Thắng như chẻ tre ở Afghanistan, Taliban đẩy Trung Quốc vào thế "há miệng mắc quai"?

Một người dùng mạng xã hội Trung Quốc từng chua chát: "Đây có phải là những kẻ cho nổ tung tượng Phật? Chúng ta không có chính kiến hay sao"

Ít giờ trước, tờ Metro của Mỹ đăng tải bài viết của nhà phân tích Yew Lun Tian với tiêu đề: "As Taliban advances, China lays groundwork to accept an awkward reality" (tạm dịch: Khi Taliban tiến công, Trung Quốc thiết lập nền tảng để chấp nhận một thực tế khó xử).

Nhằm đem lại cho độc giả một phân tích khá sắc bén về quan điểm của Bắc kinh đối với tương lai Afghanistan - trong bối cảnh đang trên chiến trường có những thay đổi nhanh chóng theo hướng có lợi cho Taliban, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.



Taliban tiến quá nhanh ở Afghanistan đẩy Trung Quốc vào thế bí?

Một loạt ảnh được truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng tải vào tháng trước về Ngoại trưởng Vương Nghị sánh vai với các quan chức Taliban trong trang phục áo dài truyền thống và khăn xếp đã thu hút sự chú ý trên mạng xã hội của nước này.

Sau đó, bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc đã âm thầm chuẩn bị để người dân của họ chấp nhận một kịch bản nhiều khả năng xảy ra là Bắc Kinh có thể phải công nhận Taliban, phong trào Hồi giáo cứng rắn đang chiếm ưu thế trên chiến trường Afghanistan là một chế độ hợp pháp.

Một nhà bình luận có ảnh hưởng trên mạng xã hội WeChat với bút danh Niutanqin, hay "Zither-Playing Cow" (tạm dịch: Đàn gảy tai trâu) đã đưa ra nhận xét của mình về cuộc gặp:

"Ngay cả khi họ (Taliban) không thể kiểm soát toàn bộ đất nước, họ vẫn sẽ là một lực lượng đáng kể để tính đến".

Hôm 13/8, tờ Global Times (Thời báo Hoàn cầu) đã đăng tải một cuộc phỏng vấn lãnh đạo của một đảng đối lập Afghanistan, người cho rằng "chính phủ chuyển tiếp phải bao gồm cả Taliban".

Nhưng một tài khoản mạng xã hội Weibo khác thì bình luận về bức ảnh như sau: "Đây không phải chính là Taliban, những kẻ đã cho nổ tung tượng Phật ở Bamiyan trước truyền thông thế giới? Chúng ta không nên có chính kiến hay sao?".

Có thể thấy đà tiến quân như vũ bão của Taliban khi Mỹ và đồng minh rút quân khỏi Afghanistan đã đẩy Bắc Kinh vào thế khó xử ra sao.

Trung Quốc đã nhiều lần quy trách nhiệm cho chủ nghĩa cực đoan tôn giáo là lực lượng gây bất ổn ở khu vực Tân Cương và từ lâu đã lo lắng rằng các khu vực do Taliban kiểm soát sẽ được sử dụng để chứa chấp lực lượng ly khai.

Tượng Phật ở Bamiyan là cụm 2 bức tượng Phật Thích Ca Mâu Ni được tạc vào thế kỷ thứ 6 ở thung lũng Bamyan, miền trung Afghanistan. Bamiyan cách Kabul 130 km về phía tây bắc và nằm ở độ cao 2.500 mét. Các bức tượng đã bị Taliban cho nổ tung và phá hủy vào năm 2001.

"Củ cà rốt" của Bắc Kinh

Cần lưu ý rằng không giống như Mỹ hay Nga, Trung Quốc chưa bao giờ ở thế đối địch với Taliban và có thể tận dụng thực tế này để đối phó với Taliban.

Cần lưu ý rằng trước khi Taliban lên nắm quyền trong giai đoạn 1996-2001, Bắc Kinh đã đình chỉ quan hệ, rút các nhà ngoại giao của họ khỏi Afghanistan vào năm 1993 sau khi nội chiến bùng nổ.

Trong cuộc họp tại Thiên Tân, miền bắc Trung Quốc, Ngoại trưởng Vương Nghị nói rằng ông hy vọng Afghanistan có thể có một "chính sách Hồi giáo ôn hòa".

Lin Minwang, chuyên gia về khu vực Nam Á của Đại học Phúc Đán Thượng Hải lưu ý:

"Chúng ta đang cư xử một cách thực dụng.

Và khi một cường quốc lớn ở Châu Á như Trung Quốc cho thấy họ công nhận tính hợp pháp chính trị của Taliban bằng cách gặp gỡ công khai, điều đó đang mang lại cho Taliban một chiến thắng lớn về ngoại giao".

Trong tuần này, tuyền thông nhà nước Trung Quốc đã công bố ít nhất 2 bài viết phân tích nhấn mạnh rằng Afghanistan từng là "nghĩa địa của các đế chế" và cảnh báo Trung Quốc không sa lầy vào "Trò chơi vĩ đại".

Chúng cũng củng cố thông điệp rằng Bắc Kinh không có ý định gửi quân vào Afghanistan cũng như ảo tưởng rằng họ có thể lấp đầy khoảng trống quyền lực do Mỹ để lại.

Sau cuộc gặp với ông Vương Nghị, Taliban cho biết họ hy vọng Trung Quốc có thể đóng một vai trò kinh tế lớn hơn.

Zhang Li, giáo sư nghiên cứu khu vực Nam Á tại Đại học Tứ Xuyên cho biết:

"Điều này cho thấy rằng Trung Quốc có thể đã đưa ra những lời hứa về viện trợ kinh tế và đầu tư cho Afghanistan sau chiến tranh như một củ cà rốt để khuyến khích cả hai bên ngừng chiến đấu và đạt được một thỏa thuận chính trị".

Vào tháng trước, nguy cơ đối với Bắc Kinh về bất ổn khu vực đã hiển hiện khi 13 người, trong đó có 9 công nhân Trung Quốc đã thiệt mạng do một vụ đánh bom liều chết khi đang tham gia xây dựng dự án hạ tầng ở Pakistan.

Ông Zhang kết luận: "Ưu tiên số một của Trung Quốc là ngăn chặn cuộc giao tranh, vì sự hỗn loạn sinh ra chủ nghĩa cực đoan tôn giáo và chủ nghĩa khủng bố".

VietBF @ Sưu tầm