Theo hãng thông tấn RT (Nga) đưa tin rằng, tương lai của 3 quốc gia và thậm chí cả thế giới "phụ thuộc vào sự tồn tại và phát triển của một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở trong những thập kỷ tới", với bộ 3 Mỹ, Anh, Australia hôm 15/9 vừa công bố một sáng kiến quân sự mới - dành riêng cho một "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Ảnh: Asia Times
Theo đó, bước đầu tiên của liên minh được cho là nhắm đến Trung Quốc là cung cấp cho Canberra các tàu ngầm hạt nhân trang bị vũ khí thường.
Thông tin trên đã được Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison cùng thông báo trong cuộc họp trực tuyến ba bên vào lúc 15h chiều 15/9 (tức 3h sáng 16/9, theo giờ Hà Nội). Ông Biden đã gọi đây là "giai đoạn mới của sự hợp tác an ninh ba bên" giữa các đồng minh lâu năm.
Theo lời Tổng thống Biden, tương lai của 3 quốc gia và thậm chí cả thế giới "phụ thuộc vào sự tồn tại và phát triển của một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở trong những thập kỷ tới", đồng thời cho biết thêm rằng liên minh AUKUS sẽ đảm bảo mỗi quốc gia có "những năng lực hiện đại nhất mà chúng ta cần."
Ông Biden cho biết bước cụ thể đầu tiên trong việc mở rộng và duy trì "khả năng quân sự và công nghệ quan trọng" là cung cấp cho Australia các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân được trang bị vũ khí thông thường.
Thủ tướng Johnson phát biểu: "Hiện nay chỉ có một số ít quốc gia sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, do đó quyết định để một quốc gia nào đó sở hữu khả năng đáng gờm này rất quan trọng, Nhưng Australia là một quốc gia thân thiết và là một trong những người bạn lâu năm nhất của chúng ta".
Hiện tại, chỉ có 6 quốc gia được vận hành tàu ngầm hạt nhân bao gồm Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Nga, Mỹ và Anh. Khi dự án AUKUS thực sự mang lại kết quả, Australia sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhưng không sử dụng vũ khí.
Tổng thống Biden cho biết dự án sẽ được khởi động với "giai đoạn tham vấn" trong 18 tháng giữa quân đội 3 nước, với sự tham gia của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế để đảm bảo "tuân thủ đầy đủ" các nghĩa vụ của họ theo Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NTP) năm 1970.
Mặc dù các nhà lãnh đạo Mỹ, Anh, Australia không đề cập đến Trung Quốc, nhưng nội dung tuyên bố về "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương" đã thể hiện rõ rằng liên minh mới này nhắm đến ai. Anh gần đây đã cùng với Mỹ điều tàu chiến tham gia các hoạt động "tự do hàng hải" ở Biển Đông.
Trong khi đó, phản ứng về thông báo của bộ 3 AUKUS, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Lưu Bằng Vũ cho biết: Các nước "không nên xây dựng các khối loại trừ nhắm mục tiêu hoặc gây tổn hại đến lợi ích của các bên thứ ba. Đặc biệt, họ nên rũ bỏ tâm lý Chiến tranh Lạnh và định kiến về ý thức hệ"./.