn hơn cho việc thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình do Trung Quốc dẫn đầu trước chuyến thăm tiềm năng của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tới Bắc Kinh vào tuần tới.