Theo hãng CNN, nước mắm được ví như biểu tượng ẩm thực Việt Nam và là gia vị dân tộc không thể thiếu trong những bữa cơm gia đình.
Hãng CNN mô tả, quá trình sản xuất nước mắm sẽ phải mất khoảng một năm, từ giai đoạn cá được muối trong thùng gỗ lớn đến giai đoạn lên men của cá cơm và chắt lọc ra những giọt nước mắm ngon nhất.
Ảnh minh họa. Nguồn: CNN
Chính quá trình công phu đó đã làm nên hương vị đặc biệt cho nước mắm Việt Nam và chắc chắn bất kỳ du khách nào đến Phú Quốc cũng không thể bỏ qua món quà thương hiệu này.
Theo CNN, Phú Quốc được ví như đảo ngọc của Việt Nam và được biết đến với hương vị nước mắm hảo hạng nhất trên cả nước.
"Săn vị umami từ nước mắm"
Tại JW Marriott Phú Quốc Emerald Bay, khu nghỉ dưỡng và nhà hàng chính Tempus Fugit sang trọng do kiến trúc sư người Mỹ Bill Bensley thiết kế, nhiều món ăn ở đây được trang trí đẹp mắt và hấp dẫn, chẳng hạn như hải sản và salad bưởi hoặc tôm hùm với rau xanh chiên. Các món ăn đều nổi bật bởi vị umami. Umami là một trong năm vị cơ bản cùng với vị ngọt, chua, đắng và mặn. Umami là một từ mượn từ chữ tiếng Nhật và Giáo sư Kikunae Ikeda đã chọn cụm từ đặc biệt này để nhắc đến vị của món ăn. Umami trong chữ Nôm được sử dụng với một ý nghĩa bao quát hơn, khi nhắc đến một loại thực phẩm cụ thể có hương vị thơm ngon.
Và hiện tại, nhiều nhà ẩm thực đều đánh giá nước mắm Phú Quốc mang đến hương vị umami trong các món ăn.
"Bạn không cần phải tìm kiếm đâu xa, vị umami đã có sẵn trong nước mắm Việt Nam. Nước mắm là một phần không thể thiếu trong các món ẩm thực quốc gia như phở, chả giò, cơm tấm, bánh xèo, cơm niêu và hàng chục món ăn khác ở Việt Nam", CNN dẫn tin.
Điều kỳ diệu xảy ra
Thành phần quan trọng trong nước mắm là cá cơm (cá cơm đen) và cá cơm trắng nhỏ. Trong quá trình muối mắm, khoảng 95% lượng cá được đưa vào sử dụng. Các loại cá lớn hơn như cá mòi hay cá trích chiếm phần còn lại.
Theo truyền thống, cá sẽ được đánh bắt ở biển quanh đảo Phú Quốc nhưng hiện tại thường lấy cá về từ đảo Thổ Châu, huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Loại cá này thường được đánh bắt trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 – thời điểm tương ứng với mùa mưa. Hãng CNN cũng nhắc đến cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống Phụng Hưng, Phú Quốc. Thông thường cơ sở này sẽ có thuyền đánh cá riêng để họ có thể giám sát toàn bộ quá trình sản xuất. Khi cá được đánh bắt, chúng ngay lập tức được làm ráo nước khi vẫn còn trên thuyền, sau đó ướp muối, cất giữ để đợi cho đến khi lên men và sẽ bắt đầu đưa vào sử dụng sau khi chắt lọc. Muối để ướp với cá đến từ vùng biển phía nam Bà Rịa – Vũng Tàu và được ướp với tỷ lệ 1 phần muối - 4 phần cá. Khi tàu đánh cá cập bờ, những công nhân của Phụng Hưng sẽ thu gom các thùng cá và trộn chúng với nhau vào thùng riêng của họ.
Độc đáo từ thùng chứa nước mắm
Theo CNN, từ lâu, những thùng nước mắm đều được làm thủ công từ gỗ cây lấy từ Phú Quốc. Một số người khẳng định tầm quan trọng của gỗ với việc ủ mắm trong thùng chính là điều mang lại hương vị độc đáo riêng.
Những thùng gỗ khổng lồ được làm từ 54 thanh gỗ, buộc lại bằng những sợi mây. Quá trình làm thùng chứa mắm cá cần khoảng 2-3 thợ và mất 3 tuần để hoàn thiện sản phẩm. Sau khi thùng cá được lấp đầy, nhân công trộn đều cá lên và bắt đầu nén ép xuống với lực mạnh vào hỗn hợp cá và muối. Mỗi ngày, chất lỏng được rút hết ra từ trong thùng và quan trọng không có bất kỳ sự khuấy trộn hay trộn lẫn nào trong quá trình muối mắm suốt một năm. Những công nhân sẽ theo dõi các thành phần, nếm thử nước cốt để quyết định thời điểm sẵn sàng cho một mẻ mắm mới.
Bên cạnh đó, một phần bí quyết trong nước mắm Phú Quốc là sự kết hợp độc đáo của các yếu tố môi trường, bao gồm độ ẩm và nhiệt thích hợp để có sản phẩm ngon nhất. Giai đoạn cuối cùng là cơ sở sản xuất sẽ gửi mẫu nước mắm đến phòng thí nghiệm để đo độ đậm đặc – một chỉ số để đánh giá quá trình lên men. Phiên bản độ đậm đặc nhẹ nhất bắt đầu từ 35 độ N và cao nhất là khoảng 445 độ N.
"Nước mắm Phú Quốc mang đến hương vị đậm đặc riêng biệt", CNN nhận xét.
"Quốc hồn quốc túy"
Theo CNN, nếu bạn đang sử dụng loại nước mắm đắt tiền và được đánh giá cao nhất thì chắc chắn đó là loại nước mắm được ép lấy ra từ lần đầu tiên trong thùng muối mắm, không pha loãng và không pha trộn. Những giọt nước mắm này được đánh giá ngon nhất và chiết chất lỏng lần đầu tiên từ thùng. Một số người cũng gọi là "nước mắm siêu nguyên chất".
Đầu bếp người Tây Ban Nha, ông Bruno Anon từng dẫn đầu một chương trình ẩm thực tại một khu nghỉ dưỡng Phú Quốc và cũng là tín đồ của nước mắm. Ông cho rằng nước mắm là "quốc hồn quốc túy" của ẩm thực Việt Nam và là gia vị tạo nên nét riêng biệt cho ẩm thực quốc gia so với những nước khác trên thế giới. Trong mỗi bữa ăn của người Việt, một chiếc bát nhỏ đựng nước mắm là niềm tự hào và là loại nước chấm gắn liền với các món ăn trong bữa cơm gia đình.
"Một số người sẽ cho rằng nước mắm có vị tanh hoặc thậm chí mặn. Hỗn hợp chất lượng là vị ngọt tròn vị mà bạn thậm chí có thể nếm thử ngay từ trong chai", ông Anon nhấn mạnh.
"Trở lại vào năm 2016, tại thủ đô Hà Nội của Việt Nam, cựu Tổng thống Barack Obama từng có cơ hội thưởng thức một tô bún chả thịt nướng. Cựu Tổng thống Mỹ đã thưởng thức vị của nước mắm trong món bún chả nổi tiếng của người Việt. Và chính những món ăn kèm cùng nước mắm trọn vị này đã giúp ẩm thực Việt Nam thăng hạng trên toàn cầu", hãng CNN viết./.
